سرویس بینالملل جوان آنلاین: مذاکرات در وین «به پیشـرفت قابلتوجهــی» رسیده و آنطور که سیدعباس عراقچی، مذاکرهکننده هستهای ایران گفته «اختلافات به نقطهای رسیده که همه معتقدند قابلحل شدن است»، ولی شواهد و قرائن نشان میدهد قرار نیست قبل از انتخابات ۲۸ خرداد و مشخص شدن کسی که وارد پاستور خواهد شد، تکلیف وین مشخص شود. چنین چیزی را، حس ششم روسها هم استشمام کرده، طوری که میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در وین بهرغم همه خوشبینیها گفته که حصول توافق نهایی درباره برجام نیاز به زمان بیشتری دارد.
عباس عراقچی، مذاکرهکننده ارشد ایران در وین بعد از چهارمین بازگشت از وین، ابزار امیدواری کرده بود که این دور از مذاکرات در وین، دور پایانی باشد، ولی حالا مشخص شده که همه طرفهای مذاکرهکننده یک بار دیگر هم نیازمند بازگشت به پایتختها هستند. این بازگشت را همه طرفها به مسائل مورد اختلاف نسبت میدهند. سخنگوی اتحادیه اروپا گفته که هنوز برخی مسائل دشوار در مذاکرات «وین» برای احیای برجام باقی مانده و در نتیجه «باید به دیپلماسی فرصت بیشتری داد.» «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در «وین» هم تأکید کرده تا زمانی که درباره همه مسائل توافق نشود، گویی درباره هیچ موضوعی توافق نشده است. او البته معتقد است طرفها به این مرحله نزدیک هستند، ولی گفته که «به زمان بیشتری نیاز است.» کاظم غریبآبادی، نماینده ایران در آژانس اتمی گفته که «تا این موضوعات حلوفصل نشود طبیعتاً تفاهمی هم شکل نخواهد گرفت» و «این موضوعات هماکنون در دست بررسی است و این امکان وجود دارد که هیئتها بخواهند به پایتختهای خود بازگردند». در بین حاضران در وین، ظاهراً عباس عراقچی، معاون ظریف، از همه به نتیجه مذاکرات خوشبینتر است و گفته «اختلافات به نقطهای رسیده که همه معتقد هستند که این طور نیست که حل نشدنی باشد» با همه اینها، حتی عراقچی هم معتقد است که «جزئیات هم مهم است و مواضع قطعی ما مهم است که باید رعایت شود.» به گفته عراقچی «همه هیئتها به این نتیجه رسیدند که باید مراجعه مجددی به پایتختها برای مشورتهای بیشتر و تصمیمگیریهای بیشتر در خصوص مسائل مورد اختلاف صورت بگیرد.»
فرق وقفه پنجم با وقفههای قبلی
با وجود اینکه همه حاضران در وین، بازگشت پنجم به پایتختها را به اختلافات باقی مانده مرتبط میدانند، ولی در فاصله دو هفته مانده تا انتخابات ایران در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰، حدس و گمانهایی درباره ارتباط موضوع به انتخابات مطرح است. «لارنس نورمن» خبرنگار «والاستریتژورنال» دیروز گزارش کرد که از امروز (پنجشنبه) مذاکرات احتمالاً دچار وقفه خواهد شد و هیئتها به پایتختهای خود بازمیگردند. نورمن گفته که سؤال بزرگ این است که چه زمانی این گفتگوها ادامه مییابد و آیا این گفتگوها پیش از انتخابات ایران ادامه خواهد یافت یا خیر، این مسئلهای است که هنوز حل نشده است. عباس عراقچی البته گفته که بعید است بازگشت پنجم به پایتختها با بازگشتهای قبلی تفاوت زیادی داشته باشد: «بعید میدانم خیلی فاصله بیفتد و احتمالاً مثل ادوار گذشته بعد از یک دوره مشورتی در تهران، انشاءالله به وین باز خواهیم گشت.» با این حال، برخی شواهد و قرائن نشان میدهد حتی اگر به گفته عراقچی، وقفه پنجم خیلی هم طولانی نشود، مذاکرات احتمالاً تا ۲۸ خردادماه به نتیجه نهایی نمیرسد. یک نشانه جدی، گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی است که به رغم تمدید مجدد (یک ماهه) توافق ایران با آژانس لحن خوشایندی در قبال ایران نداشت. صرفنظر از آن بخش گزارش درباره ۱۶ برابر شدن ذخایر اورانیومی ایران بر حسب سقف تعیین شده برجام، در بخشی دیگر از گزارش آمده که ایران هنوز درباره ذرات اورانیوم فراوریشده در چند سایت اعلامنشده توضیح نداده و آژانس از ۲۳ فوریه به دادههای مانیتورهای آنلاین نظارت بر غنیسازی و مهر و مومهای الکترونیک و اطلاعات اندازهگیری که توسط دستگاههای نصبشده به دست میآیند نیز دسترسی نداشته است.
خبرگزاری امریکایی آسوشیتدپرس از گزارش آژانس این طور استنتاج کرده که محدودیتهای دسترسیهای آژانس فراتر از آن چیزی بوده که تصور میشده است. هرچند سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه این را بعید دانسته که گزارش آژانس ربطی به انتخابات ریاست جمهوری در ایران داشته باشد، ولی صحبت بعدی او درباره اینکه هنوز برنامهریزیای برای «تماس بین وزیران کشورهای عضو برجام» انجام نشده، نشان میدهد که دستکم به لحاظ زمانی، احتمال اندکی دارد که وین قبل از انتخابات به نتیجهای برسد.
مذاکرات فعلاً ادامه خواهد یافت
چیزی که بیش از مسائل دیگر، احتمال طولانی شدن مذاکرات را افزایش داده، بحثهای فرابرجامی در وین است. هیچ کدام از طرفهای مذاکره، تاکنون تأیید نکردهاند که بحثی فراتر از بازگشت امریکا به برجام در وین مطرح شده، ولی شواهد و قرائن در این باره کم نیستند. کاظم غریبآبادی دیروز یک بار دیگر تأکید کرد که «ایران فراتر از برجام تعهدی را در حوزه هستهای نخواهد پذیرفت و تمامی تحریمها نیز همانگونه که در مواضع رسمی جمهوری اسلامی ایران اعلام شد باید لغو شود و لغو آنها مورد راستیآزمایی قرار گیرد.»اینکه غریبآبادی بر عدم پذیرش تعهدات فرابرجامی تأکید کرده، نشان میدهد چنین بحثهایی از طرف بعضی هیئتها مطرح شده است. اینکه دیروز سرگئی ریابکوف روس هم ابراز امیدواری کرد که «احیای (برجام) با موانع غیرقابل حلی مواجه نشود» نیز میتواند نشاندهنده طرح مسائل فرابرجامی در وین باشد. در چنین حالتی، هیچ بعید نیست که مذاکرات در وین به بعد از انتخابات ۲۸ خرداد کشید شود تا تکلیف رئیسجمهور و موافق بودن او با روند فعلی، روشن شود. برایان واربی، استاد علوم سیاسی دانشگاه آیوای امریکا، معتقد است «نشست وین سرانجام به احیای توافق هستهای منجر میشود»، ولی او در گفتگو با ایلنا گفته که نشستهای وین فعلاً ادامه دارد و قرار نیست خیلی زود تمام شود و مسیر مستقیم و آسانی هم در پیش نیست. او میگوید: «هر دو طرف نمیخواهند طرف ضعیف و بازنده نمایش داده شوند که امتیازاتی به طرف مقابل میدهد بنابراین مذاکرات بسیار کند پیش میرود و طرفها محتاطانه اظهارنظر و اقدام میکنند.» او میگوید: «ممکن است این روند ماههای آینده هم به طول بینجامد و ما تا آخر سال شاهد احیای توافق برجام نباشیم، بنابراین برجام به این زودیها و طی چند روز احیا نمیشود.»