به گزارش جوان، شباهت عجيب ميان اسباب بازي دوران كودكي دختران ايراني و چهره امروزيشان انكارناپذير است و نشان ميدهد ما در توليد عروسك بومي و ملي كشورمان موفق نبودهايم.
تأكيد مقام معظم رهبري بر توليد ملي و برگزيدن شعار « توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» فرصتي است تا خلأهاي موجود در توليد ملي را مورد بازبيني قرار دهيم.
يكي از مهمترين نقاط ضعف كشورمان در توليد ملي، از دست دادن ظرفيت عظيم و بسيار مهم توليدات اسباب بازيهاي بومي براي كودكان ايراني است به گونهاي كه هجوم واردات و قاچاق اسباببازيهاي غربي با ارائه الگو در قالب اسباب بازي و در دست گرفتن دنياي كودكان ما، فرهنگ و ارزشهاي فرنگي را در وجود آنان نهادينه ميكند.
از عروسكهاي ديروز تا عروسكهاي امروز
اسباب بازي يكي از مهمترين ابزاري است كه ميتواند در پرورش خلاقيت و رشد و شكلگيري شخصيت كودكان تأثير داشته باشد و در اين ميان عروسكها در دنياي دختر بچهها نقش ويژهاي دارند.
شايد نتوان براي اسباب بازيها تاريخچهاي قائل شد اما حتي مادربزرگهاي ما هنوز طعم شيرين تجربه بازي با عروسكهاي پارچهاي دستساز خودشان را مزه مزه ميكنند. اين روزها اما عروسكها ديگر آنقدر ساده و پرورش دهنده خلاقيت كودكان نيستند. عروسكهاي فرنگي همدم و همراه دختركان ايراني شدهاند ز گهواره تا...
عروسك امروز، الگوي فردا
محمد پيروي خامنه، روانشناس و مدرس دانشگاه درباره نقش عروسك در دنياي كودكان به «جوان» ميگويد:عروسك در شكلدهي شخصيت كودك نقش بسيار مهمي دارد به طوري كه دختربچهها در بازيهاي كودكانهشان، خود را به جاي عروسك ميگذارند و از ظاهر يا لباس عروسك الگو ميگيرند.
بنا به تأكيد وي عروسك ميتواند قدرت تفكر و نقش پذيري كودك در آينده را تعيين نمايد. اين استاد دانشگاه با اشاره به عروسكهايي كه با فرهنگ خارجي درست شدهاند، ميافزايد: بازي بچهها با عروسكهايي با پوشش و فرهنگ بيگانه ميتواند مانند يك عامل تقويت كننده عمل نمايد و سبب شود كودك در بزرگسالي فرهنگ بيگانه را به نمايش بگذارد.
صف آرايي عروسكهاي فرنگي پشت ويترينها
با اين وجود تعداد اسباب بازيهاي استاندارد توليد داخل بسيار ناچيز است و به عبارت بهتر توليدات ملي در حوزه كودك و نوجوان توان رقابت با سيل توليدات هدفمند خارجي را ندارد.
حتي در اواخر سال گذشته پليس امنيت اخلاقي برخورد با فروشندگان باربي را در دستور كار خود قرار داد و اگرچه اين مسئله بازتاب جهاني گستردهاي در پي داشت اما به فاصله چند روز رئيس پليس نظارت بر اماكن عمومي كشور در اظهارنظري متفاوت، برخورد با عروسك باربي يا هر عروسك ديگري را براي پليس داراي موضوعيت ندانست.
هم اكنون نيز اگر سري به اسباب بازي فروشيها بزنيد در مييابيد عروسكهاي باربي و ساير اسباب بازيهايي كه با فرهنگ و ارزشهاي ايراني در تضاد كامل هستند، پشت ويترين صف كشيدهاند.
دارا و ساراي ايراني غريبه با كودكان ايراني!
شايد همه ما دارا و سارا را به عنوان عروسكهاي ملي كشورمان بشناسيم اما اين عروسك ملي هم در برابر ارتش باربيها موفق نبود.
از سوي ديگر عروسكهاي ملي ايران را كشور چين توليد ميكند! اما چرا دارا و سارا كه اين روزها ۱۵ سالگي خود را هم پشت سر ميگذارد، نتوانست در دل كودكان ايراني و حتي بزرگترهايشان جا باز كند؟
براي يافتن پاسخ اين سؤال به سراغ چند اسباببازيفروشي ميرويم. عروسكهاي ملي دارا و سارا انگار در دنياي اسباب بازيها هم جايي ندارند و در بساط بيشتر مغازهها چنين عروسكهايي پيدا نميشوند.
محسن فروشنده جوان اسباب بازيفروشي در پاسخ به اين سؤال كه چرا دارا و سارا نداريد، ميگويد: «كسي سراغ خريد اين عروسكها نميآيد اما باربي كلي مشتري دارد.» خانم نصيري هم با دختر كوچكش براي خريد عروسك آمده است.
وي توانسته است عروسك سارا را از كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان تهيه كند اما اين عروسكها نه براي كودكش نه براي خود او جذابيتي نداشته است. وي ميگويد: عروسك دارا و سارا در مقايسه با عروسكهاي خارجي به هيچوجه جذاب طراحي نشده، وزن آنها سنگين است و انعطاف پذير هم نيستند.
آقاي حكيمي هم كه براي تهيه هديه تولد دخترش به اسباب بازي فروشي آمده در گفتوگو با «جوان» تأكيد ميكند: شما حتي با دو هزار تومان ميتوانيد يك عروسك باربي تهيه كنيد اما دارا و سارا قيمت مناسبي ندارند. يلدا كوچولو هم اگرچه باربي، سفيد برفي، زيباي خفته، شرك و بسياري ديگر از شخصيتهاي انيميشنهاي خارجي را ميشناسد در برابر شنيدن نام دارا و سارا آنچنان متعجب نگاه ميكند كه انگار اين عروسكها بر خلاف باربي و شرك برايش بيگانهاند و حتي اسمشان هم به گوشش نرسيده است.
عروسك ملي تنهاست
محمد پيروي خامنه اما دليل موفق نبودن عروسكهاي ملي دارا و سارا را فقدان جذابيت بصري ميداند در كنارآنكه هيچگونه تبليغات و جريان رسانهاي اين عروسكها را همراهي نميكند.
اين در حالي است كه عروسكهايي مانند باربي يا مرد عنكبوتي با بازي رايانهاي، فيلم و انيميشنهاي جذاب به كودكان و خانوادههايشان معرفي ميشوند. وي در اين ميان سهم قابلتوجهي از مسئوليت را متوجه پدر و مادرها ميداند چراكه عروسك و به طور كلي اسباب بازي ميتواند جنبه تربيتي داشته و بر روح و روان كودك تأثير بگذارد.
بنابراين ميتوان بخشي از چهرههاي امروزي دختران؛ موهاي بور، چشمهاي آبي و كفشهاي پاشنه بلند را در الگوهاي ديروزي آنها يعني همين عروسكهاي باربي ريشهيابي كرد.
مديريت دنياي كودكان را در دست بگيريد
شايد هنوز متوليان فرهنگي جامعه به اهميت اسباببازي و عروسك در دنياي كودكان و نقش تربيتي آنها پي نبردهاند، اما «توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» فرصتي است تا گامي جدي براي در دست گرفتن مديريت دنياي كودكانمان برداريم.