جوان آنلاین: سومین جلسه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ روز گذشته در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بین‌الملل با حضور جمعی از حقوقدانان برگزاری شد.
به گزارش میزان، قاضی در ابتدای جلسه دادگاه گفت: پرونده حاضر ناظر بر دادخواهی بیش از ۴۰۰ هزار نفر دادخواه ایرانی به طرفیت دولت امریکا با موضوع مطالبه خسارت مادی، معنوی و تنبیهی ناشی از ارتکاب رفتار همراه با تفسیر کودتای ۲۸ مرداد علیه اتباع ایرانی تشکیل شده است.
ابوطالب ایاز، وکیل دادگستری در این جلسه گفت: امریکایی‌ها از ابتدای حضور در ایران فعالیت خود را بر محور به دست گرفتن قدرت سیاسی آغاز کردند و از این رو بود که با یک کودتا و بعد‌ها با ایجاد یک سازمان اطلاعاتی - امنیتی وابسته به نام ساواک تلاش کردند بر حکومت پهلوی و منابع ایران به طور کامل مسلط شوند. کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت قانونی وقت و استقرار دولت دست نشانده امریکا و استبداد بی‌سابقه بعد از آن تأسیس ساواک که ماحصل تشریک مساعی مشترک سازمان سیا و موساد برای سرکوب مردم ایران و پیشبرد اهداف نظام سلطه امریکایی بود. این وکیل دادگستری عنوان کرد: حادثه ۱۶آذر و قربانی‌کردن سه دانشجوی معترض در پای ریچارد نیکسون معاون وقت رئیس‌جمهور امریکا، بخشی از سیاهه‌ای است که قدمت و عمق دشمنی امریکا با ملت و موجودیت ایران را نشان می‌دهد. ایاز تأکید کرد: یکی از نقاط تاریک در کارنامه امپریالیستی امریکا ایفای نقش در کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت ملی محمد مصدق بود. نقش این کشور در طراحی و اجرای این کودتا به قدری واضح بود که در اسناد منتشر شده در امریکا و سخنان سیاستمدار آن و دولتمردان امریکایی به آن اذعان شده است. وی تأکید کرد: در شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در سال ۱۳۹۲ آرشیو امنیت ملی امریکا اسنادی را منتشر کرد که ضمن نشان دادن نقش سازمان سیا در رهبری اقدام فوق آن را بخشی از فعالیت سیاست خارجی امریکا به شمار آورد. در ژوئن ۲۰۱۷ سازمان سیا ضمن تأیید نقش خود در کودتا اسنادی در این زمینه منتشر کرد. ایاز تصریح کرد: در اسنادی که از طبقه بندی محرمانه خارج شده‌اند ارجاعاتی به رمز آژاکس وجود دارد. این اسناد از جمله شامل پرونده‌های کاری کرمیت روزولت است که مأمور اصلی سازمان سیا در اجرای طرح کودتا بوده و در روز‌های منتهی به کودتا در تهران به سر می‌برد، این اسناد که در آرشیو آژانس امنیت ملی امریکا و نیز مجله فارن پالیسی منتشر شدند بر اساس قانون دسترسی آزادی به اطلاعات در امریکا در اختیار همگان قرار گرفت. این اسناد بخشی از یک مجموعه سند و گزارش بزرگ‌تر به نام «نبرد ایران» هستند که از سوی تاریخ‌نگاران سازمان سیا و صرفاً برای مصرف داخلی در اواسط دهه ۷۰ میلادی تدوین شده‌اند.
این وکیل دادگستری خاطرنشان کرد: سیا در مقدمه یکی از سند‌های متعلق به سال ۱۹۵۴ می‌نویسد در پایان ۱۹۵۲ روشن بود که دولت مصدق نمی‌تواند با کشور‌های غربی که منافعی در ایران دارند به توافقی نفتی برسد. هدف عملیات آژاکس سرنگونی دولت محمد مصدق بازسازی منزلت و قدرت شاه و جایگزینی دولت مصدق با دولتی بود که ایران را با سیاست‌هایی سازنده مد نظر امریکایی‌ها اداره کند. بنا به این سند همچنین هدف کودتا این بوده دولتی بر سر کار بیاید که دولت‌های غربی بتوانند درباره بازار نفت با آن به توافق برسند. نشریه فارین پالیسی با بیان اینکه کودتای ۲۸ مرداد در ایران به عنوان نقطه عطفی در مداخلات مخفیانه امریکا در تاریخ سیاسی ایران مدرن تلقی می‌شود، نوشت: درست است که محمد مصدق، نخست‌وزیر منتخب ایران بدون اقدامات ایرانیان از قدرت برکنار نمی‌شد، اما نادیده گرفتن نقش امریکا در این کودتا آنطور که برخی تحلیلگران بر آن تأکید می‌کنند، گمراه‌کننده است.
در ادامه جلسه دادگاه آرین خنجری وکیل دادگستری اظهار کرد: امروز با گذشت بیش از ۷۲ سال از کودتای امریکایی - انگلیسی در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و ساقط کردن دولت قانونی مرحوم مصدق و تحمیل بیش از ۲۵ سال غارت اموال و منافع نفتی کشور و ملت ایران، به رغم وجود ظرفیت‌های حقوقی و قانونی داخلی، اقدام مؤثری برای دادخواهی و مطالبه ضرر و زیان‌های ناشی از کودتای امریکایی - انگلیسی و سلطه امریکایی‌ها بر منابع نفتی و غارت آن، از سوی مراجع ذی‌صلاح دولتی صورت نگرفته است؛ لذا گروه جهادی حکیم به نمایندگی از صد‌ها هزار ایرانی مطالبه کننده و متضرر از سلطه نفتی دولت امریکا در ایران قبل از انقلاب با ثبت دادخواست حقوقی، اقدام به طرح دعوای حقوقی جهت تادیه خسارات مادی، معنوی و تنبیهی بازدارنده از دولت سلطه‌گر امریکا به دلیل غارت و چپاول منابع و منافع نفتی کشور کرده است. این وکیل دادگستری گفت: آقای قاضی استدعا داریم به استناد قوانین موضوعه، محکومیت خواندگان مبنی بر پرداخت خسارات مادی و معنوی ناشی از غارت و چپاول ۲۵ ساله اموال و منابع نفتی کشور و خسارت تنبیهی مؤثر که بازدارنده برای تکرار اقدامات خلاف حقوق بین‌الملل خواندگان شود و همچنین تمامی خسارات دادرسی اعم از هزینه دادرسی و حق‌الوکاله مورد استدعاست. قاضی در ادامه بیان کرد: این موارد می‌تواند به عنوان آسیب‌ها و ضرر‌های معنوی ناشی از تأسیس ساواک به لحاظ نتایج کودتای ۲۸ مرداد بررسی شود و منوط به این است که وکیل پرونده مستندات کافی را ارائه دهد.
