زندهیاد حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد محققی لاهیجی، نماینده اعزامی مرجع والامقام زندهیاد آیتاللهالعظمی سیدحسین طباطبایی بروجردی به هامبورگ آلمان بود که در دوره اقامت خویش در آن خطه به پایهگذاری مسجد و مرکز اسلامی این شهر، مبادرت ورزید. این پایگاه مهم ترویج اندیشه اسلامی و شیعی، از آن پس تا به امروز، همچنان به فعالیت خویش ادامه داده و نقشی ارجمند در هدایت فکری و عملی مسلمانان آلمان و در نگاهی کلیتر اروپا داشته است. با این همه و طی سالها در باب شخصیت و کارنامه زندهیاد محققی، اثری مستقل و مبسوط که ابعاد و جوانب آن را به نیکی نشان دهد، تولید نشده بود. در ماههای اخیر مرکز اسناد انقلاب اسلامی، به انتشار یادمانی برای آن فقید سعید دست زده و دفتری با عنوان «سفیر شیعه» را به بازار کتاب عرضه داشته است. ناشر در دیباچه این اثر، در باب موضوع آن چنین آورده است:
«بسط و گسترش اسلام در اقصی نقاط عالم، طی قرون متمادی و به تبع آن وجود شیعیان و پیروان اهل بیت (ع) در کشورهای مختلف جهان، از روزگار دور توجه نهاد مرجعیت و روحانیت را برای حمایت و هدایت آنان جلب کرده بود، لذا اعزام مبلغانی برای آشنایی بهتر شیعیان با معارف اهل بیت (ع) اقدامی در این راستا بود. این موضوع به ویژه در عصر مدرن و جابهجا شدن و مهاجرت برخی از ایرانیان به غرب، برای کار و تحصیل و احیاناً زندگی، مرجعیت شیعی ایران را بر آن داشت تا مبلغانی را برای رسیدگی و تمشیت امور مذهبی معتقدان و اداره مساجد و اماکن مذهبی شیعیان اعزام نمایند.
در سال ۱۳۳۲ گروهی از ایرانیان مقیم هامبورگ در یک گردهمایی، پیشنهاد تأسیس مسجدی را برای عبادت و برگزاری جلسات دینی مسلمانان با مرحوم آیتاللهالعظمی بروجردی مرجع تقلید شیعیان مطرح کردند. ایشان در نامهای ضمن موافقت با اجرای این طرح، مبلغی را برای انجام دادن این کار کمک کردند. همزمان با این اقدام، گروهی از بازرگانان تهران نیز مسئولیت جمعآوری کمکهای مالی، برای احداث مسجد هامبورگ را برعهده گرفتند. بدینسان حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد محققی لاهیجی، به عنوان نماینده آیت الله بروجردی و نخستین امام مسجد هامبورگ انتخاب شد. پس از ورود ایشان به هامبورگ، زمین مسجد که وجه آن از سوی یکی از تجار خیر ایرانی اهدا شده بود، خریداری شد. یک شرکت آلمانی به اتفاق معمار هنرمند ایرانی یعنی مهندس حسین لرزاده، مأموریت یافت تا طرح احداث مرکز اسلامی هامبورگ را کنار دریاچه زیبای آلستر در هامبورگ اجرا کند. مجموعه پیشرو شرح مختصر و مستندی از تلاشها و تکاپوهای حجتالاسلام محققی به دست میدهد و در ضمن آن به موقعیت کشور آلمان و وضعیت شیعیان آنجا، روابط آنها با سایر مسلمانان آن دیار و نحوه تعاملاتشان با دولت آلمان میپردازد. بنایی که حجتالاسلام محققی پایهگذاری کرد، چندی بعد به دست شهید آیتالله دکتر سیدمحمد بهشتی به پایگاهی برای وحدت مسلمین، محل عبادت و آموزش آنان و فعالیتهای انقلابی علیه رژیم پهلوی تبدیل شد و در انتشار افکار انقلابی در میان ایرانیان مؤثر بود. مرکز اسناد انقلاب اسلامی در راستای معرفی فعالیتها و بزرگداشت خدمات حجتالاسلام محققی، اقدام به انتشار این کتاب کرده است. در پایان ضمن تقدیر از گردآورندگان اثر، از همکاران پرتلاش مؤسسه فرهنگی -هنری تقدیر و تشکر میکند.»