جوان آنلاین: ایران با پنجمین سال خشکسالی و کاهش شدید ورودی سدها در بحران شدید آبی قرار دارد، اما همچنان نگاه سنتی به آب پابرجاست. در حالی مسئولان ما همچنان چشم به آسمان دوختهاند و آب را کالایی خدادادی میدانند و منتظرند از آسمان باران ببارد که کشورهای منطقه با استفاده از فناوری و مدیریت نوین، وارد مرحله تولید و بازچرخانی آب شدهاند. وزیر نیرو با وعده واردات آب از کشورهای همسایه در سالهایی که خشکسالی فراگیر شده است، میگوید: «خبر خوبی است که بارشهای اخیر کمی به بهبود ذخایر آب کمک کرده، البته بارشهای خوبی برای هفته آینده در راه است.» این اظهارات نشان میدهد حکمرانی آب در کشور نه تنها چشمش به آسمان است بلکه راهکار اصلاح مصرف را اصلاح اقتصاد صنعت آب و افزایش قیمت آن میداند، در حالی که این تجربه در مورد برق و سایر کالاها در سالهای گذشته و امسال شکست خورده است چراکه اقشار پرمصرف که از اغنیا و قشر مرفه جامعه هستند، هیچ ابایی از مصرف بالا و پرداخت هزینه گران آن ندارند.
همزمان با بروز خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی در کشور، بازار اخبار غیرواقعی و ادعاهایی مبنی بر توان بارورسازی ابرها و تولید آب، در فضای مجازی و افکار عمومی جامعه داغ شد، حتی برخی مدعی بودند آب کم نیست و سدها توان تأمین آب را دارند و حاکمیت به عمد به دنبال فضاسازی است. نمایشگاه صنعت آب فرصتی را فراهم کرد که مدیران وزارت نیرو به برخی اخبار غیرواقع پاسخ دهند، البته وزیر نیرو که تلاش میکرد اقدامات این وزارتخانه را در بخش آب برجسته کند، باز هم به گرانسازی آب و به اصطلاح اصلاح اقتصاد آب اشاره کرد و در سالهایی که کشورهای همسایه نیز دچار خشکسالی شدهاند، ادعا کرد مذاکراتی برای واردات آب انجام شده است. بدیهی است تکرار تجربههای شکستخورده مانند گرانسازی یا ادعای واردات آب که در شرایط فعلی امکانپذیر نیست، افکار عمومی را نا امید و حتی خدمات مؤثر این وزارتخانه را بیاثر میکند.
عباس علیآبادی، وزیر نیرو در مراسم افتتاحیه بیستویکمین نمایشگاه بینالمللی صنعت آب ایران به پایتختنشینان نوید میدهد بارشهای خوبی در راه است و از اجرای بارورسازی ابرها در تهران و سه منطقه کشور خبر میدهد و میگوید: خبر خوبی است که بارشهای اخیر، کمی به بهبود ذخایر آب کمک کرده و بارشهای خوبی برای هفته آینده در راه است.
وزیر نیرو با تأکید بر اینکه وضعیت مصرف آب باید اصلاح شود، میافزاید: هر کسی ایدهای، طرحی و اقدام مؤثری برای آب دارد، درهای وزارت نیرو برای دریافت نقطه نظرات کارشناسان و فعالان صنعت آب باز است. کسانی که در تولید، استحصال و شیرینسازی آب میتوانند کمک کنند، مورد حمایت وزارت نیرو قرار میگیرند.
وزیر نیرو خاطرنشان میکند: روزهای پرکاری را در بخش آب و توسعه تجدیدپذیدها در حال سپری کردن هستیم و همه ایران به کارگاه بزرگ توسعه تجدیدپذیرها تبدیل شده است.
علیآبادی در حاشیه نمایشگاه در جمع خبرنگاران مدعی شد که در مورد هدرروی آب در شبکه، در رسانهها بزرگنمایی میشود و اعدادی، چون ۳۵ درصد هدررفت آب وجود ندارد. اقدامات مناسبی در راستای نشتگیری انجام شده است و شاهد کاهش قابل توجه هدررفت آب بهخصوص در کلانشهرهای کشور در سالهای اخیر هستیم.
وزیر نیرو در پاسخ به سؤالی در خصوص نشتی سد لار میگوید: این سد قبل از انقلاب ساخته شده است و نشتی دارد که ما میخواهیم میزان آبی را که از مخزن سد نشت میکند، منتقل کنیم و دوباره به چرخه تأمین آب تهران بازگردانیم.
وزیر نیرو با بیان اینکه واردات آب در دستور کار قرار گرفته است، میافزاید: واردات آب هم به صورت مجازی و هم به صورت فیزیکی از کشورهای همسایه در دستور کار است. واردات آب به صورت مجازی در دستور کار است، یعنی واردات محصولات آببر در حال پیگیری است، همچنین به دنبال گرفتن سهم حقابههای ایران از کشورهای همسایه هستیم، باید از خروجی آب به سمت دریاها جلوگیری کنیم. مذاکراتی با همسایهها برای تأمین آب مازاد در حال انجام است، منتها در شرایط فعلی تمام منطقه با خشکسالی مواجه است.
علیآبادی با بیان اینکه بارورسازی ابرها در دستور کار قرار دارد، تأکید میکند: ابتدا باید برای بارورسازی، ابر وجود داشته باشد، بارورسازی ابرها روشهای سنتی دارد که از آنها استفاده میکنیم و اخیراً موارد و روشهای جدیدی مطرح شده است که ما استقبال میکنیم، ضمن آنکه روشهای سنتی بارورسازی ابرها میتواند بین ۵ تا ۱۵ درصد مؤثر باشد.
اجرای همزمان بارورسازی در تهران و ۳ منطقه کشور
در حاشیه این مراسم محمدمهدی جوادیانزاده، رئیس سازمان توسعه و بهرهبرداری فناوریهای نوین آبهای جوی در نشست تخصصی «آب یا سراب» با تأکید بر اینکه علم امروز امکان جابهجایی یا خلق سامانههای بارشی را تأیید نمیکند، میگوید: آنچه ما انجام میدهیم، تشدید بارش در سامانههای مساعد بارشی است، نه ایجاد یک سامانه مستقل.
وی پیچیدگی اصلی بارورسازی ابرها را تفکیک اثر عملیات از پدیده طبیعی عنوان میکند و میافزاید: تمام گفتمان علمی دنیا روی همین موضوع است و روشهای ارزیابی مختلفی در مراجع معتبر جهانی ثبت شده است. در ایران نیز برای جلوگیری از تعارض منافع، ارزیابیها از سوی مراکز علمی ثالث و بینالمللی انجام میشود.
جوادیانزاده تاریخچه بارورسازی ابرها در کشور را از سال۱۳۷۶ و انتقال فناوری از یک مؤسسه روسی میداند و میافزاید: از آن زمان تاکنون دو فروند هواپیما تجهیز و پروژههای متعدد اجرا شده است. براساس بیانیه۲۰۲۴ سازمان جهانی هواشناسی، عملیات بارورسازی باید روی ارتفاعات انجام شود، در این مناطق هم ریسک کمتر است و هم اثرگذاری بیشتر، ضمن اینکه از آلایندههای شهری که میتواند مانع بارش شود، دور هستیم. کشور هنوز در حوزه آزمایشگاهها و زیرساختهای پژوهشی از استانداردهای جهانی عقبتر است، نقشه راه آینده ما تقویت همین زیرساختهاست و این موضوع هماکنون با همکاری سازمان هواشناسی در حال پیگیری است.
جوادیانزاده از اجرای عملیات بارورسازی در چهار منطقه کشور خبر میدهد و میگوید: اکنون در شمالشرق (استانهای خراسان)، شمالغرب (حوضه آبریز دریاچه ارومیه)، غرب (زایندهرود و کوهرنگ) و تهران عملیات در حال انجام است، همچنین در استانهای مرکزی و بوشهر نیز بارورسازی با پهپاد در حال اجراست.
بزرگزاده: انرژی لازم برای «خلق سامانه بارشی» معادل دهها بمب اتمی است
سخنگوی صنعت آب کشور با بیان اینکه انرژی لازم برای «خلق سامانه بارشی» معادل دهها بمب اتمی است، گفت: ایجاد ابر از آب خلیجفارس و ایجاد سامانه بارشی در کشور با این روش، ادعایی بیاساس و غیرعلمی است.
همچنین عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب کشور که در این نشست تخصصی سخن میگفت با انتقاد از برخی ادعاهای غیرواقعی در خصوص بارورسازی ابرها میگوید: روایتهای غیرعلمی در جامعه گسترش پیدا کرده و طی ماههای اخیر گزارههای عجیب و فاقد پشتوانه علمی درباره تغییرات آبوهوایی و پدیدههایی مانند بارورسازی ابرها در فضای عمومی افزایش یافته است. این روزها میشنویم که عدهای میگویند یک نفر در ارتفاعات آمازون باران جاری میکند، دیگری ابر را جمع میکند و فردی دیگر میتواند آب خلیجفارس را بالا ببرد و در نقطهای مشخص مثل خرمآباد بارش ایجاد کند، انگار این آب کبوتر جلدی است که با فرمان ما حرکت میکند!
سخنگوی صنعت آب کشور با بیان اینکه انرژی لازم برای «خلق سامانه بارشی» معادل دهها بمب اتمی است، تأکید میکند: ایجاد ابر از آب خلیجفارس و ایجاد سامانه بارشی در کشور با این روش، ادعایی بیاساس و غیرعلمی است. بارورسازی ابرها روشی است که پایههای آن با اصول فیزیک و ترمودینامیک سازگار است، برخی روشها قابل بحث و بررسی هستند، اما در تعارض با علم نیستند. در مقابل، دستهای دیگر از ادعاها اساساً در طبقهبندی علمی نمیگنجند و مصداق شبهعلم هستند.
وی میافزاید: مرز واقعیت و روایت و همینطور مرز علم و شبهعلم در ذهن مردم کمرنگ شده است. گاهی تکنیکهای اقناعی مثل تکنیک دارکوب باعث میشود ادعاهای بیپایه، با تکرار مداوم، جای علم را بگیرند.
سخنگوی صنعت آب تصریح میکند: بسیاری از این ادعاها حتی با فیزیک دبیرستان نیز سازگار نیستند، اگر قرار باشد یک سامانه بارشی را جابهجا یا خلق کنیم، انرژی مورد نیاز آن در مقیاس دهها بمب اتمی است، هیچکس نمیتواند اصول بنیادین فیزیک و ترمودینامیک را نقض کند. گاهی حتی توهم کنترل هم برای ما جذاب میشود، اما باید مراقب بود که این توهمات جای علم واقعی را نگیرد.
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه امروز یکی از پرطرفدارترین کالاها در جامعه، توهم دانایی است، میگوید: نباید اجازه داد این توهم به جای علم فروخته شود. در کشوری که دهها دانشگاه و صدها هزار مهندس دارد، پذیرفتنی نیست که افراد بدون شناخت انرژی، ترمودینامیک و فیزیک پایه، ادعاهای غیرعلمی را بازنشر دهند.
