جوان آنلاین: خون به‌عنوان یک مایع حیاتی هیچ‌گونه جایگزینی در علم پزشکی ندارد و تنها ماده‌ای است که در شرایط بحرانی می‌تواند جان بیماران را نجات دهد، اما کاهش مراجعه اهداکنندگان در تابستان امسال به دلیل گرمای شدید هوا، سفرهای تابستانی و آغاز سال تحصیلی موجب افت ذخایر خونی شده و نگرانی‌هایی برای تأمین نیاز بیماران به‌ویژه بیماران تالاسمی و جراحی‌های حیاتی ایجاد کرده است؛ هر واحد خون می‌تواند جان چند بیمار را نجات داده و مشارکت مستمر مردم، به‌ویژه جوانان و بانوان، ضامن سلامت بیماران و پایداری خدمات درمانی خواهد بود.
در همین راستا با سید محمد رضا شاه احمد قاسمی مدیرکل انتقال خون استان تهران گفتگویی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.
اهدای خون شامل چه مراحلی است؟
شاه احمد قاسمی: خون به‌عنوان یک مایع حیاتی، تاکنون هیچ جایگزینی در علم پزشکی پیدا نکرده، برخلاف داروها که می‌توان برای آن‌ها نسخه مشابه یا جایگزین ارائه داد، خون تنها ماده‌ای است که در شرایط بحرانی می‌تواند جان بیماران را نجات دهد. بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص، مصدومان حوادث، مادران در هنگام زایمان و افرادی که تحت عمل‌های جراحی قرار می‌گیرند، تنها با دریافت خون یا فرآورده‌های خونی امکان ادامه حیات پیدا می‌کنند.
طبق آمار، از هر اهداکننده حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر خون کامل دریافت شده که این خون پس از جمع‌آوری، به چندین فرآورده اصلی از جمله گلبول قرمز متراکم، پلاسما و پلاکت تجزیه می‌شود؛ گلبول‌های قرمز برای درمان بیماران مبتلا به کم‌خونی کاربرد دارند. پلاکت‌ها نیز برای بیماران مبتلا به بیماری‌های خونریزی‌دهنده، سرطان یا افرادی که سطح پلاکت خونشان کاهش یافته ضروری و همچنین پلاسما به‌عنوان بخش مهم دیگری از خون، در تولید داروهایی مانند IVIG و آلبومین نقش حیاتی دارد.
محدودیت زمانی نگهداری خون و فرآورده‌های خونی، اهمیت اهدای مستمر خون را دوچندان می‌کند. یک واحد خون تنها تا ۳۵ روز قابلیت نگهداری دارد. عمر پلاکت نیز بسیار کوتاه است و حداکثر سه روز در شرایط خاص تا پنج روز امکان ذخیره‌سازی دارد. این موضوع نشان می‌دهد که نیاز به اهدای روزانه خون و فرآورده‌های آن اجتناب‌ناپذیر است.
روزانه چه مقدار خون به مراکز انتقال خون اهدا می‌شود؟
شاه احمد قاسمی: بر اساس آمار، روزانه بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ واحد خون از سوی اهداکنندگان به مراکز انتقال خون استان تهران اهدا می‌شود، اما میزان مصرف خون در بیمارستان‌های این استان بیش از این مقدار است و به حدود ۱۵۰۰ واحد در روز می‌رسد. دلیل اصلی این موضوع، تمرکز ۸۰ درصد جراحی‌های کشور در تهران و مراجعه بیماران سراسر کشور به بیمارستان‌های پایتخت برای انجام اعمال جراحی و درمان بیماری‌های پیچیده است.
به همین دلیل، استمرار اهدای خون داوطلبانه برای تأمین نیاز بیماران، حیاتی و ضروری است. هر واحد خون می‌تواند زندگی چند بیمار را نجات دهد و پیوستگی در اهدای خون، تضمین‌کننده سلامت جامعه خواهد بود.
