بنیامین نتانیاهو در سخنرانی روز جمعه خود در مجمع عمومی سازمان ملل گفت که برای ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هستهای دست به هرکاری خواهد زد و «فراتر از همه چیز، ایران باید با یک تهدید هستهای معتبر روبهرو شود.» این، بیسابقهترین تهدید علیه ایران از طرف نخستوزیری است که طی دو دهه گذشته، بارها فرصت مجمع عمومی سازمان ملل و نطقهای عمومی خود را، برای تهدید به اقدام نظامی علیه ایران به کار گرفته است. او در سخنرانی ۲۷۰۰ کلمهای خود، ۱۸ بار از ایران نام برد، در حالی که تلاش میکرد توضیح دهد که تهدید ایران علیه اسرائیل، اعراب را بیش از هرموقع دیگری در تاریخ به اسرائیل نزدیک کرده است: «در جلسات بیشماری با رهبران جهان، من این موضوع را مطرح کردم که اسرائیل و کشورهای عربی دارای منافع مشترک زیادی هستند و معتقدم که این منافع مشترک میتواند دستیابی به یک صلح گستردهتر را در منطقه ما تسهیل کند.» او در حالی که از توافق صلح با چهار کشور عربی طی سه سال گذشته صحبت میکرد، گفت که «معتقدم ما در آستانه یک پیشرفت چشمگیرتر هستیم؛ صلح تاریخی با عربستان سعودی.» او گفت همانطور که با رهبری پرزیدنت ترامپ به توافق آبراهام دست یافتیم، من معتقدم که میتوانیم با رهبری پرزیدنت بایدن به صلح با عربستان سعودی برسیم. نخست وزیر رژیم صهیونیستی از ایران به عنوان مانعی بر سر راه صلح صحبت کرد و در حالی که تلاش میکرد توضیح دهد برای متوقف کردن ایران باید سیاستها در قبال ایران «تغییر کند» بخشی از تغییر سیاستها در قبال ایران، برای متوقف کردن آن را «وجود یک تهدید هستهای معتبر» دانست: «تحریمها باید لغو شوند و مهمتر از همه، ایران باید با یک تهدید هستهای معتبر روبهرو شود. تا زمانی که من نخستوزیر اسرائیل هستم، هرکاری خواهم کرد تا از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کنم.»
سهوی یا عامدانه؟!
هنوز ساعتی از سخنرانی نتانیاهو نگذشته، دفتر او با صدور بیانیهای، گفت که او به طور سهوی عبارت «تهدید معتبر هستهای» علیه ایران را به کار برده در حالی که در سخنرانی مکتوب او عبارت «تهدید نظامی معتبر» نوشته شده بود. ریچارد گوان، کارشناس گروه بینالمللی بحران به خبرگزاری فرانسه گفته که اشتباه خواندن سخنرانی رهبران اتفاقی غیرعادی نیست. به طور مثال، روز سهشنبه جو بایدن، رئیسجمهور امریکا، در بخش مهمی از سخنرانی خود در مجمع عمومی هشدار داد که تسلیم شدن در برابر روسیه در اوکراین، کنار گذاشتن اصول ایالات متحده است، در حالی که منظور او کنار گذاشتن اصول سازمان ملل بود. گوان با اشاره به تسلیحات هستهای اسرائیل میگوید: «این راز نیست که اسرائیل برای خود یک بازدارندگی هستهای دارد. اما من فکر نمیکنم که نتانیاهو قصد داشته باشد سلاحهای هستهای خود را در سازمان ملل تبلیغ کند.» با این حال، برخی کارشناسان با اشاره به دکترین «ابهام هستهای» تلآویو، بعید نمیدانند که نتانیاهو به عنوان بخشی از دکترین ابهام، عامدانه به جای عبارت «تهدید نظامی معتبر» از عبارت «تهدید هستهای معتبر» استفاده کرده باشد. رضا نصری، حقوقدان و تحلیلگر امور بینالمللی، در توئیتر نوشت: «اینکه نتانیاهو ایران را به حمله هستهای تهدید میکند و متعاقب آن دفتر او اظهاراتش را «تعدیل» میکند برنامهریزی شده است و این ترفند کاملاً با دکترین «ابهام عامدانه» اسرائیل مطابقت دارد.»
احیای بازدارندگی متعارف از مسیر غیرمتعارف
در تهران، مقامهای ایرانی واکنشی متفاوت به سخنرانی نتانیاهو نشان دادند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، موضع او را کماهمیت خواند و گفت: «اساساً رژیم جعلی اسرائیل در جایگاهی نیست که کسی برای این حرفها و تهدیداتش ارزش قائل شود. امروز صهیونیستها در ضعیفترین وضعیت خودشان قرار دارند.» امیر عبداللهیان گفته است: «برای من جالب بود برخی از مقاماتی که در نشست مجمع عمومی شرکت کردند به عنوان یک جوک از رفتار نتانیاهو یاد میکردند.» با این حال، نحوه واکنش نورنیوز، رسانه نزدیک به شورای امنیت ملی ایران، نشان میدهد ساختارهای امنیتی در تهران، سخنان نخست وزیر رژیم صیهونیستی را چیزی بیش از یک اشتباه لفظی میداند: «تهدید ایران به حمله هستهای از سوی نتانیاهو حتی اگر سهو کلام باشد، بار دیگر از خطر در اختیار داشتن سلاح اتمی توسط رژیمی شرور خبر میدهد. گرچه او به کشیدن نقاشیهای کودکانه علاقه دارد، اما بعید است حتی بتواند تصورش را هم از وضعیت اسرائیل پس از اقدام نظامی علیه ایران نقاشی کند.» برخی ناظران، احتمال میدهند که موضع نتانیاهو بخشی از یک استراتژی جدید در تلآویو، مقابل تهدید فزایندهای باشد که تهران در حال رقم زدن علیه تلآویو است. نتانیاهو در حالی در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد که ۲ هزار نفر از مخالفان او مقابل بنای سازمان ملل علیه او تظاهرات کردند، رویدادی که در تاریخ این رژیم بیسابقه است. اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صیونیستی طی ماههای اخیر، بعد از تشدید اختلافات برسر طرح اصلاحات قضایی نتانیاهو، چند مرتبه درباره فروپاشی اجتماعی یا حتی سیاسی صحبت کرده است. او فوریه ۲۰۲۳، گفت که کشور در آستانه «فروپاشی اجتماعی و قانون اساسی» است و از شهروندان هر دو طرف حوزه سیاسی درخواست کرد که از خشونت خودداری کنند، «به ویژه خشونت علیه کارمندان دولتی و منتخبان و مقامات.» نتانیاهو در مقابل، در تازهترین موضعگیری که هفته قبل بیان شد، اعتراضات را به ایران نسبت داد: «فکر میکنم این دوازدهمین بار است که به عنوان نخستوزیر در سازمان ملل سخنرانی میکنم. همیشه، اعتراضات هم به نفع و هم علیه اسرائیل وجود داشته است، اما این بار شاهد تظاهرات افرادی علیه اسرائیل هستیم که با سازمان آزادیبخش فلسطین، ایران و دیگران متحد میشوند.» در داخل ساختارهای امنیتی رژیم صهیونیستی نیز، ایران به عنوان بزرگترین چالش موجودیتی برای اسرائیل تعبیر شده است. مؤسسه مطالعات امنیت داخلی رژیم صهیونیستی وابسته به دانشگاه تلآویو اوایل مردادماه هشدار داد که ارتش با خطر فروپاشی مواجه است و تأکید کرد آنچه «در داخل درحال رخ دادن است با تهدیدهای روزافزون در جبهههای مختلف نبرد همزمان شده است. در حالی که این مؤسسه درباره «تبدیل شدن به یک ارتش ضعیف» هشدار داده که «معادله بازدارندگی (متعارف) منطقهای را به خطر میاندازد» هیچ بعید نیست که رهبران اسرائیلی در مسیر چالشی که برای بازدارندگی متعارف آنها ایجاد شد، به سمت «یک بازدارندگی غیرمتعارف» حرکت کنند. سهو نتانیاهو در سازمان ملل از این منظر حائز اهمیت است.