جوان آنلاین: دانشجو چه میخواهد؟ عموماً آزادی و استقلال! در روز دانشجو چه باید گفت؟ معمولاً باید وعده آزادیهای بیشتر و تضمین استقلال کشور را داد. سبقه تاریخی آن هم همین است؛ دانشجویانی که از حضور رئیسجمهور امریکا در ایران احساس خدشه به استقلال کشور را داشتند، اما به آزادی در ساماندادن به یک اعتراض دانشجویی نرسیدند و خونشان بر زمین ریخته شد. با اینحال هر سال وقتی روز دانشجو میشود، بحثها کمی به سیاهنمایی از طرف یک گروه سخنرانان و کمی هم به سفیدنمایی از گروه دیگر مایل میشود و کمتر صبغه استکبارستیزی پیدا میکند. این سیاه و سفید البته چیزی غیر از آن سیاهکردن سیمکارتهای سفید بود که رئیسجمهور وعده آن را داد و چندان استقبالی هم از آن نشد و هر کس دلایل خود را داشت. هرچند از یک منظر بیارتباط با آن هم نبود. اگر برخی نظامیان در روز دانشجو بر مسئله امریکا و جنایاتش و ناتوانیاش از شکستدادن ملت مستقل ایران در این روز سخن نمیگفتند، سخنرانیهای روز دانشجو با روزهای عادی دیگر تفاوتی نمیکرد.
۱۶ آذر در تقویم سیاسی ایران به عنوان حرکتی ضد استکباری شناخته میشود. حادثهای که طی آن سه نفر از دانشجویان معترض به حضور معاون وقت رئیسجمهور امریکا در دانشگاه تهران در سال ۳۲ و حدود چهار ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد، به دست مأموران رژیم طاغوت به شهادت رسیدند. به تعبیر رهبر معظم انقلاب «این جنبش در کشور ما در تاریخ ثبت شده و شناخته شده خود، همیشه ضد استکبار، ضد سلطه، ضد استبداد، ضد اختناق و به شدت عدالتخواه بوده است.» از این رو، انتظار میرود در چنین مناسبتی، هم دانشجو و هم مسئولان کشور، فراموش نکنند که فلسفه این روز چیست؟ اگرچه در ادوار مختلف جریانی در داخل کوشید با ایجاد انحراف در جهتگیری اصیل جنبش دانشجویی، توجهات از جبهه استکباری را به سمت و سوی دیگری سوق دهد. در نشستهای امسال ۱۶ آذر هم برخی مسئولان، شاید به سهو حتی فراموش کردند، اشارهای ولو گذرا به این روز تاریخی کنند. تمام گلهگزاریها و مشکلات داخلی را فهرست کردند و سیاههای از ناکارآمدیها و اختلافات را به دانشجویان ارائه کردند.
دکتر مسعود پزشکیان، رئیسجمهور در سخنرانی خود به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه شهید بهشتی، محور اصلی صحبتهایش را بر ضرورت وفاق، همدلی، تحمل نظر مخالف و غلبه بر ناترازیهای کشور متمرکز و تأکید کرد بسیاری از ناترازیهای امروز ـ از ناترازی آب، برق، محیطزیست و اقتصاد تا فاصله میان حرف و عمل ـ مسئلهای تازه نیست و ریشه آنها در سالهای طولانی عدم مدیریت صحیح و نبود گفتوگوی سازنده است. او راه غلبه بر این ناترازیها را پرهیز از برچسبزدن، خودی و غیرخودی کردن، تهمت و تمسخر و رسیدن به زبان مشترک دانست.
پزشکیان بر لزوم گفتوگو با منطق، پرهیز از مسخره کردن و طعنه زدن و پذیرش تفاوتها تأکید کرد و گفت جامعه امروز بیش از هر زمان به عمل به توصیههای اخلاقی نیاز دارد. او با اشاره به مشارکت پایین مردم در انتخابات اخیر یادآور شد که همه این مردم ـ چه آنان که رأی دادند و چه آنان که نیامدند ـ فرزندان ایراناند و نباید کسی را اجنبی جلوه داد. بخش قابل توجهی از سخنان رئیسجمهور به چالشهای اقتصادی اختصاص داشت. ناترازی در حوزه انرژی، واردات بنزین با قیمت بالا و فروش آن با قیمت یارانهای، کمبود منابع ارزی، کاهش ارز تخصیصی برای کالاهای اساسی از ۱۵ تا ۱۸ میلیارد به ۸ میلیارد دلار و نیز کسری عظیم در صندوقهای بازنشستگی. او توضیح داد که بخش بزرگی از تورم نتیجه توقعات غیرواقعبینانه و تکالیف قانونی بدون پشتوانه مالی است که دولت را ناچار به چاپ پول کرده و فشار آن بر فقرا فرود آمده است. پزشکیان از انباشت ۷ هزار همت پروژه نیمهتمام، بدهی ۸۰۰ هزار میلیاردی اوراق، هزینه هزار همتی صندوقهای بازنشستگی در سال آینده و فاجعه فرونشست زمین در اطراف تهران بهعنوان نمونههایی از بحرانهای انباشتهشده نام برد و تأکید کرد که دولت وعده پروژههای جدید بدون پشتوانه نمیدهد. او بارها از اهمیت اقناع، مدارا و تحمل نظر مخالف سخن گفت و مثالهایی از تجربه شخصی در خانواده خود آورد تا نشان دهد تغییر رفتار امری زمانبر است و با دستور ممکن نیست. بهگفته او، در بیش از ۴۰ کشور نیز تغییر رفتار اجتماعی دستکم یک دهه زمان میبرد.
در بخش سیاستگذاری انرژی، پزشکیان توزیع فعلی بنزین را ضدعدالت دانست؛ زیرا اکثریت فاقد خودرو از یارانه آن بهرهمند نمیشوند. او گفت دولت هنوز تصمیم نهایی درباره اصلاح قیمت نگرفته و بنزین ۵ هزار تومانی فقط برای خودروهای دولتی و مناطق آزاد اعمال شده است. پزشکیان با انتقاد از نگاه صرفاً تئوریک برخی دانشگاهیان تأکید کرد که مدیران و اساتید باید در میدان عمل وارد شوند؛ چه در کشاورزی، چه در بهداشت و چه در اداره بیمارستانها. او به دانشگاهها وعده داد که اگر آماده باشند، استانها یا طرحهای بزرگ به آنها واگذار خواهد شد. رئیسجمهور دستاوردهای انرژی دولت چهاردهم را نیز برشمرد: نصب بیش از ۳ هزار مگاوات پنل خورشیدی، صرفهجویی ۴ هزار مگاواتی، بازسازی ۴ هزار مگاوات نیروگاه سیکل ترکیبی و امضای قرارداد برای ۸۰ هزار مگاوات پنل خورشیدی و هدف ایجاد ۳۰ تا ۴۰ هزار مگاوات ظرفیت جدید. پزشکیان سپس با انتقاد از کسانی که صرفاً از کنار گود انتقاد میکنند، یادآور شد که هیچ اصلاحی بدون حضور عملی مردم، دانشگاهیان و متخصصان ممکن نیست. سپس از دانشجویان خواست اگر جایی راهحل دارند، مسئولیت بپذیرند و وارد میدان شوند؛ وگرنه نقد بدون عمل ثمری ندارد.
رئیسجمهور بخشهایی از تجربه مدیریتی خود در جنگ ۱۲ روزه و واگذاری اختیارات به استانداران را شرح داد و گفت الگوی مدیریت محلهمحور اکنون بر اساس همان تجربه طراحی شده؛ الگویی که از مسجد یا مدرسه و نهادهای مردمی آغاز میشود و با واگذاری اختیارات در چارچوب قانون، قدرت مردم و دولت را کنار هم قرار میدهد. پزشکیان در پایان با انتقاد شدید از فیلترینگ گفت این یکی از بدترین مشکلات کشور است و اگر با دستور حل میشد از ابتدا حل شده بود، اما اکنون در حال تعیین تکلیف «خطهای سفید و سیاه» برای شفافسازی و اصلاح وضعیت هستند. او تأکید کرد امیدش تنها به مردم و تلاش مشترک آنان با حاکمیت است و ایران خانه همه ماست؛ بنابراین باید با تحمل، همدلی و گفتوگو مسیر اصلاح را طی کرد.
مبارزه با فساد کاهش نیافته بلکه افزایش هم داشته است
حجتالاسلام محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، اما در روز دانشجو و در نشست صمیمانه با دانشجویان دانشگاه زنجان، با ادای احترام به شهدای دانشجو و یادآوری نقش تاریخی جنبش دانشجویی، بهویژه پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سخنان خود را آغاز کرد. او تأکید کرد که دانشجویان همواره نبض تپنده جامعه و پیشقراولان ایستادگی در برابر استعمار و استکبار بودهاند و امروز نیز باید در جایگاه مطالبهگری مؤثر ظاهر شوند. اژهای بر گسترش عدالت و ضرورت ایجاد زمینه اصلاح مجرمان تأکید کرد و گفت سیاست صحیح آن است که با اولین لغزش، دست فرد را گرفت تا از پرتگاه سقوط نکند، نه اینکه او را هل دهیم و سپس از کشف جرم ابراز رضایت کنیم. او با نقد رویکرد برخی دستگاههای نظارتی، تأکید کرد باید سازوکاری ایجاد شود تا این دستگاهها از مسیر تنبیهی صرف به سمت پیشگیری و هدایت صحیح حرکت کنند. رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه «حرف حق را باید زد، اما با ادبیات درست»، خاطرنشان کرد که نحوه بیان نقد باید بهگونهای باشد که هم اثرگذار باشد و هم دستاویزی برای سوءاستفاده دشمنان نشود. او سپس به مسئله عفاف و حجاب پرداخت و توضیح داد که قوه قضائیه بهتنهایی نمیتواند بار این موضوع را بر دوش بکشد و نیازمند همراهی همه دستگاههاست. وی گفت از دی ۱۴۰۱ به مسئولان هشدار داده که باید تدابیری فوری اتخاذ شود و در سال ۱۴۰۲ نیز چندین جلسه با دستگاههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی برگزار کرد. او توضیح داد که با قوانین موجود میتوان تا ۷۵ درصد در کنترل ناهنجاریها موفق بود و وظایف قانونی اصناف و فراجا را نیز تشریح کرده است. اژهای روند تدوین لایحه عفاف و حجاب را نیز تشریح کرد: قوه قضاییه لایحهای ۹ مادهای، موجز، اما قابل اجرا تدوین کرد؛ دولت ۶ ماده به آن افزود و مجلس آن را به ۷۴ ماده رساند. این قانون پس از رفتوبرگشت با شورای نگهبان تصویب شد، اما هنوز ابلاغ نشده است. در ادامه، رئیس قوه قضاییه به مبارزه با فساد و اطاله دادرسی پرداخت. او پذیرفت که فرایندهای قضایی طولانی است، اما تأکید کرد علت اصلی، نیاز بسیاری از پروندهها به کارشناسیهای زمانبر است. او گفت برای کاهش این تأخیرها تدابیر متعددی در حال اجراست. همچنین با تأکید بر مزایای دادگاههای علنی، گفت که حامی برگزاری علنی محاکم است و معتقد است اثر بازدارنده آن از برخی مجازاتها نیز بیشتر است، اما محدودیتهای قانونی مانع انتشار جزئیات تا قبل از قطعیت حکم میشود.
رئیس عدلیه در بخش پایانی سخنانش اطمینان داد که مبارزه با فساد نهتنها کاهش نیافته بلکه افزایش هم داشته است و آمار بازگشت اموال و تعداد محکومان این حوزه این واقعیت را نشان میدهد. او بر مبارزه «قاطع، بدون اغماض، اما کمهزینه» تأکید کرد تا ضمن برخورد با مفسدان، امنیت سرمایهگذاران سالم خدشهدار نشود. به گفته او، دستگاه قضا تلاش میکند بدون جنجال رسانهای و فضاسازی، با سلامت ساختار اقتصادی و حقوق مردم دفاع کند. در این نشست، پیش از سخنان رئیس قوه قضائیه، رئیس دانشگاه زنجان و ۱۱ دانشجو نیز دیدگاهها و دغدغههای خود را بیان کردند. اژهای نیز ضمن قدردانی از رویکرد صریح و شفاف دانشجویان، از آنان خواست همچنان در مسیر مطالبهگری مؤثر، قانونمند و مسئولانه حرکت کنند.
ضرورت تجهیز تسلیحات به فناوری پنهانکار و هوش مصنوعی
سردار سرلشکر پاسدار محمد پاکپور، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز دانشجو به دانشگاه جامع امام حسین (ع) رفت و ضمن تبریک این روز به دانشجویان و گرامیداشت یاد و خاطره شهدا، به تحلیل وقایع اخیر و پیروزی جبهه مقاومت در نبرد ۱۲ روزه پرداخت. وی با اشاره به طرحریزی پیچیده دشمن اظهار کرد: دشمن با آغاز جنگ سخت۱۲ روزه درصدد بود آن را به یک جنگ ترکیبی تمامعیار تبدیل کند. برآورد آنها این بود که با بمباران مواضع حساس، مراکز موشکی و فرماندهی، و همزمان با فعالسازی عناصر تروریست و تجزیهطلب در مرزها، در داخل کشور نیز آشوب و بلوا ایجاد شود. دشمن گمان میکرد با هدف قرار دادن چهار فرمانده ارشد شهیدان سلامی، رشید، باقری و حاجیزاده ساختار فرماندهی دچار فروپاشی خواهد شد؛ اما این تصور، خطای محاسباتی بزرگی بود. به گفته سردار پاکپور، با درایت و حکمت رهبر معظم انقلاب، بلافاصله جانشینان معرفی و ساختار فرماندهی ترمیم شد. او با اشاره به واکنش قاطع ایران در برابر تجاوزات، گفت: در روزهای پایانی جنگ، پس از آنکه دشمن از حد گذراند، تصمیم گرفته شد به تعداد بمبهای آنها پاسخ داده شود. در شب آخر، پایگاه هوایی «العدید» در قطر به عنوان مهمترین پایگاه امریکا در منطقه هدف ۱۴ فروند موشک قرار گرفت. پس از این عملیات سنگین، امریکاییها پیام دادند: «اگر شما نزنید، ما هم دیگر نمیزنیم.» در نهایت، در روز دوازدهم، دشمن که توان تابآوری در برابر ضربات موشکی و انسجام ملی ایران را نداشت، درخواست آتشبس داد. فرمانده کل سپاه سپس چهار عامل اصلی پیروزی در این نبرد را برشمرد: نخست، عنایت الهی که رکن اصلی موفقیت بود. دوم، حکمت و درایت رهبر معظم انقلاب که با آرامشی مثالزدنی، جنگ و کشور را بهطور همزمان مدیریت کردند. سوم، انسجام بینظیر مردم که با وجود اختلافنظرهای سیاسی، در برابر دشمن متحد ایستادند؛ و چهارم، تداوم آتش و تابآوری رزمندگان؛ بهرغم فشارهای سنگین، پاسخهای موشکی ایران لحظهای متوقف نشد و حتی حجم آتش در روزهای پایانی افزایش یافت. سردار پاکپور با تأکید بر اینکه جنگ اخیر، جنگ تکنولوژی و هوش مصنوعی بود، خطاب به دانشجویان دانشگاه امام حسین (ع) گفت: «ما در میدان نبرد با تکنولوژی روز دنیا مواجه بودیم؛ با امریکا و اروپا.» او افزود: نیاز امروز میدان، تمرکز بر پدافند هوایی و فناوریهای پنهانکاری است. تجهیز تسلیحات و موشکها به فناوریهای نوین، ضریب عبور از سپرهای دفاعی دشمن را بهطور چشمگیری افزایش خواهد داد.
گران کردن تهران عادلانه نیست
علیرضا زاکانی، شهردار تهران هم در مراسم گرامیداشت روز دانشجو در دانشگاه آزاد تهران مرکز، بخش مهمی از سخنان خود را به تشریح اقدامات مدیریت شهری در حوزه حملونقل، آلودگی هوا، آب، مسکن و مسائل اقتصادی اختصاص داد. او با اشاره به عملکرد سالهای گذشته در توسعه ناوگان حملونقل عمومی گفت: در چهار سال پیش از مدیریت فعلی تنها ۱۳۴ دستگاه به ناوگان افزوده شده بود در حالیکه مدیریت کنونی تاکنون قرارداد حدود ۷۰۰۰ دستگاه را نهایی کرده و تا عید بیش از هزار دستگاه جدید وارد ناوگان خواهد شد. به گفته او، حل بحران آلودگی هوای تهران بدون توسعه حملونقل عمومی ممکن نیست؛ زیرا ۶۶ درصد ذرات معلق و ۸۱ درصد آلایندگیهای گازی از منابع متحرک تولید میشود که سهم خودروهای شخصی ۳۸ درصد و موتورسیکلتها ۲۱ درصد است. زاکانی سپس به بحث «مدیریت جمعیت تهران» پرداخت و رویکرد افزایش هزینههای زندگی در پایتخت برای کاهش جمعیت را غلط و غیرعادلانه دانست. او تأکید کرد که گرانکردن تهران نهتنها مردم را وادار به مهاجرت نمیکند، بلکه باعث گرانی سراسری، گسترش حاشیهنشینی و تشدید مشکلات اجتماعی خواهد شد. شهردار تهران بخش دیگری از سخنانش را به موضوع آب پایتخت اختصاص داد و گفت مشکل تهران کمبود آب نیست، بلکه سوءمدیریت است. او توضیح داد که گرچه تهران ۵/۹ میلیون جمعیت ثابت و ۳ تا ۴ میلیون جمعیت شناور دارد، سیستم آبرسانی شهر طوری طراحی شده که گویی برای ۲۴ میلیون نفر آب وارد میشود؛ با وجود این، باز هم با کمبود مواجه هستیم. به گفته او، این تناقض نشاندهنده ضعف مدیریت در توزیع و مصرف آب است.
در حوزه مسکن، زاکانی با انتقاد از رویکرد برخی مسئولان که «ساختن مسکن» را افتخار نمیدانند، تأکید کرد این نگاه نادرست سرچشمه بسیاری از مشکلات امروز است. او با اشاره به تجربه اختلافات مالی در جلسات دولت درباره تأمین بودجه پروژه مسکن ملی، گفت: زمانی وزیر راه برای تکمیل ۲۰۰ هزار واحد به ۶۰۰ همت نیاز داشت؛ چند ماه بعد همین وزارتخانه برای ۸۳۲ هزار ثبتنامکننده ۲۰۰۰ همت درخواست کرد، در حالی که همان ۶۰۰ همت نیز موجود نبود. زاکانی راه حل بحران مسکن را نه در تزریق بودجههای کلان، بلکه در فعالکردن مردم و استفاده از ظرفیت بافتهای فرسوده دانست. او گفت تهران ۹۳۰ هزار پلاک دارد که ۴۱۰ هزار پلاک آن ناپایدار است و پایتخت روی سه گسل جدی قرار دارد. بنابراین بزرگترین تهدید شهر ناپایداری سازههاست. شهردار تهران پیشبینی کرد با ایجاد مشوقهایی مانند امکان ساخت طبقات بیشتر در بافت فرسوده، مشروط به اختصاص بخشی از آن برای مسکن زوجهای جوان، میتوان نوسازی را تسریع و تورم مسکن را مهار کرد. او در پایان با انتقاد از الگوی اقتصادی کشور گفت: اقتصاد نباید به درآمدهای نفتی و فشار مالیاتی بر اقشار کمدرآمد تکیه کند، در حالی که بسیاری از فراریان مالیاتی همچنان خارج از نظارتاند.
