کارشناس اقتصادی در گفتگو با «جوان» مطرح کرد

کاهش قاچاق، عدالت در توزیع یارانه و مدیریت مصرف بنزین با اختصاص سهمیه بنزین به نفر

کارشناس اقتصادی معتقد است اختصاص سهمیه بنزین به نفر علاوه بر اینکه به لحاظ عدالت اجتماعی برایمان مزیت دارد، می‌تواند به مدیریت مصرف نیز کمک کند. در این روش، هر فرد سهمیه‌ای دارد. کسانی که خودرو دارند، می‌توانند از این سهمیه استفاده کنند. کسانی که بیشتر از حد معمول مصرف دارند، باید آن را از بازار آزاد بخرند. کسانی که نیازی به بنزین ندارند نیز می‌توانند سهمیه خود را بفروشند. بنابراین قیمت آزاد بنزین نیز کشف می‌شود. 
اخیراً برخی از نمایندگان مجلس از طرح توزیع سهمیه به افراد دفاع کردند. گزارش‌ها حاکی از آن است که مصرف روزانه اکنون از ۱۱۵میلیون لیتر گذشته است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ناترازی بنزین ایران به ۱۵میلیون لیتر در روز برسد. این شرایط لزوم مدیریت مصرف بنزین و هدفمندی یارانه‌ها را بیش از پیش مطرح کرده است. 
مرکز پژوهش‌های مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه۱۴۰۳، پیشنهاد توزیع یارانه بنزین به افراد را ارائه کرد. براساس این پیشنهاد، دولت باید از خرداد سال آینده به سرپرست خانوار‌های فاقد خودرو به ازای هر نفر ماهانه ۱۵ لیتر سهمیه بنزین اعطا کند که این سهمیه از محل حذف سهمیه خانوار‌های دارای سه خودرو و بیشتر تأمین می‌شود. 
طرح اعطای یارانه‌ی بنزین به نفر از اواخر دولت دهم و همزمان با مطرح‌شدن مباحث مربوط به هدفمندی یارانه‌ها شروع شد. قرار بود در ادامه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها موضوع اعطای سهمیه بنزین به افراد نیز پیش برود، اما مجلس با این روند موافقت نکرد و کار پیش نرفت. دولت یازدهم و دوازدهم نیز کلاً به این موضوع اعتقادی نداشت و به سمت واردات بنزین رفت و زیرساخت کارت سوخت را حذف کرد. 
عطا بهرامی کارشناس اقتصادی در گفتگو با «جوان» با اشاره به این موضوع که تقریباً نصف جمعیت کشور خودرو ندارند و تنها عده‌ای که خودرو دارند از یارانه بنزین بهره‌مند می‌شوند، تصریح کرد: روش تخصیص سهمیه بنزین به نفر به عدالت نزدیک‌تر است و زمینه‌ای برای بهره‌مندی همگان از سوبسید بنزین فراهم می‌کند. 
وی ادامه داد: در شرایط فعلی که سهمیه سوخت به خودرو تعلق می‌گیرد، کسانی که از امکانات بیشتری بهره‌مند هستند، بیشتر از یارانه استفاده می‌کنند و کسانی که خودرو ندارند از یارانه بنزین نیز محروم هستند. این روند عادلانه نیست و تخصیص سهمیه بنزین به نفر می‌تواند آن را اصلاح کند. 
این کارشناس اقتصادی توضیح داد: این روش عجیبی است که به دارندگان خودرو یارانه بدهیم و کسانی که امکاناتی ندارند از یارانه محروم باشند. یارانه باید به همگان تعلق بگیرد و کسانی که خودرو ندارند، یارانه‌اش را دریافت کنند. 
بهرامی گفت: اختصاص سهمیه بنزین به نفر علاوه بر اینکه به لحاظ عدالت اجتماعی برایمان مزیت دارد، می‌تواند به مدیریت مصرف نیز کمک کند. در این روش، هر فرد سهمیه‌ای دارد. کسانی که خودرو دارند می‌توانند از این سهمیه استفاده کنند. کسانی که بیشتر از حد معمول مصرف دارند، باید آن را از بازار آزاد بخرند. کسانی که نیازی به بنزین ندارند نیز می‌توانند سهمیه خود را بفروشند. بنابراین، قیمت آزاد بنزین نیز کشف می‌شود. 
وی ادامه داد: این روند منطقی نیست که دولت به افراد دارای تمکن بالا یارانه بدهد و به کسانی که در روستا زندگی می‌کنند و امکاناتی ندارند، یارانه پرداخت نشود. قطعاً تخصیص سهمیه بنزین به نفر به عدالت اجتماعی نزدیک‌تر است و در بازتوزیع درآمد‌ها نیز اثر دارد. 
این کارشناس اقتصادی توضیح داد: برای خرید و فروش بنزین در بازار آزاد نیاز به یک زیرساخت اپلیکیشنی و موبایلی داریم که کار سختی هم نیست. افراد می‌توانند در این سامانه به خرید و فروش بپردازند و اضافه بنزین خود را بفروشند یا بنزین مورد نیاز خود را 
تهیه کنند. 
بهرامی گفت: در آلمان به نوعی این سازوکار در حوزه محیط‌زیست وجود دارد. افراد تا محدوده مشخصی حق دارند محیط‌زیست را آلوده کنند و بیشتر از آن حد جریمه می‌شوند و امکان خرید و فروش این سهمیه وجود دارد. 
وی در پایان تأکید کرد: در روش فعلی که سهمیه بنزین به خودرو تعلق می‌گیرد، شاهد قاچاق بنزین و سوءاستفاده از کارت سوخت هستیم. در روش اختصاص سهمیه بنزین به نفر این موضوع نیز حل می‌شود و می‌توانیم با قاچاق بنزین نیز مقابله کنیم.