به‌رغم هشدار‌های جمهوری اسلامی نسبت به هرگونه تصویب قطعنامه علیه برنامه هسته‌ای ایران، غربی‌ها به رهبری امریکا سعی دارند از هر فرصتی برای تحت فشار قرار دادن تهران استفاده کنند. پس از آنکه مذاکرات هسته‌ای در وین از دستور کار مقامات کاخ سفید خارج شد، اکنون سعی دارند از مجاری بین‌المللی اجماعی را علیه ایران تشکیل دهند و بر همین اساس، امریکا در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر برنامه‌های شکست‌خورد خود را مورد محک قرار داد. شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج شنبه قطعنامه‌ای را که خواستار همکاری ایران با نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل است به تصویب رساند. نویسندگان این قطعنامه با تکرار ادعا‌های ساختگی درباره کشف مواد هسته‌ای در سه مکان اعلام نشده در ایران، همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را فوری و ضروری ارزیابی کرده‌اند. در این قطعنامه همچنین از ایران خواسته شده بدون تأخیر «توضیحات فنی موجهی» را درباره ادعا‌های مطرح شده و همچنین امکان «دسترسی به سایت‌ها و تجهیزات» برای «جمع‌آوری نمونه‌ها» فراهم کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، در این قطعنامه تأکید شده است که آژانس به دلیل همکاری ناکافی ایران که مشکلی حل نشده باقی مانده است، عمیقاً نگران است. سفیر امریکا در آژانس اتمی با تهدید به کشاندن ایران به شورای امنیت گفته است: «ایران اگر برای حل این مسائل همکاری نکند، شورا اقدامات بیشتری انجام خواهد داد». ۲۶ کشور به این قطعنامه رأی موافق، دو کشور رأی مخالف و پنج کشور رأی ممتنع دادند و دو کشور هم در زمان رأی‌گیری غایب بودند. این قطعنامه با مخالفت چین و روسیه روبه‌رو شد. این در حالی است که طبق رویه‌های شورای حکام، قطعنامه‌های آژانس با اجماع صادر می‌شود.
نبود اجماع گسترده
این سومین قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران پس از اجرایی شدن برجام و بسته شدن پرونده مسائل ادعایی پادمانی است که در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر می‌شود. این قطعنامه شورای حکام در مرحله فعلی اهمیتی نمادین دارد، اما ممکن است مقدمه‌ای برای کشاندن پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل و احتمال اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران باشد؛ چیزی که امریکا و متحدانش به شدت خواستار آن هستند. مقامات امریکایی و اروپایی در یک سال گذشته بار‌ها مدعی شده‌اند که ایران در سه مکان برنامه‌های مخفیانه‌ای انجام داده است که ذرات اورانیوم غنی شده در آن‌ها مشاهده شده است.
صدور این قطعنامه‌ها با استناد به مدارک ادعایی است که رافائل گروسی، دبیرکل آژانس از سه سال پیش درباره آنچه فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در مکان‌هایی در ایران خواند، مطرح کرده است. این ادعا نخستین بار از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی مطرح شد و پس از آن رسانه‌ها و مذاکره‌کنندگان غربی به آن دامن زدند. این درحالی است که ایران ضمن رد ادعا‌های مطرح شده تأکید کرده است که آژانس نباید بر مبنای اسناد ساختگی رژیم صهیونیستی که با اهداف خاص سیاسی در اختیار این سازمان قرار داده می‌شود، قضاوت و براساس آن‌ها اعلام نظر کند. تهران همیشه برنامه‌های خود را زیر نظر آژانس اتمی انجام داده است و گزارش‌های مکرر این نهاد بین‌المللی هم صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای را تأیید کرده است.
امریکا سعی دارد با این ادعا نشان دهد که مانع جدی بر سر مذاکرات هسته‌ای و توافق احتمالی ایران است که حاضر به همکاری با آژانس نیست. این درحالی است که با وجود تلاش‌های ایران برای به سرانجام رساندن احیای برجام امریکا بنابه دلایل واهی و متهم کردن ایران به زیاده‌خواهی در میز مذاکرات، اعلام کرد که در شرایط کنونی، تنها به اعمال تحریم‌ها علیه ایران متمرکز است و گفتگو بر سر احیای توافق هسته‌ای را از دستور کار خارج کرده است.
نکته مهمی که در تصویب قطعنامه جدید می‌توان به آن اشاره کرد این است که به‌رغم تلاش‌های همه‌جانبه غرب برای اجماع جهانی علیه تهران، این قطعنامه از حمایت قاطع برخوردار نبود و حتی تعداد موافقان آن از قطعنامه قبلی با ۳۰ رأی نیز کمتر بود و نشان می‌دهد پروژه فضا‌سازی واشنگتن و اروپایی‌ها چندان موفقیت آمیز نبوده است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در آژانس اتمی هم این مسئله را تأیید کرده و گفته است که در این زمینه اجماع نظری بین اعضای شورای حکام وجود ندارد. معاون نماینده چین در شورای حکام هم با درخواست برای عدم سیاسی‌سازی آژانس اتمی، گفت که اعمال فشار بر ایران نتیجه معکوس دارد. به گفته این مقام چینی، ایران همیشه با آژانس اتمی همکاری داشته است و اختلافات هم باید از طریق همکاری بین تهران و این نهاد بین المللی حل شود.
واکنش تند ایران به قطعنامه
تصویب قطعنامه ضد ایرانی واکنش تند مقامات کشورمان را در پی داشته است. به گزارش ایرنا، محسن نذیری، نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از تصویب قطعنامه جدید در شورای حکام گفت که این قطعنامه می‌تواند بر همکاری تهران با این آژانس تأثیر بگذارد. نماینده ایران در آژانس گفت که «اهداف سیاسی بانیان این قطعنامه ضد ایرانی محقق نخواهد شد، اما تصویب آن می‌تواند بر روند همکاری و تعاملات سازنده جمهوری اسلامی ایران با آژانس اثرگذار باشد.» نذیری در ادامه ضمن اشاره به اینکه این دسته از کشور‌ها طی هفته‌های گذشته از هیچ تلاشی برای زیر سؤال بردن تعامل مستمر ایران با آژانس و ایجاد تردید در مورد چشم‌انداز دستیابی به توافق در خصوص لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران و احیای برجام، دریغ نکرده اند، تأکید کرد: ما قویاً معتقدیم این قطعنامه هیچ نتیجه‌ای برای بانیان آن به ویژه در زمینه ترمیم وجهه مخدوش شده آن‌ها به عنوان ناقضان اصلی برجام و زمینه‌سازی برای توجیه تحریم‌های یکجانبه بیشتر علیه ملت ایران، نخواهد داشت.» ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران پیش از تصویب این قطعنامه پیش‌نویس چهار کشور امریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان را محکوم کرده و مردود دانسته و اعلام کرده بود که پاسخ تهران در صورت تصویب این قطعنامه «قاطع و مؤثر» خواهد بود. کنعانی تأکید کرد: «این قطعنامه ضد ایرانی با سوءاستفاده از شرایط اخیر، صرفاً با انگیزه و هدف اعمال فشار سیاسی بر ایران، پیشنهاد تصویب این قطعنامه را به شورای حکام داده‌اند، اقدامی که تأثیر منفی بر روند حل و فصل فنی موضوعات مدنظر آژانس خواهد گذاشت.» از سوی دیگر، محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران هم روز جمعه در گفتگو با خبرگزاری ایلنا، با اشاره به اینکه موارد ادعایی و اتهامی چیز جدیدی نیست، عنوان کرد: این مکان‌ها جدید نیستند، ۲۰ سال است که مطرح می‌کنند. ۲۰ سال است که بر ایران فشار می‌آورند که این فشارهای۲۰ سال گذشته موجب مذاکرات مستمر شده است. اسلامی درباره اینکه ایران بازگشت طرفین را راستی‌آزمایی می‌کند، گفت: «ایران هیچ‌کاری که آژانس از آن مطلع نباشد، انجام نداده و نمی‌دهد و فعالیت‌های ما همگی در چارچوب مقررات است.»
ایران بار‌ها هشدار داده که اینگونه اقدامات نه تنها به حل اختلافات بر سر برجام کمکی نخواهد کرد بلکه می‌تواند مسیر رسیدن به توافق را دشوارتر کند. ایران پیش‌تر نیز در واکنش به تحرکات آژانس اتمی، برنامه غنی‌سازی خود را افزایش داده بود و تا سطح اورانیوم با غلظت ۶۰ درصدی هم پیش رفته است و اسلامی هم پیش‌تر گفته بود که ایران فناوری ساخت بمب اتم را دارد، اما برنامه‌ای برای آن ندارد. احتمالاً این بار هم اقداماتی را در واکنش به اقدامات واشنگتن انجام خواهد داد. قطعنامه جدید درحالی تصویب شد که غربی‌ها در دو ماه گذشته با موج‌سواری روی اغتشاشات ایران، سعی کرده‌اند با متهم کردن جمهوری اسلامی به نقض حقوق بشر فشارهای جهانی علیه ایران را افزایش دهند و حتی تحریم‌هایی را علیه برخی نهاد‌ها و مقامات ایرانی اعمال کرده‌اند.
