جوان آنلاین: بعد از حذف یارانه نقدی سه دهک ۷ تا ۹ جامعه از ابتدای مهر ماه، در حالی که مردم در انتظار تخصیص کالابرگ الکترونیکی مطابق نرخ تورم ۴۹درصدی بودند، خبر رسید که قیمت سوم بنزین به ۵هزار تومان افزایش یافت، بعد از آن رسماً ارز ترجیحی برنج حذف و شوک قیمتی تمامی این اتفاقات به بازار مواد غذایی و مصرفی مردم منتقل شد. ظاهراً دولت چهاردهم با شوکهای پیدرپی به اقتصاد خانوار میخواهد تابآوری مردم را بسنجد. افزایش قیمت کالاهای اساسی، زندگی روزمره خانوادههای ایرانی را به میدان نبردی نابرابر بدل کرده است. طبقات متوسط و پایین زیر بار تورم فشار بیشتری را متحمل شدهاند. دولت با حذف یارانه نقدی ۲۴میلیون نفر، ۱۲۰هزار تومان به مبلغ کالابرگ سه دهک اول تا سوم افزوده و مبلغ آن را به ۶۲۰هزار تومان رسانده است، به عبارتی دولت با حذف یارانه نقدی طبقه متوسط جامعه و افزودن مبلغ ناچیزی به کالابرگ اقشار ضعیف، کلاه بزرگی بر سر مردم گذاشته است و همچنان ادعا دارد تأمین معیشت مردم دغدغه دولت است. آیا با این رقم ناچیز، ۱۱قلم کالای ضروری را که در قانون دیده و بر تأمین آن تأکید شده است، میتوان خریداری کرد؟ آیا سازمان برنامه و بودجه از قیمت ۱۱قلم کالای اساسی در بازار اطلاع دارد؟
این روزها در کوچه و بازار، روایتهای مردمی از سفرههای کوچکتر، حذف گوشت و میوه و آرزوهای محقق نشده حکایت دارد. قیمت اقلام سبد معیشت مردم از مرغ، برنج و روغن گرفته تا لبنیات و حبوبات در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، چندین برابر گران شده است. حال در چنین شرایطی در کنار نبود آب و برق و گاز، دولت یارانه نقدی سه دهک ۷ تا ۹ را از ۳۰شهریور ماه به بهانه آزادسازی منابع و فراهم شدن توزیع کالابرگ برای اقشار ضعیف و متوسط جامعه قطع کرد، اما آنچه روز گذشته وزارت رفاه رونمایی کرد، مبلغ ناچیزی بود که فقط یک تا دو قلم از ۱۱قلم پیشبینی شده برای سبد کالا را میتوان با آن خرید. دولت وفاق که شعار حمایت از معیشت مردم را سر میدهد، از ابتدای امسال تاکنون به بهانههای مختلف از توزیع کالابرگ شانه خالی و سفره مردم را کوچک و کوچکتر کرد.
با همت شهید رئیسی، مرحله نخست توزیع کالابرگ در مرداد سال۱۴۰۲ اجرا شد. ۱۱قلم کالای اساسی در طرح کالابرگ برای عرضه به خانوارها پیشبینی شد که این اقلام با حجم مشخص و قیمت میانگین سال۱۴۰۱ عرضه میشد و تا پایان سال قیمت این کالاها ثابت ماند. ۱۱قلم کالای اساسی شامل برنج، گوشت منجمد گوساله، حبوبات، شیر کمچرب، پنیر، ماست دبه ۵/۲ کیلویی، مرغ، تخممرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر است که خانوادهها در دهکهای اول تا ششم میتوانستند این اقلام را با قیمت ثابت اعلامی تا پایان سال از طریق کالابرگ الکترونیکی خریداری کنند.
هدف حفظ قدرت خرید مردم و ثبات قیمتها در طول یک سال بود که در دولت قبل کم و بیش به مرحله اجرا درآمد. در دولت مردمی، مردم ۱۱قلم کالای اساسی را با قیمت ارزانتر از بازار خریداری میکردند و دولت مابهالتفاوت آن را به تولیدکنندگان پرداخت میکرد، اما در دولت چهاردهم که نخستین کالابرگ الکترونیک را اسفند۱۴۰۳ برای هفت دهک درآمدی شارژ کرد، دیگر از پرداخت سوبسید خبری نبود. کالاهای اساسی چندین برابر گذشته گران شده بود و مشمولان این طرح میتوانستند فقط چند قلم محدود را با مبلغ کالابرگی که در حساب سرپرستان خانوار شارژ شده بود خریداری کنند.
تأکید رهبر معظم انقلاب بر توزیع کالابرگ
رهبر معظم انقلاب در شهریورماه امسال، در دیدار با اعضای هیئت دولت بیان داشتند: «مسئله معیشت مردم یکی از مهمترین مسائل کشور است، همانطوری که حالا آقای رئیسجمهور هم اشاره کردند، باید ترتیبی داد که مردم تعدادی- حالا مثلاً حدود ۱۰ کالا یا اندکی کمتر- از کالاهای اساسی را بتوانند بدون دغدغه افزایش قیمت تهیه کنند، یعنی این جور نباشد که امروز یک قیمتی باشد و فردا به خاطر تورم، قیمت دو برابر بشود. حالا دوستان اسم کالابرگ را میآورند و کسانی که اهل فنّند، کسانی که واردند، تأیید میکنند، بنده هم، چون خودم در این مسئله ورودی ندارم، به نظرم باید دنبال کرد این کار را و گفته میشود که زمینه بهکارگیری کالابرگهای الکترونیکی هم وجود دارد، یعنی زیرساختش الان موجود است و میشود از آن استفاده کرد که مثلاً ترتیبی اتخاذ بشود که مردم بتوانند نزدیک به ۱۰ قلم کالا را بدون دغدغه با قیمت ثابت تهیه کنند.»
بعد از تأکید رهبرمعظم انقلاب، فشارهای مجلس بر دولت و وزارت رفاه برای اجرای قانون بودجه امسال و قانون برنامه هفتم در خصوص کالابرگ افزایش یافت و در چند نوبت با احضار وزیر رفاه به مجلس و طرح سؤالات نمایندگان مورد بازخواست قرار گرفت. در این مدت دولت سناریوهای مختلفی برای توزیع کالابرگ طراحی کرد، اما مجلس زیر بار نرفت. عملکرد دولت چهاردهم نشان میدهد تصور درستی از توزیع کالابرگ ندارد و از ارزش آن برای تأمین سفرههای مردم بیخبر است.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در نشست خبری با اصحاب رسانه بار دیگر بر توزیع کالابرگ تأکید میکند و میگوید: این شیوه با کمک نقدی کاملاً متفاوت است، در کمک نقدی، تورم ارزش پول را کم میکند. هدف ما حفظ قدرت خرید مردم است. باید افزایش قیمت کالاها متناسب با میزان افزایش حقوق کارمندان و کارگران باشد. در گذشته یارانه نقدی ۴۵هزار تومان معادل ۴۵دلار در سال۱۳۸۹ بود. اکنون معادل ۴۵سنت است. اگر میخواهیم به مردم کمک کنیم، باید قدرت خرید مردم را حفظ کنیم.
کالابرگ شارژ شد، اما قیمتها بالاست
پس از جار و جنجال فراوان میان دولت و مجلس، شنبه ۱۵آذر ۱۴۰۴ کالابرگ دهکهای اول تا سوم شارژ شد. در این مرحله مبلغ کالابرگ با افزایش ۱۲۰هزار تومان به ۶۲۰هزار تومان رسید، بنا بر اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبلغ شارژ ۱۲۰هزار تومان افزایش یافته و افراد میتوانند با ۶۲۰هزار تومان به ازای هر نفر، ۱۱قلم شیر و لبنیات، گوشت مرغ، گوشت قرمز، تخممرغ، حبوبات، برنج، ماکارونی، روغن، قند و شکر خریداری کنند، اما آیا این رقم پاسخگوی نیازهای تغذیهای خانوارهای ایرانی است؟ زمانی که یارانه نقدی سه دهک درآمدی در ۳۰شهریور امسال قطع شد، دولت مدعی شد با آزادسازی منابع کالابرگ الکترونیکی شارژ میشود، اما با توزیع مرحله جدید کالابرگ از روز گذشته فقط ۱۲۰هزار تومان به مبلغ کالابرگ دهک یک تا ۳ افزوده شده، این درحالی است که در یک ماه اخیر هم قیمت بنزین گران و هم ارز ترجیحی برنج حذف شده است. فعالان بازار از گرانشدن قیمت برنج در چند روز اخیر خبر میدهند و میگویند برنجهایی که با ارز ۲۸هزارو۵۰۰تومانی وارد و در فروشگاهها توزیع شده بود، جمعآوری و قیمت برنج به شدت گران شده است. با یک حساب سرانگشتی درمییابیم منابع آزادشده از محل حذف یارانه نقدی ۴۵هزار تومانی ۲۴میلیون نفر که مبلغ هنگفتی بوده نصیب دولت شده و افزایش ۱۲۰هزار تومان مبلغ کالابرگ بسیار ناچیز و اندک است. آیا سازمان برنامه و بودجه که مسئول طرح کالابرگ است، تصور درستی از قیمت ۱۱قلم کالای سفرههای مردم دارد؟
