یک کارشناس اقتصاد توسعه و فعال حوزه اقتصاد دانشبنیان معتقد است نوآوری فراگیر نوع دوم نوآوری در اقتصاد دانشبنیان است که به دنبال رفع نیازهای اصلی مردم با رویکرد فناورانه است. رویکرد نوآوری فراگیر به دنبال پیادهسازی نوعی از نوآوری است که به کاهش نابرابری و ایجاد فرصتهای برابر برای همه منجر شود. معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری برای به کارگیری شرکتهای دانشبنیان در حوزه نوآوری فراگیر به تازگی در این زمینه ورود داشته است و «آبادیران» اولین اقدام در جهت شکلگیری نوآوری فراگیر در اکوسیستم اقتصاد دانشبنیان کشور است.
امیر اقبالی، کارشناس اقتصاد توسعه و فعال حوزه اقتصاد دانشبنیان در گفتگو با «جوان» در رابطه با اهمیت به کارگیری نوآوری در زندگی مردم و تولید و اشتغال کشور اظهار کرد: مسئله اقتصاد دانشبنیان یکی از مهمترین موضوعات در زمینه تحقق اقتصاد مردمی است. اقتصاد دانشبنیان با تمرکز بر نیازهای فناورانه اقتصاد کشور همواره به دنبال حل مشکلات موجود و رفع نیازهای مردم و صنعت بوده است. اقتصاد دانشبنیان به عنوان مردمیترین بخش اقتصاد کشور، باید در زمینههای مختلف و مسائل موجود با به کارگیری نوآوریهای جدید و تحول تکنولوژیک سراغ حل این مسائل برود. در این زمینه نیز دو نوع مهم از نوآوری وجود دارد؛ یک نوع نوآوری در زمینه لبه علم و فناوری کشور است که بخش درگیری شرکتهای دانشبنیان برای رفع نیازهای صنعت کشور را شامل میشود و به عنوان نوآوری مرزی یا لبه دانش شناخته میشود و قانون جهش تولید دانشبنیان و سیاستهای حمایتی نظیر اعطای اعتبار مالیاتی یا مدل موفق بومیسازی نیز در آن بخش قرار دارد و موضوع مربوط به تحقق ورود فناوری به صنعت در این بخش پیگیری میشود.
این کارشناس اقتصاد توسعه با اشاره به اهمیت نوع جدید نوآوری تحت عنوان نوآوری فراگیر و اهمیت آن در حل مشکلات اجتماعی جامعه اظهار کرد: نوع دومی از نوآوری نیز وجود دارد که به دنبال حل مسائل عموم جامعه است. نوآوری فراگیر نوع دوم نوآوری در اقتصاد دانشبنیان است که به دنبال رفع نیازهای اصلی مردم با رویکرد فناورانه است. رویکرد نوآوری فراگیر به دنبال پیادهسازی نوعی از نوآوری است که به کاهش نابرابری و ایجاد فرصتهای برابر برای همه منجر شود. در این مدل از نوآوری رفع نیازهای عموم مردم با اهداف اجتماعی یا اقتصادی مدنظر قرار میگیرد و در نهایت منجر به بهبود رفاه کل جامعه خواهد شد.
وی ادامه داد: در تعریف علمی از این نوآوری آمده است که نوآوری فراگیر به فرایند مستمر و گسترده نوآوری اطلاق میشود که در تمام جنبههای جامعه از جمله فناوری، تجارت و فرهنگ رخ میدهد. این نوآوری شامل توسعه و اجرای ایدهها، محصولات و خدمات جدید است که شیوه زندگی، کار و تعامل ما با یکدیگر را تغییر میدهد. نوآوری فراگیر با توانایی آن در ایجاد فرصتهای جدید و ایجاد اختلال در بازارهای موجود مشخص میشود که در نهایت منجر به تأثیر اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی میشود. نوآوری فراگیر ابزاری مهم در زمینه رفع محرومیت مناطق محروم است. با مشارکت مردم مناطق محروم در فرایندهای تولیدی حوزه روستا و کشاورزی، با نوآوری فراگیر میتوان به ایجاد راهحلهایی که متناسب با نیازها و چالشهای خاص آنها باشد، کمک کرد. به طور مثال به کارگیری ظرفیت شرکتهای دانشبنیان در تولید ماشینآلات کوچک مقیاس و عرضه این ماشینآلات جهت تبدیل ضایعات محصولات کشاورزی به یک محصول قابل عرضه در بازار یکی از اقدامات مهم در زمینه نوآوری فناورانه است که موجبات اشتغالزایی مردم در مناطق محروم را فراهم میکند.
اقبالی در پایان افزود: نوآوری فراگیر همچنین میتواند به از بین بردن موانع مشارکت و ایجاد فرصتهایی برای مردم مناطق محروم نیز کمک کند. این موضوع میتواند به ایجاد ظرفیت و توانمندسازی جوامع برای به دست گرفتن مالکیت توسعه خود کمک کند و منجر به نتایج پایدارتر و عادلانهتر شود. فقر و محرومیت نیز تا حد مناسبی از محل اشتغالزایی و افزایش فرصتهای اجتماعی برای مناطق محروم کاهش یابد، علاوه بر این نوآوری فراگیر میتواند با ایجاد فرصتهایی برای همکاری و گفتگو بین گروههای مختلف به ارتقای انسجام اجتماعی و کاهش نابرابری کمک کند. در همین زمینه نیز معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری برای به کارگیری شرکتهای دانشبنیان در حوزه نوآوری فراگیر به تازگی در این زمینه ورود داشته است و «آبادیران» اولین اقدام در جهت شکلگیری نوآوری فراگیر در اکوسیستم اقتصاد دانشبنیان کشور است.