سرویس اقتصادی جوان آنلاین: اتفاق جدیدی که برای جامعه کارگری ایران افتاده این است که کارفرمایان برای اینکه بتوانند از تسهیلات حمایتی بهرهمند شوند، کارگر را اخراج نمیکنند و لیست بیمه را پرداخت میکنند، اما خبری از دستمزد نیست و این کارگران برای امرار معاش خود به دستفروشی روی آوردهاند.
البته بیمهها نیز بهرغم دریافت معوقات بیمهای کارفرمایان، حقوق ایام بیکاری برخی از کارگران را پرداخت نکردهاند.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی به بررسی ابعاد اقتصاد کلان شیوع ویروس کرونا در کشور پرداخته است. بر اساس این گزارش اقتصاد ایران در حالی با مشکل شیوع بیماری کرونا مواجه شده که دو سال سخت ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ را پشت سر گذاشته است. هر چند کاهش تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد ایران سبب شده است تا ظرفیت تولید بالقوه اقتصاد کاهش یابد و دستیابی به سطح رفاه سال ۱۳۹۰ و پیش از آن دشوار باشد؛ از طرف دیگر، بالا بودن نرخ تورم برای دو سال پیاپی ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ و همچنین پیشبینی تورم بالای ۲۵ درصد برای سال ۱۳۹۹ نیز موجب شده است، تا بنگاههای بسیاری توانایی ادامه فعالیت خود را از دست بدهند. با این حال پیشبینی میشد که بدون کرونا، اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۹ رشد مثبت غیرنفتی (هرچند اندک) را ثبت کند، اما از آنجایی که مشخص نیست کرونا تا چه زمانی در کشور باقی باشد و ادامه روند مسیر اقتصاد کشور به چه صورت است. تحتنظر سناریوهای مختلف مشخص میشود به احتمال زیاد تعداد قابلتوجهی از شاغلان بیکار میشوند. نتایج بررسیهای مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد تحت سناریوهای مختلف بین ۵/۷ تا ۱۱ درصد از ستانده اقتصاد در نتیجه شیوع ویروس کرونا کاهش خواهد یافت. همچنین بین ۲ میلیون و ۸۷۰ هزار تا ۶ میلیون و ۴۳۱ هزار نفر از شاغلان فعلی، متأثر از شیوع ویروس شغل خود را از دست خواهند داد. بخش قابلتوجهی از افرادی که بیکار میشوند جزو مشاغل غیررسمی هستند و با توجه به اینکه از حمایتهای دولت بیبهره هستند، احتمال فقیرتر شدن آنها بیشتر از سایر مشاغل است، اما نکته مهم اینجاست که شرایط اقتصادی بهگونهای برای فعالان اقتصاد دشوار شده که مشکلات تنها برای کارگران غیررسمی نیست و به کارگران رسمی هم سرایت کرده است.
کارفرمایان فقط حق بیمه واریز میکنند
همچنین محمدرضا تاجیک، رئیس مجمع کارگران استان تهران در گفتگو با تسنیم، با اشاره به روند روبهرشد کارگران آسیبدیده از کرونا و گرایش کارگران بیکار شده به مشاغل دستفروشی و کاذب گفت: در حال حاضر شاهد هستیم بخش زیادی از کارگرانی که در بحث کرونا بیکار شدند، به سمت دستفروشی محصولات کرونا مانند ماسک، شیلد، موادضدعفونیکننده رفتهاند. این موضوع نشاندهنده این است که وضعیت معیشتی کارگران بهگونهای است که حتی نمیتوانند یک روز بیکار باشند، بسیاری از کارگران برای پرداخت اجارهبها و تأمین نان شب به گرفتاری افتادهاند.
تاجیک با تأکید بر اینکه متأسفانه شاهد این هستیم که بیمه بیکاری به تعداد قابلتوجهی از کارگرانی که قرارداد موقت یا شفاهی داشتند پرداخت نمیشود، گفت: کارگرانی که مشمول بیمه بیکاری نشدند به سمت دستفروشی و کارهایی مانند نظافت و مسافرکشی رفتهاند، اما آن دسته از کارگرانی هم که قرارداد کار دارند، با توجه به اینکه وضعیت بنگاههای تولیدی بسیار خراب است، یا حقوق دریافت نکردهاند یا کارفرما به آنها اعلام کرده است، برای اینکه سابقه بیمه شما بینظم نشود، حق بیمه را پرداخت میکنیم، اما حقوق را نمیتوانیم بدهیم. حداقل ۳۰ درصد کارگران در کارگاههایی که با کرونا آسیب دیدند، اینگونه بودهاند.
وی گفت: این موضوع مشکل جدید کارگران است. برخی از کارشناسان تحلیل میکنند کارفرمایان برای اینکه بتوانند از تسهیلات حمایتی بهرهمند شوند، کارگر را اخراج نمیکنند و لیست بیمه را پرداخت میکنند، اما خبری از دستمزد نیست. این بار هم خلأ قانونی به ضرر کارگران تمام میشود و این کارگران هستند که بیشتر از قبل فقیر و فقیرتر میشوند و برخی از کارفرمایانی که سوءاستفاده کردهاند هم حتی بعد از دریافت تسهیلات نیز حقوق و مزایای قبلی را هم پرداخت نمیکنند.
درخواست ۶۸۷ هزار و ۹۱۱ نفر برای دریافت بیمه بیکاری کرونا تأیید شد
همچنین درحالیکه سه ماه از بیکار شدن کارگران میگذرد، اما بیمه تأمین اجتماعی هنوز مبلغی را بابت بیمه بیکاری به آنها پرداخت نکرده است. در این خصوص مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت کار درباره آخرین وضعیت ثبتنامکنندگان بیمه بیکاری گفت: تا امروز حدود ۸۲۰ هزار و ۹۳۰ نفر در سامانه بیمه بیکاری ثبتنام کردهاند که از این تعداد حدود ۶۸۷ هزار و ۹۱۱ نفر مشمول شدهاند.
مسعود بابایی با تأکید بر اینکه مقرری بیمه بیکاری صرفاً به افرادی که مشمول قانون کار، قانون تأمین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری هستند تعلق میگیرد، افزود: آن دسته از افرادی که لیست بیمه دی ماه ۹۸ از سوی کارفرما برایشان واریز شده است مشمول حقوق بیکاری هستند؛ یعنی شاغل بودهاند. کدملی، کدبیمه و کدکارگاه باید با هم همخوانی داشته باشد؛ یعنی مراجعهکنندگان به این سامانه بعد از اینکه کدملی را در سامانه درج کردند، باید با کد بیمه همخوانی داشته باشد. وی درباره مبلغ بیمه بیکاری گفت: در قانون برای بیمه بیکاری مبلغی مشخص شده است، اما اگر ستاد مقابله با کرونا برای بیمه بیکاری مشاغل آسیبدیده از کرونا مبلغی را مشخص کند، براساس میزان اعتبارات و... هر مبلغی که ستاد مقابله با کرونا اعلام کند را به متقاضیان اعلام خواهیم کرد. احتمال اینکه در هفته جاری این مبلغ تعیین شود، وجود دارد.
وی درباره میزان بودجه واریزی از سوی سازمان برنامه و بودجه گفت: از آنجایی که این مبلغ برای سازمان تأمین اجتماعی واریز میشود، هنوز به صورت دقیق مشخص نشده است. به محض اینکه به صورت کامل مطمئن شویم، اعلام خواهیم کرد، اما به احتمال زیاد در هفتهجاری تمام این مسائل در ستاد مقابله با کرونا مصوب و تعیین میشود.
بابایی درباره اینکه اگر فردی یکبار از بیمه بیکاری استفاده کرده باشد، باز هم مشمول میشود یا خیر، گفت: در این خصوص به ماده ۷ بیمه بیکاری اشاره میکنم. براساس بند الف ماده ۷؛ جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری اعم از دوره اجرای آزمایشی یا دائمی آن برای مجردان حداکثر (۳۶) ماه و برای متأهلان یا متکلفان حداکثر (۵۰) ماه براساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه و به شرح جدول میباشد. اگر قرار باشد که این مدت افزایش یابد، باید توسط ستاد ملی مقابله با کرونا مصوب شود.