احمدپرهیزی - کلینت ایستوود، کارگردان سرشناس فیلم‌های وسترن در تازه‌ترین ساخته خود به سراغ رهبر جنبش ضد آپارتایدنلسون ماندلا رفته است در فیلم «شکست‌ناپذیر Invictus» با بازی مورگان فریمن ومت دیمون او زندگی این شخصیت مشهور را در جام‌جهانی راگبی سال 1995 به تصویر کشیده است. اکران این فیلم به تازگی آغاز شده و در مجموع بیشتر نقدهای مثبت بر آن نوشته شده است. آنچه می‌خوانید نقد روزنامه نیویورک‌تایمز است بر این فیلم که با بودجه 50 میلیون دلاری ساخته شده است.
در نگاه اول شاید به ذهن کسی نرسد که کلینت ایستوود در فیلم تازه خود «شکست‌ناپذیر» بار دیگر به سراغ مفهوم انتقام و کینه‌جویی رفته است، بن‌مایه‌ای که در سراسر فیلم‌های او همواره تکرار می‌شود. او همیشه کوشیده است تا نگاهی انتقادی به انتقامگیری داشته باشد و نشان دهد که حرکت در چنین مسیری چه نتایج اسفبار و هولناکی می‌تواند به بار آورد.
فیلمی نظیر «نابخشوده» که شهرتی بیش از دیگر آثار او در این زمینه دارد اعلام می‌کند که انتقام خشن پشیمانی به همراه می‌آورد. به هر صورت در جهان فیلم‌های آقای ایستوود کمتر دیده‌ایم که چنین موضوعی به چشم نخورد.
«شکست‌ناپذیر» از این نظر استثناست، فیلمی است درباره آشتی و بخشش، مفهومی متضاد با انتقام- که قدرتی اخلاقی به انسان عطا می‌کند. فیلم براساس کتاب جان کارلین با عنوان «دشمن را در بازی شریک کردن» ساخته شده است و در آفریقای جنوبی سال‌های میانی دهه نود میلادی می‌گذرد، زمانی که نلسون ماندلا به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور سیاه کشور انتخاب شد.
بسیاری از سفیدپوستان در فیلم احساس می‌کردند باید از خود انتقام بگیرند، اغلب آنها هنوز به نظامی وابسته بودند که هموطنان سیاه آنان را فقیر، ناامید و فاقد حقوق اولیه شهروندی نگه می‌داشت. معدودی از هواداران سیاه رئیس‌جمهور ماندلا نیز در این برنامه شرکت کردند چون این کار را پس از دهه‌ها تحقیر و خشونت تحت رژیم آپارتاید وظیفه خود می‌‌دانستند.ماندلا شخصیتی باوقار، مهربان و با کمی شیطنت به تصویر کشیده شده است. او می‌داند که پایه‌گذاری مسابقه‌ای که بنای آن بر برد و باخت باشد می‌تواند آزمونی دشوار برای دموکراسی نوپا و شکننده کشورش باشد. صبح روز پیروزی، از روبه‌روی دکه روزنامه‌فروشی عبور می‌کرد چشمش به عناوین خبری افتاد که نوشته بود: «او می‌تواند انتخابات را ببرد اما آیا توان اداره کشور را دارد؟» محافظان او معتقدند که نشریه دشمن قصد تخریب او را دارد، اما او شانه‌ای بالا می‌اندازد و می‌گوید: «پرسش منصفانه‌ای است.»
پرسشی که در هر دموکراسی مطرح می‌شود. ایستوود و آنتونی پکام نویسنده فیلمنامه آنقدر با جزئیات قصه آمیخته شده‌اند که چندان مجالی به تحلیل تاریخی وقایع نمی‌دهند، با این همه «شکست‌ناپذیر» سرشار است از معانی که پشت تصویرها پنهان شده‌اند و نباید از دست داد. این فیلم یک قصه هیجان‌انگیز ورزشی است.
داستان الهام‌بخش غلبه بر پیش‌داوری است و فراتر از همه مطالعه جذاب رهبری سیاسی است.
اما بیشترین نبوغ هنرنمایی مورگان فریمن در به تصویر کشیدن ماندلا از آنجا ناشی می‌شود که وی اثبات می‌کند آرمانگرایی و تکثیر زیرکانه نمادها و احساسات نه‌تنها منافاتی با یکدیگر ندارند بلکه مکمل همدیگر نیز هستند. ماندلا که بیست وهفت سال از عمر خود را در زندان به سر برد و کمی پس از آزادی به قدرت رسید، چهره‌ای فوق تصور است و در آفریقای جنوبی و سراسر جهان همچون پرستیده می‌شود. شهرت و آوازه بین‌المللی او گنج است و سرمایه‌ای است که او باید یاد بگیرد چگونه از آن استفاده کند. شخصیت اخلاقی او هم سلاحی سیاسی است.
سفیدپوستان او را تروریست می‌نامیدند، کسی که آمده بود تا ارزش‌ها و سنت‌های آنان را از میان بردارد. او دغدغه آن داشت که دست‌کم همپیمانانی (اگر نه دوست) بیابد. ماندلا رفتاری شبیه گاندی پیشه کرد و نپذیرفت که سفیدها را از کاخ ریاست‌جمهوری و حلقه‌های امنیتی بیرون کند.
ماندلا حتی رنگ لباس تیم را تغییر نداد، رنگ سبز و طلایی که یادآور پرچم تبعیض نژادی بود و برای بسیاری این کار خیانت به سال‌ها مبارزه وی بود.
آفریقای جنوبی سال‌ها در عرصه ورزش جهانی، کشوری منفور بود و اکنون قصد داشت جام‌جهانی راگبی را میزبانی کند و ماندلا معتقد بود اگر قرار است کشور متحد و غرور ملی احیا شود باید قهرمانی را به دست آورد و بدین ترتیب بین فرانسوا پینار کاپیتان تیم (با بازی مک دیمون) و ماندلا رئیس‌جمهور اتحادی شکل می‌گیرد. دغدغه پینار برای به دست گرفتن کنترل تیم خود و متقاعد کردن آنان در پذیرش واقعیت‌های تازه اجتماعی در حقیقت ماکت کوچکی بود از طرح عظیم ماندلا.
پشت تصویر این سیاستمدار می‌توان نگاهی به شخصیت پیچیده و تا حدی سودایی مردی را دید که سال‌ها تنهایی حاصل از زندان طولانی را با خود به دوش می‌کشد و حتی برای خانواده خود هم ناشناس است.
شکست‌ناپذیر علاوه بر آنکه تحلیل درخشان یکی از خارق‌العاده‌ترین شخصیت‌های دوران ماست، فیلمی است با طراحی عالی. شخصیت‌های فرعی و نویسندگان در نگارش طرح و قصه‌های مکمل درون داستان اصلی بسیار موفق نشان داده‌اند. ایستوود که همواره کارگردانی اثرگذار بوده است در اینجا از دل قصه اصلی مجموعه‌ای از موضوع‌های کوچک و لحظه‌های جذاب را به تصویر می‌کشد؛ این فیلم را تا سال‌ها از یاد نخواهید برد.
