جوان آنلاین: خرمشهر در سوم خرداد ۱۳۶۱ آزاد شد. رهایی این شهر در کنار آزادی حدود ۵ هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربع از خاک کشورمان، منجر به تغییر معادلات منطقهای شد و پیامهای بسیاری را به جهان آن روز مخابره کرد. در سالروز این واقعه تاریخی نگاهی به برخی از این تحولات و همچنین بازتاب فتح خرمشهر در رسانههای بینالمللی میاندازیم.
۱- با فتح خرمشهر چهره طرف پیروز جنگ کاملاً تغییر کرد. تا قبل از خرمشهر هرچند ایران طی سه عملیات بخشهایی از خاک کشورمان را آزاد کرده بود، اما موقعیت سوق الجیشی خرمشهر و اهمیت این بندر به لحاظ اقتصادی و سیاسی باعث میشد تا در معادلات نظامی تسلط بر این شهر وزن بیشتری داشته باشد. در پایان جنگ نیز وقتی که بعثیها تکهای خود را به اجرا گذاشتند، یکی از اهداف اصلیشان، اشغال مجدد خرمشهر بود تا در مذاکرات پس از برقراری آتش بس، دست برتر را داشته باشند که البته در تصرف دوباره خرمشهر ناکام ماندند.
۲- تغییر روحیه دو سمت درگیری پس از فتح خرمشهر کاملاً مشهود بود. به قول شهید چمران خرمشهر به غرور جوانان ایرانی گره خورده بود و تا زمانی که این شهر در اشغال دشمن بود، کسی در ایران از پیروزی سخن نمیگفت و در آن سو نیز بعثیها به رغم شکستهایی که در سه عملیات ثامنالائمه (ع)، طریقالقدس و فتحالمبین خورده بودند، هنوز خود را بازنده میدان نمیدانستند، چراکه برگ برندهای به نام خرمشهر داشتند و به همین خاطر نیز صدام در رجزخوانیهایش پس از عملیات فتحالمبین گفته بود که ایرانیها سرزمینهای سوختهای را فتح کردهاند و اگر میتوانند خرمشهر را پس بگیرند.
۳- آزادسازی خرمشهر در سطح بینالمللی نیز نوع نگاهها را به دو طرف جنگ تغییر داد. تا قبل از اینکه ایران بتواند خرمشهر را پس بگیرد، همواره در رسانههای خارجی از عراق به عنوان طرف پیروز جنگ نام برده میشد، اما آزادسازی خرمشهر این نگاه را به کلی تغییر داد. ایران در جبهه حساس و استراتژیک جنوب به مرزهای بینالمللی رسید و از همان زمان زمزمهها برای ورود عنقریبرزمندگان به داخل خاک عراق به گوش رسید. درخصوص تغییر معادلات جنگ پس از فتح خرمشهر روزنامه گاردین نوشته بود: «سقوط خرمشهر یعنی سقوط آخرین و مهمترین افتخار جنگی عراق که ایرانیها با بازپس گرفتن آن این برگ برنده را که بهوسیله آن عراق میکوشید ایران را به پای میز مذاکره بکشاند، از دست بغداد ربودند.»
۴- از دست رفتن وجهه صدام در بین کشورهای عربی از دیگر دستاوردهای فتح خرمشهر بود. صدام که سعی داشت جنگ خود با ایران را به یک تضاد عربی و غیر عربی تبدیل کند، پس از فتح خرمشهر تا حد زیادی وجهه خود را در بین کشورهای منطقه از دست داد. او دیگر نه یک قهرمان که یک شکست خورده محسوب میشد و از آن پس وابستگی بیشتری به دلارهای نفتی شیخنشینهای عرب منطقه پیدا کرد. حتی کشورهای فرامنطقهای، چون امریکا نیز شکست صدام را به مثابه تهدید منافع خود قلمداد کردند. به قول یکی از رسانههای بینالمللی، ایران که دستخوش انقلاب، ناآرامیهای مرزی و برخی اختلافات داخلی بود، حالا خود را بازیافته و به قدرت منطقهای تبدیل شده است. همچنین الکساندر هیگ وزیر خارجه وقت امریکا گفته بود: «پیروزیهای ایران منافع امریکا را به خطر انداخته است.»