اگر به امامزادهها و به خصوص حرم مطهر امام رضا (ع) رفته باشید یکی از مواردی که پیش از هر چیز در صحنهای مختلف چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند، آینهکاریهاست؛ هنری که پیش از آن در کاخها و بناهای مجلل سلاطین استفاده میشد، اما با آمیختگی هنر ایرانی- اسلامی در اماکن متبرکه و زیارتگاهها، آینهکاریهای زیبا و چشمنوازی استفاده شدند که زیبایی فضای معنوی را برای افراد دوچندان کردهاند و در سالهای اخیر این هنر به سبکهای مختلفی انجام میگیرد، به خصوص در موزههای مدرن آثار جالبی از آن به نمایش درآمده است. به همین منظور با یکی از هنرمندان پیشکسوت و متعهد آینهکار گفتوگوی کوتاهی داشتیم. سیداسماعیل سروری استاد مسلمی است که ۳۵ سال است در حرفه آینهکاری فعالیت دارد و افتخار خود را کار در حرم امام رضا (ع) میداند.
تاکنون چند تابلو آینهکاری کار کردهاید؟
تقریباً ۱۰۰ تا تابلوموزه کار کردهام که در مقایسه با برخی همکاران در این سالها شاید زیاد نیست، اما چون اصولاً همه تابلوهای من پرکار و وقتگیر هستند و هر کدام چند ماه طول میکشد تا تمام بشود، زمان زیادی میبرند تا اثری خلق کنم، برای من کیفیت مهمتر از کمیت است.
بیشتر برای کجاها بوده است؟
برای جاهای مختلف آثارم استفاده شده است، فرقی نمیکند مثلاً فقط در ایستگاههاى متروی تهران حدود ۴۰ تابلو کار کردهام.
شما طرح سنتی کار میکنید؟
بله عمده طرحهای من سنتی هستند، ولی گاهی کار فانتزی و مدرن هم با آینهکاری انجام دادهام، مثلاً یک تابلوی آینه دارم که خیلی سنگین است و حدود ۲۰ هزار قطعه آینه رنگی ریز و درشت روی آن کار شده است.
چند نفر در ایران مشغول کار در این حرفه هستند؟
تا پیش از این تعداد کمی بودند، ولی اخیراً دست زیاد شده است، چون شیوه جدیدی پیدا کردهاند که آینهکاری را مدرن و ساده میکند و دیگر از فرم امامزادهای خارج میشود با گسترش فضای مجازی هم کارها سریعتر معرفی و ارائه میشوند، به این صورت که هنرمندان بلافاصله آثار خودشان را در اینستاگرام و شبکههای اجتماعی میگذارند و مشتری پیدا میکنند، همین سرعت و تنوع کار را بیشتر کرده است، مثلاً فردی طرح آپولو ساخته و روی آن آینهکاری کرده که البته آینه هم نیست، بلکه شیشههای قرمز رنگ کنار هم هستند ولی، چون کار مدرن و شیکی بود که جلب توجه میکرد، خوب دیده شد و فروش خوبی داشت.
شما برای حرم امام رضا (ع) هم تا به حال کاری داشتهاید؟
بله لطف خدا و امام رضا (ع) شامل حالم شده است. به سفارش آستان قدس رضوی در مشهد کاری کردم که برایم بسیار باارزش و البته با برکت بوده است. کرامت امام رئوف نصیبم شد که هیچ وقت تا زندهام فراموش نمیکنم.
چطور؟
با عنایت امام رضا (ع) دو حاجت مهمی داشتم که وقتی سفارش کار از طرف آستان قدس به من شد تا برای آینهکاری بروم، در دلم از آقا خواستم و خیلی سریع آقا عنایت کردند و حاجتم را دادند. آن زمان سال ۸۰ بود. یکی اینکه آرزوی خانه داشتم تا از مستأجری خلاص شوم و دیگری آرزو داشتم خدا به من پسری بدهد، در دلم از امام رضا (ع) اینها را طلب کردم. جالب است بدانید که امام در شهر مشهد پسرم را به من دادند که الان پسرم ۲۰ ساله است و مدتی بعد خانهدار شدم. خیلی مدیون مهربانی ایشان هستم، برای همین اعتقاد دارم کار برای اهل بیت (ع) برکت زیادی دارد و عنایتی است که نصیب هرکس نمیشود.
سبک کاری شما امامزادهای است؟
نه این سبک آینهکارى که من انجام میدهم هندسى و امامزادهاى نیست، بیشتر به صورت تابلو ارائه میشود و تاکنون در امامزادهها کار نکردهام، چون آستان امامزادهها، آینهکارهاى خودشان را دارند و به کار مىگیرند. من فقط چند جا مرمت انجام دادهام که ابنیه تاریخى نبوده است، برای همین کار برای امام رضا (ع) را عنایتی از سوی حضرت میدانم.
مهمترین و شاخصترین اثری که داشتهاید کدام است؟
تابلوی عرقچین را ۲۰ سال پیش در آستان قدس کار و تابلو را هم همان موقع به موزه قرآن و آستان قدس اهدا کردم. به غیر از آن یکسری تابلوهای شاخص دیگری هم هستند که در موزه قرآن تهران قرار گرفتهاند و خوشبختانه با اقبال خوبی مواجه شدهاند.
با توجه به اینکه کشورهای اسلامی دیگر هم آینهکاری دارند، جایگاه این هنر ایرانی چگونه است؟
به دلیل اینکه عمده سبک کار در ایران برای اماکن مذهبی و ابنیه تاریخی است و جنبه سنتی دارد، در خارج از کشور زیاد گسترده نیست و احتمالاً در حد همین آینهکارىهاى مسجدی شناخته شدهاند، نهایتأ تعداد کم و معدودى از تابلوهای آینهکاری هنرمندان در حراجىهاى خارجى به فروش میرسد، برای همین اعتقاد دارم، هنرمندان آینهکار متعهدانه میتوانند سبکهای سنتی و مدرن را به شیوهای زیبا و جذاب تلفیق کنند و ارائه دهند تا بتوان روی صادرات مانور بیشتری داد و به دنیا معرفی کرد.