با دور شدن از هیاهوی تبلیغاتی برخی از آثار لاکچری حوزه موسیقی و نمایش، نظرات نقادانه اهالی موسیقی نسبت به اجرای این آثار و اهداف پشت پرده آنها، سؤالاتی را درباره چرایی تولید و روی صحنه رفتن این گونه آثار به دنبال داشتهاند، اهالی موسیقی معتقدند کنسرت- نمایشها، صرفاً با هدف پول درآوردن ساخته میشوند.
حضار که پول خوبی هم برای تماشای کار دادهاند، در پایان نمایش ایستاده در کنار هم سرورد «ایایران» را میخوانند؛ سرودی که با گذشت هشت دهه از عمرش هنوز مردم ایران را به وجد میآورد و باعث میشود حس وطندوستی تقویت شود. همهچیز در هیجان ناشی از سرودای ایران و خواندن از مرز پرگهر به اتمام میرسد و تماشاگر کنسرت- نمایش «سی صد» با حضور خودش به همه چیز ضریب میدهد نه اینکه از نمایش و کنسرتی که تماشا کرده بهرهای بگیرد.
انتشار تصاویر همخوانی سرودای ایران در فضای باز کاخ سعدآباد پس از پایان کنسرت نمایش «سی صد» بازتابهای رسانهای زیادی داشته است. عدهای آن را ستوده و نشانی از تقویت حس ملی در میان مردم میدانند و برخی از اینکه یک سرود خاطرهانگیز با حضور چند صد نفر همخوانی شده است، حس رضایت داشتهاند، اما هیچکدام از اینها ارتباط مستقیمی با نمایش «سی صد» پیدا نمیکند.
در روزهایی که از اجرای کنسرت- نمایش «سیصد» میگذرد، کمتر نقدی به این اثر در رسانهها منتشر شدهاست. اغلب گزارشها هم با اشاره به مطالب حاشیهای مانند سازه وارداتی که به عنوان سن و جایگاه تماشاگران استفاده میشود، سعی در بزرگ و مهم بودن این نمایش دارند. البته که کار از نظر بودجه و حجم وسیع است، اما رقم ۶۹۵ هزار تومانی بلیت هم عددی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت.
چراهای بزرگ کارهای لاکچری!
کنسرت- نمایشهای «سی» و «سی صد»، در کنار تئاترهای موزیکالی مانند «بینوایان» و «الیور توئیست» از جمله کارهای بزرگ از نظر ابعاد و گرانقیمت از نظر بلیت بودند که هر کدام در زمان اجرا حرف و حدیثهای زیادی را به دنبال داشتهاند. ترکیب بازیگران شناخته شده سینما و اجراهای نمایش همراه با موسیقی زنده بخش اصلی از تئاتر موزیکال و کنسرت نمایش بودهاست، با این تفاوت که در یکی ضریب نمایش و در دیگری ضریب موسیقی افزایش داشتهاست. سؤالهای بیجوابی همیشه درباره اجرای چنین آثاری بودهاست. مهمترین سؤال هم هدف از اجرا است؟! تأکید بر زرق و برق بیش از حد در این کارها به چه منظور است؟! چرا قیمتهای تمامشده از حد متعارف کارهای هنری بسیار بیشتر است و در نهایت اینکه چرا با وجود همه تبلیغات و رپرتاژها، جامعه با این نوع کارها رابطه برقرار نمیکند؟!
کارهایی که فقط با تبلیغات جذاب میشوند
حیدر کاکی، نوازنده موسیقی ایرانی در مصاحبهای میگوید: «به نظر میرسد برخی از هنرمندان تحتنظر تهیهکنندهها و مشاورههای قوی یا داشتن مدیربرنامهها یاد گرفتهاند در چه برههای، به چه صورتی و چه کاری را روی صحنه ببرند که سودآوری مالی بیشتری برایشان داشته باشد.»
کاکی ادامه میدهد: «حکایت این افراد این است که هم از آخور میخورند و هم از توبره، چراکه برخی از این افراد، خودشان را به عنوان هنرمند موسیقی سنتی معرفی میکنند، ساز ایرانی به دست میگیرند و ژست موسیقی جدی دارند، ولی موسیقی که ارائه میدهند موسیقی پاپ است و حتی از خوانندگان پاپ هم استفاده میکنند. البته که من با موسیقی پاپ خوب هیچ مشکلی ندارم، اما این گونه ارائه موسیقی بلاتکلیف است.»
کاکی ادامه میدهد: «این قبیل کارها به رغم نداشتن محتوایی پیچیده و موسیقی قوی، اما با استفاده از جنبهای نمایشمانند و همچنین استفاده از چهرههای تلویزیونی با استقبال قشری اندک از مردم روبهرو میشوند، چراکه عمدتاً تبلیغات بسیار بالایی دارند و هر آنچه تبلیغات زیادی داشته باشد، جذابیت پیدا میکند.»
این آهنگساز و نوازنده تنبور تصریح میکند: «در جامعه امروز ما این قشر اندک تازه به دوران رسیده از لحاظ اقتصادی در شرایط خوبی هستند، ولی متأسفانه از لحاظ فرهنگی در سطح پایینی قرار دارند. همین افراد تحتتأثیر تبلیغات گسترده از کنسرتهای پاپ ضعیف و این نوع اجراها حمایت میکنند و البته اگر این مخاطبان به تماشای این اجراها ننشینند، از کارهای کممحتوا درآمدزایی نمیکنند.»
جریان مشکوک پشت پرده!
هوشنگ جاوید، موسیقیدان، از جمله منتقدان جدی برگزاری کنسرت- نمایشها میگوید: «کنسرت- نمایش که به نام کار هنری در فضای هنر ایران جا افتاده، بیشتر اهداف اقتصادی و مالی را دنبال میکند و بهعبارت دیگر تنها و تنها برای پول درآوردن انجام میگیرد. خیلی راحت و قاطع نظرم درباره کنسرت- نمایش جز این نیست.» جاوید میافزاید: «کنسرت- نمایش هیچ هویت خاص هنری ندارد، چون چیزی که در موسیقی- نمایش میبینیم، اثر موسیقی و به بیانی بهتر تأثیرات شنیداری موسیقی را از بین میبرد.» این موسیقیدان درباره حمایتهای صورت گرفته از برگزاری کنسرت- نمایش میگوید: «مشخص هم هست که یک جریان خاصی این مسیر را به این شکل و به این سمت راهنمایی و هدایت میکند، هیچ روند و مسیر و حتی مقصد مشخصی ندارد و مشخص است که قادر نخواهد شد ما را به جایی برساند.» وی ادامه میدهد: «اشتباهی که امروز هم شاهدش هستیم، یعنی اصل کار را که موسیقی ایرانی باشد، فراموش میکنیم و میچسبیم به چنین ظواهری و در این میان باطن فراموش میشود. همین هم هست که دارد به موسیقی آسیب میزند و خرابش میکند.»
کنسرت- نمایش «سی صد» از سوی تماشاگران که نگاهی جدی به موسیقی ندارند با استقبال خوبی مواجه شدهاست و بلیتهای این نمایش در هر اجرا به صورت کامل به فروش میرسد، با این حال حتی در فضای شبکههای اجتماعی نیز نسبت به محتوای این آثار نقدهایی از سوی مخاطبان عادی مطرح میشود که مهر تأییدی بر نظرات انتقادی اهالی موسیقی است.