آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان میدهد که هوای پایتخت در اردیبهشت با ثبت ۱۰ روز فراتر از حد مجاز به پایان رسید. از این ۱۰ روز، هشت روز ناسالم برای گروههای حساس و دو روز ناسالم برای همه شهروندان ثبت شدهاست. در همین رابطه باید گفت پروژههای سدسازی ترکیه فقط محدود به پروژه گاپ نمیشود و این کشور از ۲۰ سال پیش، ساخت ۱۰ ابرپروژه سدسازی را شروع کرده که باعث ایجاد ریزگرد در ایران و عراق شدهاست. ترکیه فقـط در ۱۷ سـال اخیـر ۵۸۵ سـد جدید احداث کردهاسـت!
در همه روزهای آلوده اردیبهشت، آلایندههای معلق کوچکتر از ۵/۲ میکرون، فراتر از حد مجاز بود. در این میان طی سه روز، همزمان آلاینده ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون نیز فراتر از حدمجاز بود. ذرات معلق از مرگبارترین انواع آلودگی هوا محسوب میشود. به ویژه ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرون که به ریهها نفوذ کرده، وارد جریان خون میشود و میتواند به کاهش عملکرد ریه و مرگ ناگهانی در بیماران قلبی و تنفسی منجر شود.
تهدید دشت مغان با پروژه داپ
آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان میدهد که برخلاف اردیبهشت امسال، در اردیبهشت سال گذشته، هیچ روز آلودهای در شهر تهران ثبت نشدهبود و همه روزها در شرایط قابلقبول قرار داشت.
امسال طوفانهای گرد و غباری بسیاری از استانها را درنوردید و پایتخت را هم بینصیب نگذاشت. با تحلیل تصاویر ماهوارهای هم منشأ اصلی گرد و غبارهای اخیر، کشورهای همسایه شناسایی شد. همچنین بر اساس رصدها و مدلهای مربوطه، پیشبینی میشود که ریزگردها و گرد وغبار همچنان گریبانگیر بسیاری از استانها باشد.
از سوی دیگر اقدامات آبی ترکیه در بالادست حوضه آبریز ارس هم این حوضه را در آیندهای نهچندان دور آبستن تنش آبی میان کشورهای واقع در این حوضه آبریز خواهد کرد.
ابرپروژه در دست اجرای ترکیه در حوضه ارس، پروژه آناتولی شرقی موسوم به «پروژه داپ» است که تکمیل آن، ایران را به صورت مستقیم تحتتأثیر کاهش حقآبه ارس قرار خواهد داد. دولت ترکیه پروژه داپ در بالادست رود ارس را توسعه داده و این رود هم شاهرگ حیاتی دشت مغان است.
حمله همزمان همه آلایندهها
روز گذشته مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اعلام اینکه هوای پایتخت در اردیبهشت ۱۴۰۱ با ثبت ۱۰ روز فراتر از حد مجاز به پایان رسید، گفت: از این ۱۰ روز، هشت روز ناسالم برای گروههای حساس و دو روز ناسالم برای همه شهروندان ثبت شد.
سید محمدمهدی میرزایی قمی درباره وضعیت هوای پایتخت در اردیبهشت و اینکه آیا زنگ خطر برای کیفیت هوای تهران به صدا درآمدهاست، اظهار داشت: در همه روزهای آلوده، شاخص آلاینده ذرات معلق بود، تعداد قابلتوجه روزهای آلوده، متأثر از ورود گرد و غبار و ریزگردها از کشورهای همسایه به هوای تهران و سایر نقاط کشور بود.
وی خاطر نشان کرد: این امر میتواند زنگ خطری برای کیفیت هوای شهر تهران باشد و لازم است که موضوع در سطح ملی و در قالب دیپلماسی محیطزیستی مورد پیگیری قرار گیرد.
گفتنی است در روز ۲۶ اردیبهشت، آلاینده ازن با رشد قابلتوجه به عدد ۹۷ رسیده و در آستانه شرایط ناسالم برای گروههای حساس قرار گرفت؛ آلایندهای که در روزها و ماههای آینده میتواند به عنوان آلاینده شاخص شهر تهران مطرح شود.
اصلاح قانون برای پیروزی در دادگاههای بینالمللی
یک کارشناس محیطزیست هم با بیان اینکه ترکیه قصد دارد از مسئله آب به عنوان ابزار فشار سیاسی استفاده کند، به تسنیم گفت: ترکیه از گذشـته برنامـه بسـیار جـدی بـرای اسـتفاده از آب بهعنـوان ابـزار سیاسـی و امنیتـی علیـه کشـورهای همسـایه داشـتهاسـت؛ بـرای نمونـه ترکیـه در بازه ۱۸ سـاله (۲۰۰۳ تا ۲۰۲۰) تعـداد ۵۸۵ سـد روی رودخانههایـش احـداث کـردهاسـت، در حالی کـه تعـداد کل سـدهای احداثشـده ترکیـه برای حـدود ۵۶ سـال قبـل از آن ۲۷۶ سـد بـود! یعنـی فقـط در ۱۷ سـال اخیـر ۵۸۵ سـد اضافـه کردهاسـت!
محمدصابر باغخانیپور افزود: علاوه بر گاپ، پروژه سدسازی موسوم به «داپ» نیز بهروی بالادست حوضه رود ارس در حال بارگذاری است که با تکمیل آن مشابه این اتفاق در حوضه رود ارس نیز اتفاق خواهد افتاد!
وی با تأکید بر اینکه باید در رابطه با سدسازیهای ترکیه به جوامع بینالمللی شکایت کنیم، گفت: البته ما تنها کشوری هستیم که در سیاستهای بالادستی خود علناً عنوان کردیم که باید از خروج آبهای برونمرزی جلوگیری کنیم؛ این موضوع باعث میشود ما در دادگاههای حقوقی با شکست روبهرو شویم که این قانون باید اصلاح شود.
مدیر عامل اندیشکده ماکا یادآور شد: از پنـج حوضـه پرتنـش دنیـا، کشـور ایران در دو حوضـه مشـترک اسـت؛ حوضـه آبریـز دجلـه و فـرات در غـرب و حوضـه آبریز آمودریا در شمال شرق ایران؛ یعنی کشور ما میان دو حوزه از پرتنشترین حوضههای آبخیز دنیا احاطه شدهاست!