رکوردشکنیهای مداوم ویروس دلتا از فاجعه خبر میدهد، اما تجربه ناموفق تعطیلات شش روزه تهران درخواست موجب شد پیشنهاد وزیر بهداشت برای تعطیلی دو هفتهای کشور در ستاد ملی مقابله با کرونا رأی نیاورد و به بعد موکول شود. آنطور که وزیر کشور توضیح میدهد در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا اعضای ستاد به این نتیجه رسیدند که هر چند تعطیلات به عنوان یکی از راههای اقدام و اثرگذاری است، اما انجام این کار نیازمند مقدمات، برنامه ریزی، اقناعسازی و همراهسازی مسئولان و مردم است و اگر به شکل هوشمندانه برنامهریزی نشود، ممکن است با وجود متحمل شدن هزینه اقتصادی به اهداف مدنظر نرسیم. حالا در کنار پر شدن تختهای بیمارستانی کمبود سرم هم همچنان چالشی جدی است که هنوز برطرف نشدهاست. به گفته فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر در ۴۸ ساعت گذشته فشار زیادی بابت کمبود سرم به بیمارستانها وارد شدهاست. مدیر کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو از صدور مجوز واردات به اندازه نیاز یک ماه سرم از هند و ترکیه خبر میدهد و میگوید: «از اوایل هفته آینده سرم به وفور موجود میشود.» ماجرای این کمبودها به اصلاح در خط تولید یکی از بزرگترین شرکتهای سرمسازی باز میگردد، اما با وجود قابل پیشبینی و قابلپیشگیری بودن این کمبودها به دلیل سوءتدبیر، سرم کافی برای مدت زمان خوابیدن این خط تولید تأمین نشد و حالا در اوج بحران موج چهارم چالش کمبود سرم هم به کمبود تخت اضافه شدهاست.
تاخت و تاز کرونا دلتا همچنان ادامه دارد. تا ۱۳ مردادماه ۱۴۰۰ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۳۹ هزار و ۳۵۷ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۴هزارو۲۶۳ نفر از آنان بستری شدند. بر این اساس مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۴ میلیون و ۱۹ هزار و ۸۴ نفر رسید. در همین زمان، ۴۰۹ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جانباختگان این بیماری به ۹۲ هزار و ۱۹۴ نفر رسید. همچنین ۵هزارو۹۵۹ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در بخشهای مراقبتهای ویژه بیمارستانها تحت مراقبت قرار دارند. در حال حاضر ۲۸۵ شهر کشور در وضعیت قرمز، ۱۱۰ شهر در وضعیت نارنجی، ۵۳ شهر در وضعیت زرد قرار دارند.
بایدها و نبایدهای تعطیلی اثربخش
وضعیت شیوع کرونا به خصوص در شهرهایی همچون تهران بحرانی است. علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران هم با تأکید بر اینکه کمبود سرم موضوعی جدی است و در ۴۸ ساعت گذشته فشار زیادی بابت کمبود سرم به بیمارستانها وارد شده، درباره وضعیت بیمارستانهای تهران در پیک پنجم میافزاید: «در حال حاضر ۹هزارو۴۰۰ بیمار بستری داریم که حدود ۲هزارو۵۰۰ نفر از آنها در بخش مراقبتهای ویژه بستری هستند.»
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در خصوص بایدها و نبایدهای اثرگذاری تعطیلی دو هفتهای کشور تصریح میکند: «تعطیلی بحثی همهجانبه است و وقتی از این لفظ در مورد همهگیری یک بیماری عفونی استفاده میکنیم، مفاهیم متفاوت است و بحث ما لاک داون کردن است. برای انجام این لاک داون باید ملاحظاتی اعلام شود تا بتواند اثربخشی مناسب داشتهباشد. درخواست وزیر بهداشت در مورد این تعطیلی برای این بود که بازیابی رمقی برای کادر درمان رخ دهد؛ چون فشار مضاعفی بر این افراد است.»
لزوم اقناع مردم برای همراهی
به گفته زالی بیماری کرونا مزمن است و شرایط فرسایشی رقم میزند و مهمترین کار اقناعسازی مردم و بالا بردن میزان اعتماد عمومی است و اگر این کار درست انجام نشود، اثربخشی تعطیلی عمومی هم کافی نخواهد بود. وی میافزاید: «برای تحقق مضامین بهداشتی نیازمند همکاری مردم هستیم که این موضوع با تحلیل درست واقعیتها رخ میدهد.»
در تعطیلی مؤثر همه جا باید تعطیل شود
فرشاد علامه، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران هم با تأکید بر اینکه هر روز رکورد شکسته میشود و از پیک اول تا کنون هیچ وقت اینقدر تعداد بیمار بستری نداشتیم، درباره کمبودهای دارو و سرم میگوید: «کمبود رمدسیویر نداریم، اما کمبود سرم تزریقی وجود دارد که البته مدیریت میکنیم و با سختی میرسانیم. البته در حوزه داروهای دیگر برای بیماریهای دیگر کمبودهایی در سطح کشوری وجود دارد، اما ربطی به کرونا ندارد و در کرونا کمبود رمدسیویر نداریم.»
وی نیز با اشاره به پیشنهاد تعطیلی دو هفتهای برای کنترل پیک پنجم تأکید میکند: «اگر قرار باشد تعطیلی مانند دفعه قبلی باشد که فقط کارمندان دولت نیامدند، اما همهجا باز بود و نظارتی نبود، فایدهای ندارد. هر چند که قرنطینه و تعطیلی تبعات زیادی دارد و روی اقتصاد و کار و کاسبی مردم تبعات دارد و باید به فکر جبران آن بود، اما از طرفی هم با شرایطی که کرونا پیش میرود، به نظر میرسد که تعطیلی که همهجا را تعطیل کند، مؤثر خواهد بود. تعطیلی که بتواند بار انتقال ویروس را در جامعه کم کند، کمککننده است. به طوری که راهها و رستورانها و پاساژها بسته شوند. نه اینکه مانند دو، سه روزی که اخیراً تعطیل کردند و همهجا باز بود، در این صورت تعطیلی مؤثر نخواهد بود.»
ماجرای کمبود سرم و قول رفع کمبودها از اوایل هفته
سید حیدر محمدی، مدیر کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با تأکید بر صدور مجوز واردات سرم به اندازه مصرف یک ماه میافزاید: «تابستان سال گذشته یکی از بزرگترین شرکتهای سرمسازی درخواست کرد توزیع سرم را برای آن شرکت متوقف کنیم تا خط GMP خودش را اصلاح کند در نهایت پاییز مجوز دادیم، اما به دلیل مشکلات تحریم نتوانست دستگاهها را بیاورد. بنابراین بهمن ماه کار را آغاز کردند، اما قول داده بودند که اوایل سال ۱۴۰۰ راهاندازی را داشته باشند، اما محقق نشد و اکنون قول دادهاند که از دهم شهریور ماه راهاندازی کنند. بخش زیادی از سرم مورد نیاز را این شرکت تأمین میکرد. بنابراین یکی از دلایل کمبود سرم این موضوع بودهاست.»
به گفته محمدی همچنین رمدسیویر که یکی از داروهای پرمصرف کرونا و خط اول درمان کرونا است، مصرفش ناگهان از ۶۰۰ هزار عدد در ماه به یک میلیون و ۵۰۰ هزار عدد رسید. حال با مصرف هر رمدسیویر، یک سرم هم مصرف میشود.
وی درباره راهکارهای تأمین سرم توضیح میدهد: «بنا شده تا اطلاع ثانوی طی یکی تا دو هفته آینده، سرم فقط در مراکز درمانی توزیع شود. همچنین از کارخانجات خواستیم که میزان تولید سرمهای نیم و یک لیتریشان افزایش دهند که این اقدام را انجام دادند. در عین حال همزمان از شرکتها خواستیم که تولید سرمهای ۱۰۰ سیسی و ۲۵۰ سیسی که قبلاً خیلی مصرف نداشت، برای رقیق کردن رمدسیویر هم تولید کنند که مجموع سرمسازان بین ۶۰۰ هزار تا یک میلیون میتوانند بسته به پوشش خطشان اضافه کنند. همچنین مجوز دادیم که به اندازه نیاز یک ماه سرم را از هند و ترکیه حمل کنند که شرکتها بلافاصله اقدام کردند که از اوایل هفته آینده سرم به وفور موجود میشود.»