جوان آنلاین: تعطیلی بورس در شرایط جنگی به عنوان سرعت‌گیر ریزش بازار سرمایه است، اما با توجه به اینکه صندوق‌های درآمد ثابت از ابزار‌های بدون ریسک بازار محسوب می‌شوند، پیشنهاد کارشناسان برای بورس تهران در شرایط فعلی، در گام اول بازگشایی محدود این صندوق‌ها و در ادامه به صورت تدریجی بازگشایی سایر بخش‌هاست.
قفل بازار سرمایه در شرایط تنش راهکاری در راستای کنترل رفتار‌های هیجانی و جلوگیری از ریزش شدید بازار است. این سیاست را اغلب کشور‌های جهان در شرایط جنگی در دستور کار خود قرار می‌دهند. در کشور ما نیز از روز یک‌شنبه ۲۵ خرداد و در اولین روز معاملاتی بعد از حمله رژیم صهیونیستی، بورس تهران تعطیل اعلام شد و بر اساس اعلام سازمان بورس این تعطیلی تا یک‌شنبه یکم تیر ادامه خواهد داشت. کارشناسان بازار سرمایه اگرچه تعطیلی بورس در شرایط جنگ را گامی مهم و مؤثر برای جلوگیری از ریزش بازار سرمایه عنوان می‌کنند، اما معتقدند تداوم این تعطیلی‌ها نقدشوندگی بازار سرمایه را از بین برده و اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد.
اعتماد در بازار سرمایه یکی از ارکان مهم معاملات است که پیش از این نیز با تصمیمات غلط موجب ریزش در بازار سرمایه شده بود. در هر صورت تصمیم سازمان بورس در خصوص تعطیلی بازار سرمایه تصمیم درستی بوده، اما تأکید کارشناسان بر بازگشایی محدود بورس در روز‌های آینده و به صورت تدریجی است. به نظر می‌رسد در گام اول صدای کارشناسان از سوی سیاستگذار شنیده شده باشد.
۲۸ خرداد ماه بورس تهران درباره تغییر زمانبندی جلسه معاملاتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله از نوع اوراق بهادار با درآمد ثابت اطلاعیه داد. بر اساس این اطلاعیه، از روز شنبه ۳۱ خرداد پیش‌گشایش صندوق‌های مذکور از ساعت ۸:۴۵ تا ۹ صبح خواهد بود و حراج پیوسته از ساعت ۹صبح به مدت دو ساعت انجام می‌پذیرد. با توجه به اعلام سازمان بورس برای تعطیلی بازار سرمایه تا یک‌شنبه این نگرانی در میان سهامداران ایجاد شده که با توجه به اینکه چشم‌اندازی برای آنها وجود ندارد، سیاستگذار چه تصمیمی قرار است اتخاذ کند.
بر اساس اعلام سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس تا یک‌شنبه تعطیل است. طبق اعلام این سازمان، معاملات اوراق بهادار در بورس تهران، فرابورس ایران و معاملات اوراق مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران تا یک‌شنبه اول تیر متوقف است. در این اطلاعیه آمده است: «در مورد چگونگی فعالیت بازار سرمایه از دوشنبه شورای‌عالی بورس مجدداً تصمیم‌گیری می‌کند.»
سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز با اشاره به توقف فعالیت بازار سرمایه، در روز‌های اخیر به منظور حفاظت از دارایی‌های سهامداران، اعلام کرده است: با توجه به لزوم نقدشوندگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، امکان خرید و فروش واحد‌های این صندوق‌ها در بورس از روز شنبه ۳۱ خردادماه مجدداً فراهم خواهد شد. وی افزود: همچنین به منظور تداوم فعالیت اقتصادی صنعتی و تأمین نیاز‌های تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، فعالیت بورس‌های کالا و انرژی نیز از روز شنبه ۳۱ خردادماه از سر گرفته خواهد شد و تسویه خرید و فروش‌های این بورس‌ها نیز بدون وقفه ادامه خواهد یافت.
به گفته وی، از سوی دیگر با توجه به دغدغه‌های شرکت‌های بورسی برای برگزاری مجامع عمومی، مقرر شده است با هماهنگی سازمان بورس، امکان برگزاری مجامع به صورت برخط نیز مهیا شود.
مدنی‌زاده یادآور شد: مقرر شده، برخی تأخیر‌ها در افشای اطلاعات صورت‌های مالی در سامانه کدال به دلیل تأخیر در آماده‌سازی اطلاعات و زمان برگزاری مجامع با بررسی شرایط و استدلال‌های لازم، مورد پذیرش قرار گیرد.
معاملات بازار سرمایه کی از سر گرفته می‌شود؟
با توجه به اینکه سرمایه مردم در ابزار‌های مختلف معاملاتی همچون سهام، صندوق‌های سهامی و صندوق‌های درآمد ثابت و طلا قفل شده است، درخواست سهامداران این است که تمهیداتی برای معاملات بازار سرمایه در شرایط فعلی اندیشیده شود، به خصوص آنکه بانک‌ها در هفته اخیر از محدودیت کمتری نسبت به بورس برخوردار شدند و شعب بانکی پس از تجاوز رژیم صهیونیستی فعالیت خود را ادامه دادند. هر چند بانک‌ها نیز محدودیت‌هایی را از جمله برداشت داشته‌اند، اما بورس به طور کلی متوقف مانده است.
کارشناسان تأکید دارند ادامه‌دار بودن روند تعطیلی بازار به مردم لطمه وارد می‌کند. با توجه به اینکه صندوق‌های درآمد ثابت از ابزار‌های بدون ریسک بازار محسوب می‌شوند، پیشنهاد کارشناسان در گام اول بازگشایی محدود این صندوق‌ها و در ادامه به صورت تدریجی بازگشایی سایر بخش‌هاست. آنها با اشاره به راهکار‌های پیشنهادی برای مدیریت بحران کنونی معتقدند برای کاهش تبعات تعطیلی طولانی‌مدت بورس و حمایت از سرمایه‌گذاران، بررسی برخی راهکار‌ها می‌تواند راهگشا باشد.
جلوگیری از تعطیلی طولانی‌مدت با بازارگردانی قوی
علی شریفی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص گفت: صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل ریسک پایین در شرایط فعلی نیز امکان بازگشایی دارند. وی در ادامه به بیان شرایطی برای این بازگشایی پرداخت و افزود: بورس نیز همانند بانک‌ها می‌تواند فعالیت خود را با محدودیت و به صورت تدریجی به پیش ببرد. شریفی با اشاره به محدودیت‌های بانک‌ها در یک هفته گذشته گفت: سقف برداشت روزانه تغییر کرده، همچنین خرید با کارت نیز با سقف مجاز امکانپذیر است.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در شرایط جنگی هیجانات بالا رفته و افراد به دنبال خارج کردن دارایی‌های خود از بازار‌هایی همانند بازار سرمایه یا بانک‌ها هستند، گفت: اگر در این شرایط مدیریت به درستی صورت نگیرد در بانک‌ها و بورس با اختلالاتی رو‌به‌رو خواهیم شد.
وی افزود: در شرایط جنگی افراد تمایل دارند سرمایه‌های خود را نقد و برای خرید طلا و ارز هزینه کنند که این مسئله در صورت تداوم به گرانی در این بازار و نوسانات افزایشی غیرمنطقی منجر خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه در شرایط جنگی اغلب کشور‌ها اقدام به تعطیلی بورس می‌کنند، افزود: در جنگ اوکراین و روسیه نیز شاهد همین مسئله بودیم و بیش از یک ماه بورس تعطیل بود. همچنین تجربه‌های مشابه دیگری نیز برای تعطیلی بورس در شرایط جنگی داریم که البته این وضعیت موجب انتقادات سهامداران می‌شود.
شریفی با اشاره به راهکار‌هایی در خصوص محدود شدن دامنه نوسان گفت: در کنار این اقدامات سازمان بورس ضروری است اقدامات مکمل دیگری همانند تزریق ارز از طریق بازار متشکل ارزی و عرضه طلا را نیز در دستور کار قرار دهد. در کنار این اقدامات مقابله با شایعات نیز از دیگر ضروریات است که باید مورد توجه وزارت اقتصاد و سازمان بورس قرار گیرد.
شریفی در ادامه به نقش مهم کارگزاران در شرایط فعلی نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به حملات سایبری اخیر جلوگیری از نفوذ سایبری از وظایف اصلی آنهاست. در مجموع درحالی که تعطیلی بورس در شرایط کنونی اقدامی ضروری بوده، اما تداوم آن نگرانی‌های سهامداران را تشدید می‌کند، به خصوص اینکه صندوق‌های درآمد ثابت، درصد قابل توجهی از سرمایه افراد را در دل خود جای داده‌اند. بازارگردانی قوی، می‌تواند از تعطیلی طولانی‌مدت جلوگیری کند.
