سرویس بین الملل جوان آنلاین: مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا دو روز پیش گفت که دونالد ترامپ به او دستور داده پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۲۰، نیرو‌های امریکایی در افغانستان کاهش پیدا کنند. معنی دیگر سخنان مایک پمپئو این بود که امریکا بایستی طی چند هفته آینده با طالبان به یک توافق دست پیدا کند تا در ماه‌های آینده زمینه کاهش نیرو‌های امریکایی در افغانستان فراهم شود. حالا به فاصله کمی از سخنان مایک پمپئو، رسانه‌های پاکستان گزارش داده‌اند که احتمال انعقاد توافق صلح امریکا و طالبان در روز اول آگوست (فردا) بالا گرفته است. دیپلمات‌ها گفته‌اند که سرپرستی تیم مذاکره‌کننده طالبان را ملا عبدالغنی برادر بر عهده خواهد داشت و زلمای خلیل‌زاد نیز سرپرستی تیم مذاکره‌کننده امریکا را بر عهده خواهد داشت. هرچند طالبان تاکنون این خبر را تأیید یا رد نکرده، ولی نشانه‌های نزدیک‌تر شدن امریکا و طالبان به توافق، بعد از هفت دور مذاکره در قطر از چند روز قبل نمایان شده است. خلیل‌زاد از هفته قبل به کابل رفته و سرگرم متقاعد کردن دولت افغانستان است، مذاکراتی که البته به انحلال شورای صلح افغانستان و تشکیل وزارت امور صلح در این کشور منجر شد. علاوه بر این، آنگونه که منابع پاکستانی از جمله روزنامه نیشن گفته‌اند، عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان هم قرار است برای تسهیل روند صلح به زودی به کابل برود. سال قبل، ترامپ از عمران خان خواسته بود به روند صلح در افغانستان کمک کند و آنگونه که یک معاون ارشد عمران خان به روزنامه نیشن گفته، او در سفر هفته قبل خود به امریکا «به رئیس‌جمهور این کشور قول داد نقش مثبتی در تحقق صلح افغانستان ایفا کند.» در حالی که طالبان تا همین چند روز قبل هرگونه مذاکره مستقیم با دولت افغانستان را رد می‌کرد، شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان دیروز برای اولین بار گفت که طالبان افغانستان به دعوت عمران خان برای برگزاری گفتگو‌های رسمی در اسلام‌آباد، پاسخ مثبت داده‌اند، موضوعی که نشان‌دهنده استفاده اسلام‌آباد از اهرم نفوذ بر طالبان برای جلو بردن روند توافق با طالبان است. به گفته قریشی، دعوت رسمی از نمایندگان طالبان انجام شده که بخشی از برنامه دیپلماتیک اخیر پاکستان برای متقاعد کردن طالبان جهت توافق یک آتش‌بس دائمی است. بر همین اساس ملا هیبت‌الله، رهبر طالبان طی دو هفته آتی که «از دید آینده صلح در افغانستان حیاتی است»، احتمالاً به پاکستان سفر خواهد کرد تا با عمران خان و ژنرال قمر جاوید باجوا، رئیس ستاد کل ارتش این کشور دیدار کند. دولت اشرف غنی نیز در کابل، تعاملاتی جدید با رهبران طالبان خواهد داشت.
توافق انتخاباتی، هم برای ترامپ هم برای طالبان
منابع دیپلماتیک می‌گویند: «با لحاظ تمام احتمالات، روز پنج شنبه (اول ماه اوت) توافقی تاریخی در دوحه قطر منعقد خواهد شد.» همین منابع گفته‌اند که پیش از اعلام رسمی توافقنامه، هر دو طرف در حال تنظیم پیش‌نویس آن هستند که هدف آن، ارتقای رویه صلح جهت تضمین آتش‌بس و نیز تعهد طالبان به «عدم استفاده از هرگونه گروه تروریستی دیگر از نواحی تحت کنترل آن‌ها جهت فعالیت در کشور و ورای مرز‌های آن» است.
توافق احتمالی امریکا با طالبان، همزمان با نزدیک شدن به انتخابات افغانستان، به این معنی است که طالبان احتمالاً در انتخابات آتی نقش‌آفرینی خواهد کرد، به خصوص که عمران خان نخست‌وزیر پاکستان هفته قبل تأکید کرده بود که طالبان باید در انتخابات آتی افغانستان شرکت کند. دولت افغانستان در‌های انتخابات را به روی طالبان نبسته، ولی «فریدون خوزون» سخنگوی رئیس اجرایی دولت افغانستان گفته که طالبان تنها زمانی می‌تواند در روند انتخابات این کشور شرکت کند که حاضر به مذاکره با دولت باشد. هرچند سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان گفته که انتخابات درمان مشکل افغانستان نیست و سبب طولانی‌تر شدن جنگ می‌شود و تأکید کرده که «طالبان نتایج این انتخابات را نخواهد پذیرفت»، ولی سخنان عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان درباره لزوم ملحق شدن طالبان به روند انتخابات، نشان می‌دهد که موضوع پیوستن طالبان به انتخابات مهرماه امسال جدی است. همین موضوع باعث شده که نگرانی‌هایی نه تنها درمورد پیوستن طالبان به روند انتخابات آتی، بلکه در مورد روند صلح ایجاد شود. برخی نمایندگان مجلس سنای افغانستان می‌گویند که توافق دولت ترامپ با طالبان اساساً هدفق انتخاباتی دارد و خروج امریکا در شرایطی که طالبان مناطق مختلف افغانستان را تحت کنترل گرفته، «غیر مسئولانه» است. فضل‌هادی مسلم‌یار، رئیس مجلس سنا در نشست دیروز مجلس گفت که این تصمیم ترامپ معمای انتخاباتی بوده و به منظور زیر فشار قرار دادن دولت افغانستان مبنی بر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، اعلام شده است. مسلم‌یار تأکید کرد، وگرنه امریکا و ناتو پیمان استراتژیک با افغانستان امضا کرده‌اند و هرگونه خروج باید مبتنی بر توافق طرف‌های این دو پیمان باشد. ژنرال عتیق‌الله امرخیل، آگاه امور نظامی نیز به خبرگزاری جمهور افغانستان گفته است: «جهان می‌داند که امریکایی‌ها در افغانستان شکست خورده‌اند، اما در چنین شرایطی می‌خواهند به مردم امریکا و جهان بگویند برآمدن سربازان امریکایی از افغانستان یکی از دستاورد‌های مهم حکومت ترامپ است و صلح را در آنجا تأمین کرده‌اند.» او می‌گوید در شرایطی که جنگ به شدت جریان دارد اعلام چنین موضعی جز روحیه دادن به مخالفان مسلح حکومت افغانستان هیچ منطق دیگری ندارد. امرخیل با بیان اینکه دستگاه دولت ترامپ هیچ توجهی به منافع مردم و حکومت افغانستان ندارد، گفت: اعلام خروجی سربازان امریکایی در چنین شرایطی امتیاز دادن به طالبان است و بس. عبدالوارث سیغانی نیز می‌گوید: «این اعلام یک مانور سیاسی ترامپ به جهانیان است که وانمود کند که ما در افغانستان دستاورد داریم و صلح را تأمین کردیم.»
تهدید داعش و القاعده
دیگران تهدید‌های دیگری را هم برای خروج سیاسی امریکا از افغانستان برشمرده‌اند. آسوشیتدپرس در گزارشی به نقل از بیل روجیو، مدیر «لانگ وار ژورنال» در مؤسسه دفاع از دموکراسی‌ها، اندیشکده محافظه‌کار در واشنگتن، می‌گوید: «پیام ویدئویی از جانب القاعده که در مه سال جاری میلادی منتشر شد، اهمیت ائتلاف این گروه با طالبان را نشان می‌دهد، در این ویدئو تصاویری از شبه‌نظامیان دو گروه نشان داده می‌شود که در زیر پرچم دو گروه می‌جنگند. طالبان نه القاعده را محکوم کرده و نه احتمالاً چنین کاری می‌کند. دو طرف، متحدان نزدیکی باقی مانده‌اند. طالبان از تحویل دادن اسامه بن لادن پس از ۱۱سپتامبر خودداری کرد و حتی تمایل دارد کنترل خود بر کشور را قربانی کند. طالبان حالا دست بالا را دارد و هیچ انگیزه‌ای برای محکوم کردن نزدیک‌ترین متحد خود هم ندارد.» یکی از مقام‌های اطلاعاتی امریکا مستقر در کابل می‌گوید، گروه داعش حتی یک تهدید بزرگ‌تر محسوب می‌شود. حملات اخیر آن در کابل مصداقی عملی برای انجام حملات بیشتر اینچنینی در آینده است. یکی از امیدواری‌ها برای یک سازش قابل مذاکره این است که این سازش، طالبان را به سمت دولت و مبارزه با داعش می‌کشاند.
