سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: جدیدترین محصول «آرمان مدیا» با نام «متولد اورشلیم» که باز هم یک موضوع ملتهب را زیر ذرهبین برده است، از هفته پیش در اینترنت منتشر شده است. محسن اخوان فر، مدیرتولید و ارتباطات «آرمان مدیا» در گفتگو با «جوان» به چالشهای تولید و توزیع مستند فارغ از سیستمهای دولتی پرداخته است. لازم به یادآوری است مصاحبه «جوان» با حسین شمقدری کارگردان «متولد اورشلیم» نیز در روزهای آینده منتشر خواهد شد.
متولد اورشلیم، چند روزی است که منتشر شده، با توجه به کارهای قبلی مثل «انقلاب جنسی»، استقبال از این مستند چطور بوده است؟
«متولد اورشلیم» از روز چهارشنبه منتشر شده و میزان فروش اینترنتی آن خیلی بیشتر از تصور اولیه ما بود، یعنی رقمی که در ذهنمان تصور میکردیم به مراتب کمتر از چیزی است که در این یکی دو روزه فروش داشتهایم.
چون مصاحبهای با حسین شمقدری درباره محتوای مستند «متولد اورشلیم» داریم، پس وارد بحث محتوایی نمیشویم. چطور میشود «متولد اورشلیم» را دید؟
ما یک سامانه فروش اینترنتی در سایت ۱film. ir داریم، همان سامانه که پیش از آن انقلاب جنسی را توزیع کرده بودیم.
چرا وارد چرخه شبه دولتی اکران هنر و تجربه نشدید؟
هنر و تجربه قوانین دست و پاگیری دارد که همکاری با آن را سخت میکند، مثلاً با اکران در گروه هنر و تجربه، اجازه هیچ اکران دیگری را نمیدهند و اگر فیلمساز میخواست فیلمش را در جای دیگری اکران کند باید اجازهاش را گروه هنر و تجربه بدهد. از طرفی اکران مستندها در گروه هنر و تجربه چندان موفق نیست.
خب الان تعدادی مستند در این گروه در حال اکران هستند، یعنی اکران مناسبی ندارند؟
اکرانهای گروه هنر و تجربه محدود است و برای گروههای فیلمساز که هزینه میکنند برای ساخت فیلم، بازگشت سرمایه از اکران مهم است. به آمار فروش فیلمهای مستند در این گروه نگاه کنید! اصولاً چند مستند فروش خوبی داشتهاند و چه مقدار فروش داشتهاند؟
پس یکی از دلایلی که وارد این چرخه نشدید، بحث مالی بوده است؟
بله، ما الان به طور مستقیم با مخاطبان در ارتباط هستیم و لازم نیست درگیر چرخه هنر و تجربه شویم. فروش اینترنتی آثار خیلی بهتر از حضور در هنر و تجربه است.
ولی مشکل بزرگی که در حوزه فروش اینترنتی وجود دارد بحث دانلودهای غیرمجاز است، تا چه حد با این مشکل روبهرو بودهاید؟
ما در مستندهای قبلی مانند «میراث آلبرتا» و «انقلاب جنسی» به شدت با آن درگیر بودهایم، به خصوص در «انقلاب جنسی» که به دلیل محتوای خاصش مورد توجه بود.
این مشکلی است که بسیاری از فیلمسازان و به خصوص مستندسازها با آن درگیر هستند، چه اقدامی برای جلوگیری از تداوم آن انجام داده اید؟
ما سه دسته انتشار غیر مجاز فیلم در اینترنت داریم. اولی انتشار در «یوتیوب»، لینک غیرمجاز فیلم را در این سایت میگذارند ولی انصافاً هر وقت ما به یوتیوب ایمیل زدهایم به عنوان مالک فیلم درخواست حذف لینک را داشتهایم سریعاً آن را از سایت حذف کردهاند. دومین محل انتشار سایت «آپارات» است که به یوتیوب ایرانی معروف است، آنها هم در برداشتن لینک غیرمجاز فعال هستند، اما مثل یوتوب آنلاین و سریع عمل نمیکنند ولی مورد آخر سایتها و به خصوص کانالهای تلگرامی است که لینک میگذارند و هر چقدر مکاتبه میکنیم لینک را حذف نمیکنند. در انقلاب جنسی چندین کانال با «ویو»های چند هزارتایی مستند را دانلود کرده بودند. فقط در یک کانال تلگرامی لینک دانلود مستند ۷۰ هزار «ویو» خورده بود، از ادمین کانال درخواست کردیم لینک را حذف کن، با پررویی گفت «حذف نمیکنم بروید شکایت کنید!» متأسفانه برخی از مذهبیها هم این کار را میکنند، شخصی بود که چهره مذهبی هم داشت، به او گفتیم لینک غیرمجاز دانلود را حذف کن، گفت شما حزباللهیها کار فرهنگی میکنید و باید نشر داده شود، گفتیم که این کار رایگان نیست و حقالناس است، اما گوش نداد. دانلود غیرمجاز به گروه مستندساز ضرر زیادی میزند.
میتوانید تخمینی از ضرر دانلود غیرمجاز به جریان سینمای مستند ارائه دهید؟
فقط در همان کانال تلگرامی فرض کنید از آن ۷۰ هزار ویو، فقط ۱۰ درصد آن به عنوان مشتری مستند را دانلود میکردند، با قیمت ۵ هزار تومانی فروش آنلاین رقم ۳۵ میلیون تومان میشد. وقتی سایر لینک را جمع بزنیم رقم خیلی بالاتری میشد، شاید برای یک فیلم سینمایی کف فروش بیش از ۵۰۰ میلیون باشد، اما برای یک مستند رقمهایی حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون یک عدد خیلی خوب از فروش است. با این شرایط ببینید دانلود غیرمجاز چه مقدار به مستندساز ضرر میزند.
چرا از طریق ارشاد و «ستاد صیانت» برای مبارزه با دانلود غیرمجاز اقدام نمیکنید؟
شما کافی است به ارشاد مراجعه کنید، اول میپرسند که مجوز تولید مستند کو؟! بعد از همان برای زدن شما استفاده میکنند که بیخود بدون مجوز ارشاد مستند ساختهاید، در حالی که طبق قانون مراکز دیگری، چون صداوسیما هم میتوانند مجوز تولید مستند را ارائه دهند، در ضمن اصلاً مستند مانند سینمای داستانی دارای فیلمنامه از پیش آماده نیست که آن را به ارشاد ارائه دهند. برخورد وزارت ارشاد با مجوزها هم سلیقهای است. در مورد مستند «من روحانی هستم» که درباره آقای روحانی بود، وزارت ارشاد مانع انتشار مستند شد، همانطور که شاید اگر در دوره احمدینژاد هم مستندی مستقل درباره او ساخته میشد، وزارت ارشاد آن دولت هم جلویش را میگرفت. ارشاد برخوردهای دوگانهای با مستند دارد. کافی است بخواهید در تعریف از دولت یا شخص آقای روحانی فیلم بسازید، هیچ مانعی در جلوی کار نخواهد بود. در عمل قانونی برای حمایت از آثار وجود ندارد و اگر هم باشد اجرا نمیشود.