جوان آنلاین: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اولین قطعنامه بعد از شروع اسنپ‌بک را تصویب کرد؛ قطعنامه‌ای بدون اجماع که ایران می‌گوید غربی‌ها با استفاده از «اکثریت عددی» خودشان در شورای حکام آن را تصویب کرده‌اند و در حال از بین بردن آخرین ذخایر اعتماد باقی‌مانده میان ایران و غرب است. اروپا بلافاصله بعد از تصویب قطعنامه، اعلام کرد که «گفت‌و‌گو و دیپلماسی» تنها راه‌حل مسئله هسته‌ای ایران است ولی عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران می‌گوید که سه کشور اروپایی و امریکا به دنبال تنش‌زایی هستند و خوب می‌دانند که خاتمه رسمی توافق قاهره نتیجه مستقیم تحریکات خودشان است. نماینده دائم چین گفت که فشار آوردن برای تصویب «قطعنامه تقابلی» فقط اوضاع را بدتر می‌کند و روس‌ها هم گفته‌اند از کشور‌های غربی خواسته‌اند زبان تحریم، اولتیماتوم و تخریب را کنار بگذارند و به دیپلماسی بازگردند.
قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) روز پنج‌شنبه در شورای حکام آژانس تصویب شد؛ قطعنامه‌ای که مهم‌ترین درخواست آن، دسترسی فوری آژانس به اطلاعات دقیق درباره ذخایر مواد هسته‌ای اعلام‌شده ایران است. البته بخش مهمی از متن قطعنامه تکرار درخواست‌های دهه ۱۳۸۰ شمسی، یعنی تعلیق تمامی فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و بازفرآوری از جمله تحقیق و توسعه و پروژه‌های مربوط به آب سنگین و درخواست اجرای پروتکل الحاقی و ارائه اطلاعات کامل درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده و تأسیسات تحت پادمان در اختیار آژانس است. در قطعنامه جدید شورای حکام که در واقع هفتمین قطعنامه پس از بسته‌شدن رسمی پرونده «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته‌ای ایران در سال ۱۳۹۴ است، از رافائل گروسی مدیرکل آژانس خواسته شده پیش از هر نشست عادی سه‌ماهه شورای حکام، گزارشی درباره اجرای توافق پادمان ایران طبق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و همچنین اجرای مفاد تمامی قطعنامه‌های مرتبط شورای امنیت مطابق با رویه‌های گذشته ارائه کند و به این ترتیب، سایه‌ای از احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را نیز بر سر ایران نگه می‌دارد.
قطعنامه شکننده
قطعنامه جدید که با ۱۹ رأی موافق، ۱۲ رأی ممتنع و سه رأی مخالف تصویب شده، یکی از شکننده‌ترین (شاید غیر اجماعی‌ترین) قطعنامه‌های شورای حکام در تاریخ قطعنامه‌های صادر شده علیه ایران است، رویدادی که به گفته وزارت خارجه ایران «با بهره‌برداری از تفوق عددی گروه غرب و حامیان آن در شورای حکام و بدون همراهی نزدیک به نیمی از کشور‌های عضو شورای حکام، از جمله با مخالفت دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل» اتفاق افتاده و نشان می‌دهد که طی هفت سال بعد از خروج دولت امریکا از برجام، شرایط تنش‌بار حول برنامه هسته‌ای ایران تا چه حد جامعه بین‌المللی را به سمت عدم اجماع بر سر مسئله هسته‌ای ایران سوق داده است. قطعنامه‌های آژانس در دهه ۱۳۸۰ شمسی و حتی سال‌های بعد از آن تا زمان برجام، اکثراً با اجماع و حمایت کشور‌هایی مانند روسیه و چین تصویب می‌شد ولی در قطعنامه روز پنج‌شنبه، ایران، روسیه، بلاروس، چین، کوبا، نیکاراگوئه، ونزوئلا و زیمبابوه بیانیه‌ای مشترک صادر و اعلام کردند که «قاطعانه بر این باوریم که هر اقدام تحریک‌آمیز از جمله ارائه یک قطعنامه دیگر، تلاش‌های قابل‌توجه انجام‌شده از سوی مدیرکل آژانس و ایران برای پیشبرد گفت‌و‌گو و همکاری را به خطر انداخته و حتی ممکن است آن را بی‌اثر کند». رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، قطعنامه جدید شورای حکام را «سیاسی و غیرسازنده» خوانده و گفته که این قطعنامه «تلاشی بی‌اعتبار از سوی تروئیکای اروپایی و امریکا برای جبران شکست اسنپ‌بک در نیویورک» است. وزارت امور خارجه ایران هم در بیانیه‌ای جداگانه می‌گوید که «محتوای قطعنامه مصوب آژانس گویای قلدرمآبی امریکا و رفتار مزورانه سه کشور اروپایی است» و تأکید کرده که «از لحاظ حقوقی شورای حکام فاقد هرگونه صلاحیتی برای بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته شورای امنیت سازمان ملل است. اقدام سه کشور اروپایی و امریکا برای القای وجود چنین صلاحیتی در شورای حکام، نشانه بارز سوء‌نیت و رفتار غیرمسئولانه آنها در قبال رویه‌ها و مقررات آژانس است.»
توافق قاهره را کشتند
آلمان، فرانسه و انگلیس که از طرف اتحادیه اروپا این قطعنامه را به شرای حکام ارائه کرده بودند، آن را زمینه‌ای برای بازگشت ایران به میز مذاکره می‌دانند. رویترز روز پنج‌شنبه از قول سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه نوشت که تروئیکای اروپایی می‌خواهد باب دیپلماسی هسته‌ای با ایران را دوباره بگشاید. رویترز به نقل از سه دیپلمات که نام آنها را فاش نساخت نوشت که این سه کشور امیدوارند پیش از پایان سال ۲۰۲۵ با ایران مذاکره کنند، هرچند که مشخص نیست که آیا تهران در کوتاه‌مدت از چنین امری استقبال خواهد کرد یا خیر. اتحادیه اروپا هم با انتشار بیانیه‌ای در جلسه شورای حکام آژانس تأکید کرده که «گفت‌و‌گو و دیپلماسی» تنها راه‌حل مسئله هسته‌ای است: «به اقدامات دیپلماتیک برای کاهش تنش‌ها و دستیابی به راه‌حلی پایدار و مذاکره‌شده ادامه خواهیم داد.» برداشت ایران و شرکایش از قطعنامه روز پنج‌شنبه آژانس کاملاً متفاوت است و آن را در راستای تنش‌زایی اروپا می‌داند. عباس عراقچی، وزیر خارجه در پیامی در شبکه ایکس نوشت «سه کشور اروپایی و امریکا به دنبال تنش‌زایی هستند» و این قطعنامه را «خاتمه رسمی توافق قاهر» خوانده که بین ایران و آژانس به دست آمده بود: «آنها به‌خوبی می‌دانند که خاتمه رسمی توافق قاهره نتیجه مستقیم تحریکات خودشان است.» او ترسیمی سه‌مرحله‌ای از هجمه اروپا و امریکا به دیپلماسی ارائه کرده که تازه‌ترین مرحله آن، تصویب همین قطعنامه در شورای حکام است: «همان‌طور که دیپلماسی در ماه خرداد توسط اسرائیل و امریکا مورد تهاجم قرار گرفت، «توافق قاهره» نیز توسط امریکا و سه کشور اروپایی کشته شد.» عراقچی نوشته که روند ناپسند و شرم‌آوری که ما را به این نقطه رساند، از این قرار است: «هنگامی که ما در آستانه دور ششم مذاکرات هسته‌ای با امریکا بودیم، ناگهان رژیم اسرائیل و سپس امریکا به ایران حمله کردند.» او می‌نویسد: «زمانی که پس از آن، ایران با میانجیگری مصر و با وجود بمباران تأسیسات هسته‌ای، در قاهره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافقنامه‌ای برای ازسرگیری بازرسی‌ها امضا کرد، سه کشور اروپایی تحت فشار امریکا به دنبال اعمال تحریم‌های شورای امنیت علیه مردم ما رفتند.» عراقچی با اشاره به قطعنامه کنونی نوشته است: «وقتی ایران شروع به فراهم کردن دسترسی برای بازرسان آژانس به تأسیسات هسته‌ای خود کرد و این روند را از سایت‌هایی آغاز کرد که در حملات خرداد و تیر بمباران نشده بودند، امریکا و سه کشور اروپایی دست به یکی کردند تا ایران را در شورای حکام آژانس مورد محکومیت قرار دهند. اکنون برای همگان واضح است که این ایران نیست که به دنبال ساختن یک بحران تازه است. حسن‌نیت ما را درک نمی‌کنند. سه کشور اروپایی و امریکا به دنبال تنش‌زایی هستند، و آنها به خوبی می‌دانند که خاتمه رسمی توافق قاهره نتیجه مستقیم تحریکات خودشان است.» وزیر امور خارجه ایران همچنین به سایت خبرآنلاین گفت: «به هیج وجه غنی‌سازی صفر را نمی‌پذیریم زیرا این موضوع به افتخار ملی و غرور ملی تبدیل شده است.» عراقچی تأکید کرد که «فقط درباره تأسیساتی که بمباران نشده‌اند در قالب مقررات آژانس همکاری می‌کنیم.»
موضع مشابه روسیه و چین
رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی و امریکا را «اقدام غیرقانونی» خواند و تأکید کرد که هیچ تغییری در وضعیت فعلی اجرای پادمان در ایران ایجاد نخواهد شد. نجفی گفته که «متأسفانه قطعنامه عواقب خودش را دارد.» رویکردی که نشان می‌دهد قطعنامه بیش از آنکه تهران را به سمت همکاری سوق دهد، منجر به نقب دیپلماسی خواهد شد. تفسیر شرکای ایران از قطعنامه شورای حکام به ایران نزدیک است. لی سونگ، نماینده دائم چین در آژانس در جلسه شورای حکام گفت: «کشور‌هایی که بی‌محابا از زور استفاده کرده و به شکلی وسواسی به دنبال مقابله و فشار بوده‌اند، مقصر وضعیت فعلی مسئله هسته‌ای ایران هستند.» لی خاطرنشان کرد که اسرائیل و امریکا در ژوئن امسال به تأسیسات هسته‌ای ایران که تحت پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشتند حمله کردند و منجر به تغییر اساسی در وضعیت مسئله هسته‌ای ایران شدند.» لی گفته که در وضعیت فعلی، شورای حکام باید شرایط مساعدی را برای همکاری و گفت‌و‌گو بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دور جدیدی از تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک در مورد مسئله هسته‌ای ایران ایجاد و باید از تحریک رویارویی خودداری کند. ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی عراقچی- لاوروف پیش از نشست شورای حکام گفت: «بخشی از بحث آنها شامل برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات مرتبط با آن بود. آیا شما به عنوان روسیه از از سرگیری مذاکرات ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشور‌های غربی حمایت می‌کنید؟ چگونه می‌توانید تضمین کنید که در طول مذاکرات به ایران حمله نشود؟» زاخارووا تأکید کرد: برای شکستن یخ [مذاکرات]و آغاز این روند، ایرانیان به تضمین‌های محکمی نیاز دارند که زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای آنها در معرض حملات موشکی و بمباران بیشتر قرار نگیرد. وی افزود: اساساً، ایرانیان چیز غیرعادی نمی‌خواهند، مطالبه آنها کاملاً در چارچوب دیپلماسی است. بر چنین مبنایی، اگر همکاران خارجی ما مایل به مشارکت در تعامل سیاسی و دیپلماتیک باشند، کار سازنده کاملاً امکان‌پذیر خواهد بود.
