جوان آنلاین: «اتقان» جشنوارهای فرهنگی هنری با محوریت فرهنگ کار است که با همکاری وزارت رفاه، کار و تعاون اجتماعی و حوزه هنری به دبیری محمدرضا باقری در حال برگزاری است. استقبال هنرمندان و اهالی فرهنگ از این جشنواره به میزانی خوب بوده که مسئولان برگزاری این رویداد، مهلت ثبتنام و ارسال آثار به «اتقان» را چندین نوبت تمدید کردهاند.
نخستین دوره این جشنواره، در چهار بخش هنرهای تجسمی (پوستر، کارتون و عکس) طنز (شعر، نثر و استندآپ کمدی) شعر و داستان (داستانک و داستان کوتاه) و هنرهای نمایشی (تئاترخیابانی، تئاتر کوتاه صحنها ی) برگزار میشود و علاقهمندان آثار خود را با موضوعات و مضامینی، چون منزلت و ارزش کار، وجدانکاری و مسئولیتپذیری، نقش ثروتهای بادآورده، عوامل مؤثر بر فرهنگ کار، پیامدهای بیتوجهی به فرهنگ کار، اتقانکاری، تعاون و کارگروهی، مهارتآموزی، تلاش، پشتکار، انضباطکاری، امانت و صداقت در کار به دبیرخانه این رویداد ارسال کردند.
این جشنواره بر طبق استانداردهای یک جشنواره ملی، برای هر بخش یک دبیر مجزا تعیین کرده است و صابر شیخرضایی دبیر بخش گرافیک، عباس حسیننژاد دبیر بخش طنز، محمدرضا زنگنه دبیر بخش کارتون و کاریکاتور، سیدشهابالدین واجدی دبیر بخش عکس، کاظم رستمی دبیر بخش شعر، سارا عرفانی دبیر بخش داستان و داستان کوتاه، مریم شعبانی دبیر بخش تئاتر، مهدی مرادی مشاور اجرایی بخش هنرهای تجسمی، مصطفی ساجدی مدیر روابط عمومی و امیرحسین شفیعی دبیر اجرایی این رویداد فرهنگی هنری هستند.
محمد چکشیان، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی درباره اتقان اینطور توضیح داد: ما در برگزاری این رویداد به دنبال کلمهای پرتکرار، زیبا و عمیق بودیم و به همین دلیل «اتقان» را انتخاب کردیم. دوسالی است که کار ستاد نهضت ملی فرهنگ کار شروع شده و ۲۴مؤلفه خدامحوری، وجدانکاری و مسئولیتپذیری، خودباوری، امانتداری، کارایی، صداقت، شجاعت، انصاف، منزلتکار، انگیزه، سعهصدر، انضباطکاری، خلاقیت و نوآوری، اتقانکاری، اثربخشی، تعاون و کار گروهی، یادگیرندگی، مهارتآموزی، مشورتمحوری، تلاش و پشتکار، تواضع و فروتنی، نشاط و امیدواری، تکریم و سپاسگزاری و کارآفرینی تعیین شد تا تکلیف ما با فرهنگ کار مشخص شود.
چکشیان با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که یکی از مسائل اصلی کشور را مسائل اقتصادی نام برده بودند، گفت: برای حل این مسئله اقتصادی مهمترین راهبرد تولید و مشارکت مردم است و یکی از مهمترین موضوعاتی که مردم، کارآفرین و کارگر را در موضوع و جهش تولید مشارکت میدهد، مسئله و مؤلفههای فرهنگ کار و تلاش است.
وی افزود: در بحث سند فرهنگ کار که در واقع شورای فرهنگ عمومی به کل سازمانها و دستگاهها ابلاغ کرد، چهار راهبرد ارائه شد؛ یکی از این راهبردها تقویت پشتوانههای فکری نظری حوزه فرهنگ کار است، اینکه چه عوامل و شاخصههایی میتوانند مؤثر واقع شوند؛ دومین مسئله ظرفیتسازی و شبکهسازی است که در این راستا سایت فرهنگ کار را طراحی و موضوع خانههای فرهنگ کار را دنبال کردیم؛ سومین مسئله جریانسازی فرهنگی هنری و رسانهای است، یعنی اینکه با تولید محتواهای رسانهای و هنری با موضوع فرهنگ کار بتواند مخاطبعام، مردم و جامعه را آشنا کند؛ چهارمین موضوع و راهبرد الگوسازی است، یعنی باید نمونههای موفق فرهنگ کار از ذهنیت به عینیت تبدیل شود، یعنی مفاهیم موفق را باید معرفی کرد تا آن فضای ذهنی نظری مطرح قابل دیدن شود.
چکشیان ادامه داد: در این راستا راهبرد سوم که جریانسازی فرهنگی رسانهای بود، منجر به شکلگیری جشنواره فرهنگی هنری شد؛ بنابراین همه این مطالب گفته شد تا برسیم به اینجا که همه این امورات انجام شد تا ذیل راهبرد سوم و برگزاری جشنواره فرهنگی هنری اتقان کمکی به تولید محصولات هنری رسانهای شود تا با اکران، توزیع و ترویج آنها بتوانیم اثری روی جامعه، نخبگان و هنرمندان ایجاد کنیم؛ بنابراین بر این مبنا کار مشترکی را با دوستان حوزه هنری انقلاب اسلامی آغاز کردیم که ۲۰ مرداد آخرین مهلت ارسال آثار بود و اکنون در مرحله داوری و جمعبندی برای برگزاری آیین اختتامیه هستیم.
محمدرضا باقری، دبیر جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» افزود: این جشنواره، فرصت پرداخت هنری به موضوع فرهنگ کار را فراهم میکند و این فعالیت از حیث فرهنگسازی و اثربخشی بر مردم اهمیت دارد.
وی با اشاره به تقویم اجرایی جشنواره گفت: هفته آخر اسفندماه فراخوان جشنواره منتشر شد که به دلیل شهادت رئیسجمهور و همراهانشان آخرین مهلت ثبتنام و ارسال آثار با مقداری جابهجایی در تقویم اجرایی برنامه همراه بود که طبق برنامهریزی صورتگرفته آیین اختتامیه این جشنواره ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ ساعت ۱۵:۳۰ در تالار سوره حوزه هنری برگزار خواهد شد، اما چند مورد برنامه نیز در راستای این جشنواره برگزار میشود که «در حلقه رندان» یکی از آن برنامههاست که در آن طنزپردازان حوزه نظم و نثر با موضوع تخصصی فرهنگ کار به ارائه آثار خود میپردازند.
باقری خاطر نشان کرد: افتتاح نمایشگاه تجسمی همزمان با معرفی آثار برگزیدگان، نشست تخصصی داستاننویسی در سالن صفارزاده، همچنین عصر شعر اتقان در سالن هراتی حوزه هنری، اجرای نمایشهای خیابانی و صحنهای در تماشاخانه مهر، ماه و محوطه حوزه هنری از جمله برنامههای مهم این جشنواره خواهد بود.
وی در مورد آمار تفکیکی نخستین جشنواره اتقان گفت: مجموعاً ۲ هزار و ۵۴۵ اثر در بخشهای مختلف دریافت کردیم که از این تعداد ۱۷۸ اثر پوستر، ۲۸۵ کارتون، ۹۴۶ تکعکس و ۹۶ مجموعه عکس که شامل هزار و یک عکس، ۹۶ شعر طنز، ۱۷۰ شعر، ۱۰۱ اثر نثر طنز، ۲۰۵ داستانک، ۳۳۷ داستان کوتاه، ۲۵ اجرای استندآپ کمدی، ۴۷ اثر تئاتر کوتاه صحنهای و ۶۰ تئاتر خیابانی.... آثار دریافتی را تشکیل میدادند. بیشترین شرکتکنندهها نیز از استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان و کمترین آثار دریافتی از کردستان بود.
باقری در بخش معرفی داوران جشنواره به سطح و کیفیت بینظیر آثار دریافتی جشنواره در حوزه کار اشاره کرد و گفت: در بخش پوستر استاد مسعود نجابتی، کوروش پارسانژاد و محمد صمدی در بخش کارتون، سیدمسعود شجاعی طباطبایی، بهرام عظیمی و محمدعلی خلجی در بخش عکس، کمالالدین شاهرخ، محمود عبدالحسینی و مهدی قاسمی در بخش داستان کوتاه و داستانک، احسان عباسلو، تیمور آقامحمدی و فرزانه فخریان شعر طنز، محمدکاظم کاظمی و امید مهدینژاد نثر طنز، محمدرضا رفیع زاده و مهرداد صدیقی استندآپ کمدی، کاوه مهدوی، محسن طاهری و سیدحسام الدین شریفی شعر، میلاد عرفانپور، فاطمه نانیزاده و حسن جمشیدی هنرهای نمایشی، شهرام کرمی، کوروش زارعی و لیلی عاج داوران بخشهای مختلف بودند.
باقری افزود: سرانجام پس از داوری در بخش پوستر ۳۷اثر در بخش کارتون، ۶۲ اثر در بخش عکاسی، ۶۰ اثر تکعکس و هفت مجموعه اثر به بخش نهایی راه یافتند که آثار راهیافته به بخش تجسمی به سازمان زیباسازی شهرداری تهران و مترو جهت نمایش در سطح شهر ارسال خواهند شد و به همت وزارت تعاون و رفاه کار اجتماعی در واحدهای تولیدی و کارخانهای سطح کشور نیز به نمایش گذاشته خواهد شد. در بخش داستان کوتاه و داستانک ۱۵ اثر از هر بخش، در بخش شعر طنز سه اثر، در بخش استندآپ کمدی پنج اثر به بخش نهایی راه یافتند که در ویژه برنامه «در حلقه رندان» اجرا خواهند شد و در آن برنامه هیئت داوران اثر برگزیده را معرفی خواهند کرد. در بخش شعر نیز سه اثر و در بخش تئاتر خیابانی هم ۱۲ اثر از آثار راه یافته در کارخانهها اجرا خواهند داشت. در بخش تئاتر صحنهای نیز ۱۲ اثر در تماشاخانه مهر و ماه اجرا خواهد شد.
صابر شیخرضایی دبیر بخش گرافیک جشنواره فرهنگ هنری اتقان درباره ظرفیت حوزه تصویرسازی و پوستر در پرداخت هنری به موضوع فرهنگ کار تشریح کرد: جهان تصویر در میدان فهم مخاطب، در وهله ابتدایی به دلیل استفاده از زبان عام تصویر و عدم محدودیتهای کاربردی در تنوع زبانها، ارتباط سریعتری با مخاطبان در جایگاههای اجتماعی و سنین و سطح دانش گوناگون برقرار میکند.
وی افزود: زبان گرافیک با برخورداری از ظرفیت جاذبههای بصری و استفاده از نشانِگان جهانی و قراردادی در برخی موضوعات، بهره بیشتری از سهم ارتباطی دارد. این زبان، تصویری مشترک جهانی با طعم، رنگ و دریافتهایی از تاریخ هر نقطه و قوم و ملت، سنتهای تصویری، عقاید و اندیشهها که در جغرافیاهای متفاوت پراکنده شدهاند، باعث شکلگیری سبکها و مکاتب تصویری مختلف در بیانهای فرمی و محتوایی آثار تصویری و گرافیک شده است.
وی اظهار کرد: در این سالها آثار زیادی درباره کار و کارگر و حمایت از محصول و صنعت ایرانی طراحی شده، ولی سهم آثار با موضوع فرهنگ و ارزشهای ذاتی و اخلاقی کار بسیار محدود و کمتعدد بوده و این موضوعات نیازمند توجه بیشتر و اختصاص جلسات تبیینی محتوایی و کارگاههای خلق اثر برای هنرمندان است. با این تفاصیل، استقبال مناسبی از سمت هنرمندان بوده، ولی با سطح مطلوب جشنوارهها فاصله داشت.
وی افزود: در این رویداد حدود ۲۰۰ اثر در شاخه گرافیک و طراحی پوستر به دبیرخانه رسید که ۱۷۰ اثر واجد شرایط در جلسه داوری ارائه شدند و نمایشگاهی هم از آثار منتخب برگزار میشود و امید است که آثار پس از نمایش در گالریها در فضاهای عمومی شهری نیز به نمایش گذاشته شوند.
سیدشهابالدین واجدی، دبیر بخش عکس جشنواره فرهنگی هنری اتقان درباره ظرفیتهای هنر عکاسی برای پرداختن به فرهنگ کار که در این جشنواره فرهنگی هنری دستمایه تولید اثر قرار گرفته است، گفت: یکی از قدیمیترین شکلهای بازنمایی موضوع کار عکس است که به واسطه هنر عکاسی در شاخههای مستند، مستند اجتماعی و عکاسی خبری، سختی کار، نوع مشاغل، فرهنگ کار، شیوه کار، ارزش کار و حتی تفاوتها و شباهتهای برخی مشاغل به نمایش گذاشته شده است.
او افزود: سالهاست که هنر عکاسی به کمک نمایش مشاغل آمده است. برای مثال عکسهای «سباستیائو سالگادو» از کارگران معادن در امریکای لاتین و برزیل باعث شد که سختی کار معدن برای عموم مشخص شود و او از شروعکنندگان عکاسی از مشاغل شد. طی سالهای بعد عکاسان حوزه مستند و مستند اجتماعی که به بازنمایی حوزه فرهنگ کار پرداختند، ارزشکار، شیوهکار، مهارتآموزی، وجدانکاری، سختیکار و حتی امانتداری در مشاغل را نشان دادند.
این عکاس تأکید کرد: بازنمایی منفی و نمایش معضلات حوزه کار به ارگانهایی، چون شهرداری و سازمانهای اجتماعی مثل بهزیستی و وزارت رفاه کمک تا بحرانها را رفع و مدیریت کنند. برای مثال ما عکاسانی داریم که با عکسگرفتن از کارتنخوابها، معتادان در حاشیهشهر یا تجمع آنها در مناطقی از شهر یا در اماکن عمومی به رفع ناهنجاریها و معضلات اجتماعی کمک کردهاند. در موضوع کودکان کار که به یک معضل برای جامعه تبدیل شدهاند، عکاسان به واسطه عکسهایی که از چهارراهها ثبت کردهاند، سازمان بهزیستی و شهرداری را به این فکر واداشتند تا با راهاندازی مدرسه کودکان کار یا سرپرستی از این کودکان، بخشی از ناهنجاری اجتماعی را مدیریت کنند. بر همین اساس، نمایش بخشی از معضلات اجتماعی با عکس در رفع مشکلات تأثیر داشته است.
واجدی درباره تفاوت این جشنواره که با تولیت وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی برنامهریزی شده با دیگر رویدادها که به موضوع کار پرداختهاند، گفت: ما جشنوارههای متعددی با موضوع کار داشتهایم، اما جشنواره فرهنگی هنری «اتقان»، تفاوت مهمی با دیگر رویدادها دارد و آن هم این است که به جای نمایش صرف کار و معضلات آن، برای فرهنگ کار و وجدان کاری جایگاه ویژهای قائل شده است. در این جشنواره به ارزش، منزلت کار و اهمیت مهارتآموزی توجه شده است.
واجدی ضمن ابراز امیدواری از اینکه تا پایان فرصت ارسال آثار، شرکتکنندگان در جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» افزایش پیدا خواهند کرد، گفت: در میان آثار رسیده، شاهد مجموعه عکسهایی هستیم که فرهنگ کار را در قالب چند فریم ممتد به شکل داستانی مفهومی روایت کردهاند. این مجموعه تصاویر قطعاً برای ما و مخاطبان جشنواره جالب است، ضمن اینکه تکعکسهایی به دبیرخانه رویداد ارسال شده که برخی از آنها به عنوان تکفریم و به شکلی حرفهای، فرهنگ و ارزش کار را به شیوهای خاص نشان دادهاند.
مریم شعبانی دبیر بخش نمایش جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» درباره ضرورت پرداخت هنری به مشکلات حوزه تئاتر در قالب نمایش بیان کرد: فضای تئاتر، فضایی به شدت نیازمند به اخلاق کار گروهی است و این وظیفه هنرمند است که با استفاده از فرصت، اطلاعات و تحقیقاتش را در راستای رفع مشکلات کار گروهی تقویت کند و ایدههای خلاقانه برای حل مسائل در فضای هنری و اجتماعی ارائه کند.
شعبانی گفت: اگر افراد در فضای کار دچار مشکلات مختلفی نباشند و روحیه خوبی داشته باشند، در فضای خانواده هم حال خوبی برجای خواهند گذاشت و این امر در رشد و توسعه فردی و خانوادگیشان هم تأثیرگذار میشود. فکر میکنم الان زمانی است که هنرمندان باید به مردم فکر کنند و جشنواره فرهنگی هنری اتقان راهکار و فرصتی برای خوب کردن حال مردم است.
عباس حسیننژاد دبیر بخش طنز جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» گفت: ایرانیان ملت شوخی هستند، با همهچیز شوخی میکنند و از هر تراژدی یک طنز و کمدی میسازند. از سویی دیگر موضوع «کار» جزو مضامینی است که مردم دچار سختی آن شدهاند یا با آن درگیر بودهاند، بنابراین برای عموم افراد قابل درک بوده و طنزنویسی برای آن چندان سخت نیست. او شرح داد: از آنجا که برای طنزنویسی ابزار اصلی سوژه است و در این فضا به نظر میرسد سوژه بسیار زیادی وجود دارد، طنزپردازان دست شان برای پرداختن به مبحث کار و طنز خیلی باز است.
او ادامه داد: در دفتر طنز حوزه هنری برای جذب طنزنویسان و آگاهیبخشی از برگزاری این رویداد در گروههای طنز و استانی و کلاسهای آموزشی و برنامههای، چون «در حلقه رندان» تبلیغ کردهایم و از افرادی که در این حوزه فعالیت میکنند و دنبالکننده دارند، درخواست کردیم تا در اینباره اطلاعرسانی کنند. اگر چه ما در جشنواره پیشین که همین تبلیغات را انجام دادیم، دریافتکننده بیش از هزار اثر بودیم، اما میزان استقبال طنزنویسان از جشنواره «اتقان» برایمان جای تعجب دارد و امیدواریم در موج دوم تبلیغات و با توجه به فرصت باقیمانده تا پایان مهلت ارسال آثار طنزهای بیشتری ارسال شود.
دبیر بخش طنز جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» بیان کرد: طنزپرداز میتواند با امربهمعروف و نهیازمنکر زمینهساز اصلاحات باشد و با طنز، وضعیت کار را در ایران بهتر کند. او با اشاره به گستردگی موضوع «کار» برای پرداخت طنازانه گفت: در این زمینه سوژه موضوعاتی، چون دورکاری، بهانههای دورکاری و اشکالات یا مزایای آن بسیار جذاب است. بحث بیمه در کار با مزایا و معایبش ماجرایی عالی برای پرداخت طنز و طنزنویسی است. کاغذبازی اداری، بروکراسی سیستم اداری یا اختلاف بین کارفرما با کارگر و رئیس با کارمند از سوژههای همیشگی و راحت است که طنزنویسان میتوانند از آن استفاده کنند و دستمایه آثار خود قرار دهند.
حسیننژاد درباره حمایت از برگزیدگان بخش طنز جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» گفت: دفتر طنز حوزه هنری با استعدادهایی که در این جشنواره شناسایی میکند، ارتباط برقرار خواهد کرد و اگر نیاز به آموزش داشتند، آنها را وارد کلاسها و دورههای آموزشی میکند یا در پروژه قلمه شرکت خواهد داد. همچنین در صورت داشتن آثار باکیفیت در چاپ کتاب به طنزنویسان کمک میکند.
محمدرضا زنگنه دبیر بخش کارتون و کاریکاتور جشنواره فرهنگی هنری اتقان بیان کرد: کارتون و کاریکاتور از جمله هنرهایی هستند که کارکردی انتقادی و البته سازنده دارند. هنرمند کارتونیست با برجسته ساختن یک ضعف یا کاستی در پدیدهای اجتماعی، قصد دارد تا نظرات و توجه همگان را به ایراد و مسئله موجود جلب کند تا از این طریق، مسیر حل آن مشکل و نقیصه هموار شود.
دبیر بخش کارتون و کاریکاتور جشنواره فرهنگی هنری اتقان با تأکید بر اینکه موضوع کار و مسائل مرتبط با آن در فرهنگ ما اساساً آمیخته با حسن خصلتهای انسانی و اخلاقی است، گفت: در رهنمودهای دینی ما، کار و تلاش همواره مورد تحسین قرار گرفته و امرار معاش و به دست آوردن رزق و روزی از راه سختکوشی و کار با شرافت، منصفانه و خداپسندانه با فرهنگ همه ایرانیان عجین شده است.
دبیر بخش کارتون و کاریکاتور جشنواره فرهنگی هنری اتقان درباره آثار ارسالی بیان کرد: خوشبختانه بهرغم چالش موضوعی فراخوان برای هنرمندان کارتونیست کشور تا آخرین روز مهلت فراخوان، بنا به گزارش همکاران محترم، بیش از ۲۸۰ اثر در سامانه دبیرخانه جشنواره به ثبت رسید. نکته حائز اهمیت درباره آثار دریافتی و هنرمندان شرکتکننده این است که هنرمندان اکثر استانهای سراسر کشور در جشنواره شرکت کردهاند و در بین آنها از چهرههای جوان کمتر شناخته شده در عرصه هنرکارتون و کاریکاتور تا چهرههای معروف و پیشکسوت دیده میشوند.
کاظم رستمی، دبیر بخش شعر جشنواره فرهنگی هنری اتقان با بیان اینکه شاعر برای پرداختن به هر موضوعی، نیاز به فضاسازی و درگیرشدن ذهن و عاطفهاش با یک موضوع دارد، اظهار داشت: برای سرودن شعر، در یک موضوع مشخص، شاعر باید در معرض آن موضوع قرار بگیرد و ذهن و عاطفهاش با آن درگیر شود. بر همین اساس در جشنواره فرهنگی هنری اتقان، شاعران براساس موضوعات مرتبط و شاخههای موضوعی مرتبط با حوزه کار و کارگری و فرهنگ کار که برای آنها ملموس و برانگیزاننده بود، دست به خلق آثار هنری و ادبی زدند.
دبیر بخش شعر جشنواره فرهنگی هنری اتقان درباره پرداخت هنری به موضوع کار تشریح کرد: یکی از اشکالی که شاعر میتواند به این حوزه ورود کند، این است که اول اطلاعاتی در موضوع مورد نظر کسب کند و بعد مضمون را با مسائل انسانی و عاطفی مرتبط با مضمون تلفیق کند. برای مثال در حوزه کار شاید خیلی ذهن یاری نکند که چه شعر یا اثر هنری میتوان خلق کرد، ولی وقتی میبینیم یک پاکبان یا کسی که از ضعیفترین اقشار جامعه است و به شدت نیاز مالی دارد پولی را که پیدا کرده به صاحب آن برمیگرداند اینجا موضوع کار و کسب رزق وحلال میتواند با مسئله انسانی و عاطفی تلفیق شود.
سارا عرفانی دبیر بخش داستان و داستان کوتاه جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» درباره فرایند برنامهریزی برای تولید آثار ادبی با موضوع «فرهنگ کار» گفت: جشنواره «اتقان» و مطرحشدن مضمون «کار» و «فرهنگ کار» به نویسندگان و هنرجویان تلنگری وارد کرد و دوستان هنرمند و هنرجو با مطرحشدن این جشنواره به اهمیت این مفهوم و ضرورت پرداختن به آن پی بردند. به عبارتی دیگر رویداد «اتقان» باعث شد نویسندگان متوجه شوند که «کار» موضوع مهمی است و میتوان برای فرهنگسازی آن داستانهایی برای نوجوانان نوشت.