سرويس بين الملل جوان آنلاين: سخنان اخیر مایک پمپئو در مقر وزارت خارجه امریکا دولت خودگران فلسطینی و برخی از کشورهای عربی را به جنب و جوش انداخته است. ریاض منصور، نماینده دائم دولت خودگردان در سازمان ملل، سه نامه اعتراضی به دبیرکل سازمان ملل، ریاست شورای امنیت و رئیس مجمع عمومی فرستاده و به واسطه نماینده کویت در شورای امنیت هم قرار است موضع پمپئو و به عبارتی، موضع امریکا در خصوص شهرکسازیهای اسرائیل در این شورا مورد بحث قرار بگیرد. در مقابل، اسرائیل از امریکا استقبال کرده و نماینده آن در سازمان ملل، دنی دانون، مدعی شده که موضعگیری پمپئو یک «اصلاح اشتباهی تاریخی» است. به این ترتیب، سخنان پمپئو در مورد شهرکسازیهای اسرائیل در کرانه باختری باعث شده این موضوع مناقشهبرانگیز به جلسه شورای امنیت برسد، اما جدای از نتیجهای که در این جلسه شورای امنیت به دست میآید، باید دید چرا پمپئو چنین موضعگیری کرده است.
اصل حرف پمپئو این است که شهرکسازیهای اسرائیل در کرانه باختری دیگر از نظر امریکا برخلاف قانون بینالملل نیست. در وهله نخست، چنین به نظر میرسد که این موضعگیری برخلاف دولتهای قبلی امریکا است و دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، همانند موضعگیریهای دیگر خود مثل انتقال سفارت امریکا از تلآویو به بیتالمقدس یا به رسمیت شناختن الحاق بلندیهای جولان به اسرائیل، موضع امریکا در قبال شهرکسازیها را هم تغییر داده است. دستکم باید گفت که این تحلیل در مورد موضعگیری دولت باراک اوباما، رئیسجمهور پیشین امریکا، در قبال شهرکسازی درست است و آن دولت اقدام رژیم اسرائیل در این خصوص را برخلاف قانون بینالملل میدانست، اما همان طور که پمپئو اشاره کرده، موضعگیری اساسی دولتهای امریکا بر این بوده که اقدام رژیم صهیونیستی را طبق قانون بینالملل میدانستند. او به نتیجهگیری دولت جیمی کارتر در سال ۱۹۷۸ استناد کرده، آن دولت احداث شهرکهای اسرائیلی در کرانه باختری را مغایر قانون بینالملل نمیدانست. بنابراین، موضع دولت ترامپ بر ادامه سیاستی است که دولتهای پیشین امریکا هم داشتند، اما حاضر نمیشدند علناً از آن حرفی بزنند و تنها کاری که وزیر خارجه این دولت انجام داده شفافسازی در این زمینه است و موضع همیشگی امریکا را بر زبان آورده است.
در این میان، نباید به بده و بستانهای شخصی ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بیتوجه بود. ترامپ از زمانی که به قدرت رسیده رابطه نزدیکی با نتانیاهو برقرار کرده و در مواقع مختلف سعی داشته به هر صورتی که شده از او حمایت کند. نتانیاهو نیز از این حمایتهای بیدریغ ترامپ طی دو دوره انتخابات اخیر استفاده کرده، هرچند که فایده چندانی برای او نداشته و باعث نشده مثل قبل اکثریت کرسیهای کنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) را به دست بیاورد. از سوی دیگر، ترامپ نیمنگاهی به جناحهای یهودی در داخل امریکا دارد و مجموع اقدامات او برای حمایت از رژیم صهیونیستی را میتوان از این زاویه دید که او برای مقابله با مخالفانش به خصوص در جریان اخیر استیضاح، چنین امتیازاتی را به یهودیان میدهد. در هر صورت، امریکا در جلسه شورای امنیت باید در مقابل دیگر اعضای این شورا پاسخگوی موضعگیری ترامپ باشد و توضیح دهد که چرا شهرکسازیها را خلاف قانون بینالملل نمیداند. روشن است که نتیجه این جلسه نمیتواند دستاوردی برای دولت خودگردان فلسطینی داشته باشد، چرا که با توجه به حق وتوی امریکا، صحبتی از صدور قطعنامه در میان نیست. علاوه بر این، بعید است که شرکای اروپایی امریکا حتی حاضر باشند بیانیهای را برای انتقاد از دولت امریکا امضا کنند در حالی که اتحادیه اروپا موضع پمپئو را محکوم کرده باشد. تنها نتیجهای که از این جلسه به دست میآید شفافیت بیشتر نسبت به موضع همیشگی امریکا برای حمایت از اسرائیل است که حالا با ترامپ آشکار شده و دیگر خبری از پردهپوشی دولتهای قبلی امریکا نیست.