مدیر انتشارات «نگاه» معتقد است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دولت فعلی دغدغه برخورد با بازار سیاه نشر را ندارد، وگرنه آدرس‌ها مشخص است، ۲۰ ناشر کلاهبرداری‌های بزرگ این روز‌های نشر را انجام می‌دهند. چرا باید بیش از ۱۰۰ ترجمه از کتاب شازده کوچولو، قلعه حیوانات و عقاید یک دلقک وجود داشته باشد که همگی رونوشتی از ترجمه اصلی هستند؟
فریبرز رئیس‌دانا، مدیر انتشارات نگاه از شنیده‌هایی مبنی بر دریافت اجاره‌بها از بساطی‌های کف خیابان انقلاب توسط شهرداری‌ها سخن می‌گوید؛ موضوعی که البته مطمئن نیست صحت دارد یا خیر.
وی در پاسخ به این سؤال که بسیاری از ناشران قدیمی می‌گویند کتاب‌سازی پدیده تازه و متعلق به سال‌های اخیر نیست و از گذشته وجود داشته است، اما به نظر می‌رسد هیچ زمانی به اندازه سال‌های اخیر این آفت جان نشر رونق نداشته است به تسنیم می‌گوید: کتاب‌سازان ید طولایی دارند، از سال ۱۳۴۲ که بنده شغلم ناشر و کتابفروش است، شاهد این ماجرا بوده‌ام. پیش از انقلاب یک انتشاراتی به نام جارچی کتاب‌های خوب ناشران پرفروش را به نام دو مترجم عنایت‌الله شکیباپور و مهرداد مهر منتشر می‌کرد و با قیمت نازل و ۴۰ درصد تخفیف می‌فروخت. این موضوع در سال‌های بعد از انقلاب تاکنون نیز ادامه داشته است. به نظر من دولت‌ها و سیاستگذاری‌هایشان نیز به این موضوع دامن زده است. امروز در تمام متروها، ترمینال‌های مسافربری و فرودگاه‌ها نمایشگاه‌های کتاب ۵۰ درصد تخفیف را می‌توان مشاهده کرد، تازه مدیرانشان گزارش کار می‌دهند که کار فرهنگی نیز کرده‌ایم. فروش نسخه‌های قاچاق و کتاب‌سازی شده تنها متعلق به فضای فیزیکی در شهر نیست بلکه در فضای مجازی، فروشگاه‌های مجازی، پلتفرم‌ها، کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی نیز شبکه توزیع دارند.
۱۰۴ ناشر «عقاید یک دلقک» را کپی کردند
این فعال حوزه نشر در ادامه می‌گوید: کتاب‌ساز‌ها سراغ پرفروش‌ها می‌روند. در نمایشگاه کتاب سال ۹۸ یک بررسی انجام دادیم و نتیجه آن این بود که ۱۰۴ عنوان از کتاب «عقاید یک دلقک» توسط ناشران مختلف عرضه شده بود که تنها پنج صفحه ابتدایی آن متفاوت بود که همان صفحات شناسنامه کتاب است، از صفحه پنج تا انتهای متن دقیقاً همان محتوای کتاب چاپ شده توسط انتشارات نگاه بود.
مقابله با کتاب‌سازی مسئله و دغدغه وزارت فرهنگ و ارشاد نبوده است
به گفته وی روش کار کتاب‌سازان به این شیوه است که یک زینک را به چاپ یک کتاب اختصاص می‌دهند و بعد هر ۲۰۰ تا ۳۰۰ نسخه را به نام یکی از مؤسسات نشری که ثبت کرده‌اند، وارد بازار کتاب می‌کنند، اما در پاسخ به بخش دوم پرسش شما باید بگویم که متأسفانه مقابله با کتاب‌سازی مسئله و دغدغه وزارت فرهنگ و ارشاد نبوده است، وگرنه به راحتی می‌توان با آن مقابله کرد، وقتی همه کتاب‌ها قبل از چاپ تحت نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد ممیزی می‌شود، چگونه نمی‌توان مانع انتشار چاپ ۱۰۰ عنوان از یک کتاب توسط ناشران مختلف شد؟ از این دست آمار‌ها بسیار است، برای کتاب «شازده کوچولو» نیز چنین اتفاقی افتاده بود، محمود آموزگار، مدیر انتشارات آمه و رئیس پیشین اتحادیه ناشران و کتابفروشان بررسی کرده بود که بیش از ۱۰۰ ترجمه با نام‌های انتشارات و مترجم مختلف از شازده کوچولو منتشر شده است، این‌ها مصداق کتاب‌سازی است.
کلاه گشادی که بر سر مخاطب می‌رود
رئیس‌دانا در ادامه می‌گوید: یک نکته‌ای که تاکنون مغفول مانده است، این است که در جریان کتاب‌سازی‌ها تنها ناشر اصلی متضرر نمی‌شود بلکه سر مخاطبان و خریداران کتاب نیز کلاه می‌رود، اجازه دهید مثالی بزنم، کتاب شازده کوچولو با ترجمه شاملو ۱۸ هزار تومان به فروش می‌رود، اما ترجمه‌های کتاب‌سازی شده از روی نسخه اصلی ۶۰ هزار تومان قیمت خورده است که با تخفیف ۵۰ درصد مخاطب آن را ۳۰ هزار تومان می‌خرد!
