جوان آنلاین: این روز‌ها بسیاری از کارخانه‌ها و کارگاه‌ها با مشکلات جدی در واردات مواد اولیه روبه‌رو هستند. مشکلاتی که گاهی باعث توقف تولید و تعدیل نیرو می‌شود. اما در این میان، وزارت صنعت مجوزی صادر کرده است که بیشتر به شوخی می‌ماند: اجازه واردات سگ و گربه! در شرایطی که بخش قابل توجهی از اقتصاد زیر فشار‌های رنگانگ رنج می‌کشند، چنین تصمیمی فقط سؤال‌های زیادی در ذهن مردم و فعالان اقتصادی ایجاد می‌کند. آیا واردات حیوانات خانگی باید در اولویت باشد یا تأمین دارو، تجهیزات پزشکی و قطعات تولید؟
در چند ماه اخیر، فعالان اقتصادی زیادی گزارش داده‌اند، مشکلات ترخیص کالا و دریافت مجوز‌های واردات مواد اولیه به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. برخی کارخانه‌ها ناچار شده‌اند، خطوط تولید خود را متوقف کنند و تعدادی از کارگران خود را به مرخصی اجباری یا بیکاری بفرستند. این وضعیت در صنایعی مانند داروسازی، قطعه‌سازی خودرو و صنایع غذایی به شدت محسوس است. به گفته برخی از آنها دو ماه است که منتظر مجوز واردات یک ماده اولیه حیاتی هستند و مواد داخلی موجود نیست ولی با این حال شنیده‌اند مجوز واردات سگ و گربه به راحتی صادر شده است. این چطور ممکن است؟
واردات سگ و گربه اگرچه از نظر حجم و ارزش اقتصادی نسبت به برخی کالا‌های صنعتی کوچک است، اما نماد سیاستگذاری‌های اشتباه و تخصیص نادرست منابع است. در شرایطی که ارز دولتی و نیمایی به شدت محدود است، هر تخصیص ارزی که به کالا‌های غیرضروری اختصاص پیدا کند، در عمل به معنای محروم‌کردن بخش‌های مهم‌تری، چون دارو، قطعات خودرو، تجهیزات پزشکی و مواد غذایی است. این موضوع فقط یک مورد از مشکلات گسترده‌تر است، مشکلی که وزارت صنعت، معدن و تجارت در مدیریت تجارت خارجی خود با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. این وزارتخانه باید بین نیاز‌های حیاتی و خواسته‌های لوکس و غیرضروری تفاوت قائل شود و سازوکار شفاف و منطقی برای اولویت‌بندی داشته باشد.
سامانه جامع تجارت، مشکل کجاست؟
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات فعالان اقتصادی، سامانه جامع تجارت است که قرار بود روند واردات و صادرات را آسان و شفاف کند. اما این سامانه در عمل به محلی برای سردرگمی و صف‌های طولانی تبدیل شده است. کاربران از مشکلات فنی، قطع و وصل مکرر، عدم پاسخگویی و پیچیدگی‌های بی‌مورد آن گلایه دارند. محمد صادقی، واردکننده قطعات صنعتی، می‌گوید: «حدود سه ماه است که برای دریافت مجوز واردات یک قطعه بسیار ضروری منتظر مانده‌ام. چند بار درخواست پیگیری دادم، اما پاسخی نگرفتم. در همین حال می‌بینم، مجوز واردات سگ و گربه با سرعت صادر شده است. این بی‌عدالتی و سردرگمی نظام تجاری را از بین می‌برد.» به گفته این فعال اقتصادی «سامانه جامع تجارت به جای اینکه به کمک فعالان اقتصادی بیاید، در شرایط فعلی تبدیل به مانعی شده که نه تنها واردات کالا‌های حیاتی را کند می‌کند بلکه موجب نارضایتی عمومی می‌شود.»
صدور مجوز برای واردات سگ‌و‌گربه در حالی که تولیدکنندگان با مشکلات جدی روبه‌رو هستند، پیامد‌های متعددی دارد:
کاهش اعتماد فعالان اقتصادی به نظام تصمیم‌گیری: وقتی مدیران تولید می‌بینند، درخواست‌های مهم آنها رد می‌شود یا به تأخیر می‌افتد، اما کالا‌های غیرضروری آسان مجوز می‌گیرند، دلسرد می‌شوند.
اختلال در روند تولید و اشتغال: توقف خطوط تولید به دلیل کمبود مواد اولیه، تعدیل نیرو و کاهش تولید داخلی را به دنبال دارد.
افزایش نارضایتی عمومی: این موضوع در فضای عمومی به مثابه یک شوخی تلخ دیده می‌شود و باعث می‌شود مردم و کارشناسان اقتصادی بی‌اعتماد شوند. ارز به کالا‌های غیرضروری جلوگیری شود.
اگر سیاستگذاران وزارت صنعت، معدن و تجارت به همین روند ادامه دهند، علاوه بر از دست دادن اعتماد بخش تولید، اقتصاد ایران هر روز بیشتر با بحران مواجه خواهد شد. مردم و فعالان اقتصادی انتظار دارند، مسئولان با دقت، شفافیت و اولویت‌بندی درست، منابع کمیاب کشور را به بخش‌های حیاتی اختصاص دهند و مانع از اتلاف آن در حوزه‌های غیرضروری شوند. تصویر صدور مجوز واردات سگ و گربه در شرایطی که بسیاری از کارخانه‌ها و کارگاه‌ها در خطر تعطیلی هستند، نمادی از بی‌توجهی به واقعیت‌های اقتصادی است که باید هر چه سریع‌تر اصلاح شود.
شعار سال‌جاری «جهش تولید با مشارکت مردم» به‌عنوان نقشه راه اقتصادی کشور، تأکید ویژه‌ای بر توسعه صنایع داخلی و بهره‌گیری از توان و مشارکت اقشار مختلف جامعه دارد. اما عملکرد‌های اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت با صدور مجوز واردات کالا‌هایی همچون سگ و گربه، به‌وضوح با این شعار در تضاد است و نشان‌دهنده عدم انطباق سیاست‌ها با نیاز‌های واقعی کشور است.
جهش تولید به معنای تمرکز بر کالا‌های اساسی، تسهیل واردات مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز واحد‌های تولیدی است که چرخه اقتصادی را فعال نگه می‌دارد و اشتغالزایی را افزایش می‌دهد. در شرایطی که منابع ارزی محدود و تحریم‌ها فشار مضاعفی به تولید داخلی وارد می‌کنند، تخصیص ارز و مجوز واردات باید بر اساس اولویت‌های حیاتی و ملی باشد، نه کالا‌های غیرضروری و لوکس.
واردات سگ و گربه، در این شرایط بحرانی، نمادی از ناهماهنگی و ضعف در سیاستگذاری‌های کلان است که نه‌تنها باعث هدررفت منابع می‌شود بلکه انگیزه تولیدکنندگان و مشارکت مردم در فرآیند تولید را کاهش می‌دهد. این موضوع به‌ویژه وقتی نگران‌کننده‌تر می‌شود که بدانیم، بسیاری از واحد‌های تولیدی داخلی به دلیل کمبود مواد اولیه و تأخیر در دریافت مجوزها با خطر تعطیلی مواجه‌اند.
سامانه جامع تجارت که قرار بود به تسهیل فرآیند واردات کمک کند، به دلیل ضعف‌های ساختاری و مشکلات فنی، عملاً به معوقه‌ای برای صدور مجوزها تبدیل شده است. این موضوع خود مانعی جدی در برابر تحقق شعار سال و ارتقای سطح تولید داخلی است. اصلاح این سامانه، افزایش شفافیت، پاسخگویی و تسهیل فرآیند‌ها از ضروریات اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود.
در نهایت، تحقق جهش تولید با مشارکت مردم تنها با سیاستگذاری‌های دقیق، شفاف و اولویت‌بندی درست منابع امکان‌پذیر است. این موضوع نیازمند بازنگری فوری در روند صدور مجوزها، تعیین اولویت‌های وارداتی و حمایت همه‌جانبه از تولیدکنندگان داخلی است. بدون چنین اصلاحاتی، شعار سال تنها روی کاغذ باقی خواهد ماند و اقتصاد کشور همچنان در وضعیت بحران خواهد ماند.
