نحوه انجام ویراستاری کتاب
برای انجام ویراستاری کتاب و انسجام بخشیدن به یک متن باید دانش و تجربه کافی در این زمینه داشته باشید. برای کسب دانش درزمینه ویراستاری می‌توان به کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته‌شده‌اند، رجوع کرد. اما بخش دیگر این کار به تجربه بازمی‌گردد که باید از طریق تمرین، مطالعه و کار بر روی متون مختلف زیر نظر اساتید به مهارت در این زمینه رسید.
از دیگر ویژگی‌های مهمی که هر ویراستار باید واجد این ویژگی‌ها باشد، دقت و حوصله است. هدف ویراستاری کتاب این است که متن انسجام پیدا کند و برای مخاطبان خواندنی و جذاب باشد. می‌توان گفت که ویراستاران با رفع ایرادات و اشتباهات احتمالی، به آراستن و هماهنگی متن می‌پردازند. البته ویراستاران نباید برای ایجاد این آراستگی و هماهنگی به متن اصلی نویسنده تعدّی کنند.
نکات مهم ویراستاری کتاب
برای اینکه کار ویراستاری یک کتاب به نحو احسن انجام شود، ویراستار باید با صبر و حوصله تمام بخش‌های کتاب را بررسی کند و اصلاحیه‌های لازم را انجام دهد تا هیچ‌گونه ایرادی در متن باقی نماند. مواردی که در ادامه توضیح داده می‌شوند برای انجام ویراستاری دقیق و اصولی کاربردی هستند:
عجله نکردن در ویراستاری کتاب
عجله کردن در هر کاری به ضرر شما تمام خواهد شد. اما در مورد ویراستاری صبر و حوصله خرج دادن زیاد موجب خواهد شد که کارتان بی‌عیب و نقص و قابل دفاع باشد و هیچ اماواگری در آن به وجود نیاید. درصورتی‌که نویسنده یا مترجم کتاب خودتان بوده‌اید و خودتان قصد ویراستاری کتاب را دارید، بهتر است اندکی بین اتمام کار و شروع ویراستاری فاصله بیندازید تا ذهنتان استراحت کند و انباشته از اطلاعات کسب‌شده در هنگام نویسندگی یا ترجمه نباشد. برای اینکه به هنگام ویراستاری کارتان را به‌صورت اصولی پیش ببرید، باید حوصله به خرج دهید و تمام موارد مربوط به ویراستاری را به‌درستی انجام دهید.
خواندن متن با صدای بلند
بلند خواندن متن در هنگام ویراستاری یکی دیگر از کارهای مهمی است که می‌توانید انجام دهید. با بلند خواندن متن کتاب تمام ایراداتی که به‌طورمعمول پیش می‌آید از بین خواهد رفت. این کار به شما کمک خواهد کرد تا اشتباهات متن را پیدا کنید و آن را کاملاً از هرگونه ایرادی پاک نمایید.
ویراستاری گروهی هم برای انجام کار ویرایش کتاب ایده خوبی است. در این روش چند نفر روی یک متن کار می‌کنند تا اشتباهات آن را رفع کنند. البته برای انجام این کار هماهنگی تیمی هم باید بین اعضای گروه وجود داشته باشد.
دید کلی داشتن به متن
در هنگام ویراستاری کتاب باید به‌صورت کلی به آن نگاه کنید. برای رسیدن به این دید کلی در ابتدا باید متن را بخوانید تا دریابید که به‌صورت کلی درباره چه چیزی است. کاملاً واضح است که در این مرحله نمی‌توان وارد جزئیات شد و حتماً ایرادهای جزئی از دید شما پنهان خواهند ماند. اما با این کار متوجه خواهید شد که از کجا باید شروع کنید و بر روی کدام‌یک از نکات متن متمرکز شوید. درواقع متوجه خواهید شد که نوع نگارش نویسنده چگونه است. این دید به شما کمک می‌کند تا برنامه‌ای برای ویراستاری کتاب تنظیم کنید.
تنظیم یک برنامه برای ویراستاری کتاب
پس‌ازاینکه یک دید کلی در مورد متن پیدا کردید و به نوع نگارش نویسنده پی بردید، باید در مورد ویراستاری برنامه‌ریزی کنید و کار خود را بر اساس این برنامه پیش ببرید؛ به‌طور مثال فصل‌به‌فصل، بخش به بخش یا انجام قسمت‌های مشخص‌شده در کتاب. این برنامه مخصوص شماست و خودتان باید این برنامه را تنظیم نمایید.
این نکات در مورد ویراستاری کتاب به شما کمک می‌کنند تا زمانی که با متنی روبرو می‌شوید، با توجه به نوع نگارش و زمان انجام کار، ویراستاری را به‌درستی انجام دهید و سردرگم نشوید. برنامه‌ریزی برای ویراستاری به شما کمک می‌کند تا مسیر مشخصی برای ویراستاری هر کتاب و مقاله داشته باشید، به‌درستی آن را شروع کنید و به پایان برسانید.
مراحل ویراستاری کتاب
روند کار ویراستاری کتاب معمولاً دارای قانون خاصی نیست و نحوه انجام کار به سلیقه شخصی افراد مرتبط است. اما به‌طورکلی می‌توان مراحلی را برای انجام ویراستاری کتاب در نظر گرفت:
ویراستاری کتاب به‌صورت بخش بخش
تصور کنید هنرمندی در حال نقاشی یک منظره است.او کار نقاشی را با سایه زدن یک درخت کوچک که جزئیات بسیار ریزی دارد آغاز نمی‌کند؛ بلکه با ترسیم کوه‌ها و رودخانه شروع می‌کند. همین رویکرد را باید هنگام ویرایش کتاب خود داشته باشید. چندین دور ویرایش را انجام خواهید داد که هر بار باید عناصر مختلف متن خود را بررسی کنید. بنابراین قبل از اینکه به بخش بعدی ویرایش بروید نگران کامل بودن هر یک از جملات نباشید. کتاب را به بخش‌های مجزا تقسیم کنید و سعی کنید هر یک از این بخش‌ها را در زمان مشخصی ویرایش نمایید.
پرینت گرفتن از صفحات کتاب
زمانی که پرینت کتابی را در دست داشته باشید می‌توانید آن را مطالعه کنید و به‌راحتی هر یک از بخش‌هایی که نیاز به تکمیل شدن دارد را علامت بزنید و سپس آن بخش‌ها را ویراستاری کنید.
فاصله انداختن بین هر دور ویراستاری
پس‌ازاینکه کتاب را یک دور ویراستاری کردید، آن را برای مدتی کنار بگذارید و پس‌ازآن دور بعدی ویراستاری را شروع کنید.
ویراستاری خط به خط کتاب
تمام جملات متن را بررسی کنید و اگر جمله‌ای بسیار طولانی در آن دیدید، آن را ویرایش کنید. به جذابیت جملات اول هر پاراگراف نیز اهمیت بدهید.
اعمال تغییرات آخر
پس از اتمام تمامی این مراحل باید به سراغ موارد مربوط به فرمت و ظاهر متن بروید و تمامی موارد مربوط به اصول نگارش را اعمال کنید.
میزان تغییر کتاب توسط ویراستار
یک ویراستار کتاب حرفه‌ای، کتاب را فقط در قسمت‌هایی که ضروری است، تغییر می‌دهد. میزان تغییرات بستگی به نوع ویرایش و ایراداتی دارد که ویراستار کتاب با آن مواجه می‌شود. شایان‌ذکر است که تمامی تغییرات یک کتاب با استفاده از ابزار ترک چنج قابل‌ردیابی خواهد بود. این بدان معنی است که نویسنده می‌تواند متن را کنترل کند و اختیار پذیرش یا رد هرگونه تغییر پیشنهادی توسط ویراستار را داشته باشد.
مدت‌زمان لازم برای ویراستاری کتاب
زمان لازم برای ویرایش یک کتاب به عوامل مختلفی بستگی دارد:
-
طول کتاب
-
پیچیدگی کتاب
-
نوع ویرایش کتاب
-
حجم کار ویراستار
اندازه متوسط یک کتاب 60 هزار کلمه است. بااین‌حال، این میزان می‌تواند بسیار متفاوت باشد. در برخی موارد برخی از رمان‌ها تا صد هزار تا حتی صد و پنجاه‌هزار کلمه حجم دارند. بنابراین، با یک محاسبه ساده می‌توان گفت که هر چه کتاب طولانی‌تر باشد، ویراستاری کتاب نیز بیشتر طول خواهد کشید.
علاوه بر این، پیچیدگی کتاب نیز در مدت‌زمان لازم برای ویراستاری کتاب مؤثر است. یک کتاب معاصر «استاندارد»، که فقط حاوی متن است و هیچ‌گونه پیچیدگی ندارد، نسبت به کتابی با تعداد زیادی تصاویر و پیچیدگی‌های متنی، زمان کمتری برای ویرایش نیاز دارد. هرچه کتاب پیچیده‌تر باشد، ویرایش آن بیشتر طول می‌کشد.
نوع ویرایش نیز مهم است. ویرایش ادبی بیشترین زمان را به خود اختصاص می‌دهد، به دنبال آن ویرایش نگارشی نیز زمان کمتری می‌گیرد.
ویراستاران متخصص و حرفه‌ای کتاب همیشه مشغول کار هستند و این احتمال وجود دارد که کتاب شما به صف پروژه‌های آتی اضافه شود.
این به این معنی است که ویرایش یک رمان طولانی و پیچیده که توسط یک ویراستار ادبی انجام می‌شود، نسبت به یک رمان ساده و کوتاه که توسط یک ویراستار نگارشی ویرایش می‌شود، بیشتر طول می‌کشد. اما به‌طورکلی می‌توان گفت ویراستاری یک کتاب 60 هزارکلمه‌ای توسط یک ویراستار ادبی حدود چهار هفته طول می‌کشد.
خدمات ویراستاری کتاب در شبکه مترجمین اشراق
ویراستاری کتاب نیاز به تخصص دارد و برای این کار باید از یک متخصص ویراستاری کمک بگیرید که کار ویراستاری را به‌صورت اصولی آموخته و مهارت کافی برای ویراستاری متون مختلف را دارد. به باور برخی از افراد، ویراستاری کاری غیرضروری است و انجام دادن و یا ندادن آن تغییری درنتیجه نهایی نخواهد داشت. اما این دیدگاه به‌هیچ‌عنوان درست نیست. اگر ویراستار دانش و تجربه کافی برای انجام ویراستاری کتاب یا مقاله را نداشته باشد، قطعاً موردتوجه قرار نخواهد گرفت و اعتبار چندانی نخواهد داشت.
شما می‌توانید برای ویراستاری کتاب‌ها و ویراستاری مقالات خود، روی کمک ویراستاران متخصص شبکه مترجمین اشراق حساب کنید. کلیه خدمات مربوط به ترجمه و ویراستاری در این مجموعه میسّر و مقدور است.
تنها کاری که باید انجام دهید این است که وارد سایت شوید و یک سفارش ویراستاری ایجاد کنید. ویراستاران متخصص این مجموعه در سطوح مختلف ترجمه و ویراستاری در خدمت شما خواهند بود. با انتخاب سطوح موردنظر خود می‌توانید پروژه‌های خود را با خیال راحت به متخصصان ویراستاری این مجموعه بسپارید. در پایان کار گواهی کیفی معتبر نیز همچون خدمات ترجمه به مشتریان ارائه خواهد شد.
