همزمان با ادامه مذاکرات ایران با ۱+۴ در وین، سانتریفیوژ‌های پیشرفته «IR-۶» ایران در فردو شروع به کار کردند، سایتی در عمق ۹۰ متری کوه که امریکا حساسیت بالایی به آن دارد. این خبر را دیروز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد تا معلوم شود که تیم ایرانی دست بسته پشت میز مذاکره در وین ننشسته است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز در گزارشی اعلام کرد که ایران استفاده از زنجیره‌ای از سانتریفیوژ‌های پیشرفته IR-۶ به منظور غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در سایت فردو را آغاز کرده است. یک سخنگوی آژانس گفته است: «ایران فرایند تزریق گاز UF۶ غنی‌شده به ایزوتوپ ۲۳۵ اورانیوم با غنای ۵درصد به زنجیره‌ای متشکل از ۱۶۶ سانتریفیوژ IR-۶ به منظور تولید UF۶ غنی‌شده به اورانیوم ۲۳۵ بیست درصدی را آغاز کرده است.»به گفته این سخنگوی آژانس، ایران کماکان از ۱۰۴۴ سانتریفیوژ IR-۱ در شش آبشار به هم پیوسته در فردو به منظور غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی استفاده می‌کند و ۹۴ سانتریفیوژ نسل اول در آبشار جداگانه‌ای که هنوز عملیاتی نیستند نصب شده‌اند. تا زمان تنظیم این خبر در حوالی ساعت ۸ دیشب، هیچ منبع رسمی در ایران آن را تأیید نکرد. خبر آژانس درباره شروع استفاده از سانتریفیوژ‌های پیشرفته ایران در فردو، در سومین روز دور هفتم مذاکرات وین اعلام شده است. فردو، دومین سایت غنی‌سازی ایران با ظرفیت نصب ۳ هزار سانتریفیوژ، در دل کوه است، تأسیساتی که مکان آن طوری تعبیه شده که از هرگونه آسیب نظامی مصون بماند.
دور هفتم از ارزیابی‌ها فراتر نرفت
سومین روز دور هفتم مذاکرات ایران و ۱+۴ در وین هم سپری شد. اروپاییان مدعی‌اند تا پایان دور ششم وین در خردادماه، با تیم قبلی ایران ۷۰ تا ۸۰ درصد به توافق رسیده‌اند و حالا هم اصرار دارند همان روال طی شود، ولی مذاکره‌کنندگان ایرانی می‌گویند چیزی که طی شش دور قبل انجام شده، صرفاً یک جمع‌بندی است نه توافق.
با وجود خوش‌بینی محتاطانه همه طرف‌ها به مذاکرات، فعلاً هیچ چیزی معلوم نیست. این را سخنگوی کاخ سفید هم گفته است: «ارزیابی این مذاکرات از اینجا کار دشواری است.»
عصر دیروز در سومین روز از دور هفتم مذاکرات در وین، علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی، با انریکه مورا، معاون کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا ملاقات کرد. با وجود ابراز خوش‌بینی همه طرف‌ها در روز اول مذاکرات، هنوز مشخص نیست که برآیند مذاکرات به سمت مثبت است یا منفی، به خصوص که به نظر می‌رسد همه طرف‌ها روی موضع خود پافشاری می‌کنند و همچنان در حال ارزیابی همدیگرند. روز چهار شنبه به فاصله یک روز بعد از اینکه علی باقری، معاون وزیر خارجه ایران گفت «چیزی که از شش دور گفتگو پیش روی ماست، یک پیش‌نویس است نه یک توافق»، دیپلمات‌های اروپایی همچنان مصرانه گفتند که مذاکرات باید از نقطه متوقف شده در دور ششم در وین از سر گرفته شود. دیپلمات‌های اروپایی حاضر در این مذاکرات، در گفتوگو با رویترز مدعی شده‌اند «تاکنون ۷۰ تا ۸۰ درصد متن توافق مذاکرات تهیه شده است و اگر ایران بخواهد مذاکرات را از اول شروع کند احتمال شکست مذاکرات وجود دارد.» دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند «اگر هیئت مذاکره‌کننده ایرانی، جدیت خود را در مذاکرات نشان ندهد، به مشکل برمی‌خوریم و از این نظر، ۴۸ ساعت آینده بسیار مهم خواهد بود.» به گفته آنها، تا پایان هفته تصویر روشن‌تری به دست می‌آید و در صورت نبود پیشرفت، احتمال شکست مذاکرات وجود دارد. آنها گفته‌اند که موضوع سانتریفیوژ‌های ایران یکی از جدی‌ترین موارد اختلافی میان طرفین است: «ما در روز‌های آتی جدیت تهران درباره مذاکرات را مورد سنجش قرار خواهیم داد.» یک دیپلمات اروپایی هم گفته که ۲۰ تا ۳۰ درصدی که مورد اختلاف با تیم قبلی مذاکره‌کننده ایرانی باقی مانده بود هنوز هم باقی است از آن جمله که سانتریفیوژ‌های ایران باید طبق توافق به فعالیت خود [بدون غنی‌سازی]ادامه دهندکه نباید برای غنی‌سازی اورانیوم از آنها استفاده شود. از طرف امریکا نیز هنوز ارزیابی مشخصی وجود ندارد. جنیفر ساکی، سخنگوی کاخ سفید سه شنبه شب در پاسخ به این سؤال که آیا امریکا با این [گزاره]که جو مذاکرات مثبت بوده موافق است یا خیر، گفت: «ارزیابی این مذاکرات از اینجا، کار دشواری است.» ساکی گفته که دولت «جو بایدن»، کماکان به پیگیری مسیر دیپلماسی در خصوص پرونده هسته‌ای ایران معتقد است.
نامه ۲۵ نماینده جمهوریخواه
در شرایطی که منابع ایرانی نزدیک به تیم مذاکره‌کننده گفته‌اند طرف اروپایی درخواست پایان سریع این دور از گفتگو‌ها را مطرح کرده، به نظر می‌رسد دور هفتم، به چیزی بیش از ارزیابی طرف‌ها از مواضع همدیگر برای انتقال به پایتخت‌ها منجر نشود. تسنیم از قول «یک منبع» نزدیک به تیم مذاکره‌کننده نوشته که «برخلاف ترجیح طرف اروپایی برای پایان سریع گفتگو‌ها تیم ایرانی ترجیح می‌دهد به ادامه گفتگو‌ها تا زمانی که نیاز باشد، ادامه دهد». یک دلیل اینکه اروپاییان خواستار سرعت دادن به پایان مذاکراتند، احتمالاً به سرعت گرفتن برنامه هسته‌ای ایران برمی گردد که به ادعای آنها ممکن است توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را در وضعیتی غیر قابل بازگشت قرار دهد. با این حال، احتمال دارد طرف‌های اروپایی و امریکا بخواهند درباره نتیجه دور هفتم مذاکرات، با همدیگر و همچنین با شرکای خود گفتگو کنند. دیروز آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا با وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام گفتگو کرد و قرار است امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم طی دو روز آینده به کشور‌های عربی خلیج فارس از جمله عربستان سفر و با آنها درباره مذاکره با ایران گفتگو کند. احتمالاً بعد از پایان دور جاری، امریکایی‌ها هم نماینده خود را برای مشورت بیشتر به تل‌آویو اعزام خواهند کرد، جایی که طی یک هفته گذشته و به خصوص سه روز اخیر، مواضع تندتری در قبال مذاکرات وین گرفته است.
یائیر لاپید، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی که چند روز قبل برای رایزنی درباره مذاکرات به لندن رفته بود، سه‌شنبه به پاریس، پایتخت فرانسه سفر کرد. اوضاع در واشنگتن نیز همزمان با شروع مذاکرات چندان مساعد نیست. ۲۵ قانونگذار جمهوریخواه کنگره در نامه‌ای به «جو بایدن» که مطبوعات امریکا سه شنبه شب محتوای آن را علنی کردند، کاخ سفید را به پنهانکاری در ارائه اطلاعات درباره مذاکرات وین متهم کرده و متعهد شده‌اند از هرگونه لغو تحریم‌های ایران جلوگیری کنند. بر اساس گزارش نشنال، در نامه این قانونگذاران آمده است: «با آنکه اعضای کمیته مطالعاتی جمهوریخواهان در بیش از ۱۲ نامه خواستار دریافت اطلاعاتی درباره نحوه اجرای تحریم‌های ایران شده‌اند دولت شما کماکان کنگره را درباره برنامه‌های خود برای تضعیف اجرای تحریم‌ها و کاهش تحریم‌ها علیه ایران در بی‌خبری نگاه داشته است.» در این نامه، امضاکنندگان بار دیگر اختیارات نهاد قانونگذار امریکایی برای اعمال تحریم علیه ایران را یادآور شده‌اند. آنها نوشته‌اند: «می‌نویسیم تا یادآوری کنیم که اختیار تنظیم تجارت با کشور‌های خارجی و بالطبع، توانایی اجرای تحریم‌های اقتصادی در اختیار کنگره است.»امضاکنندگان جمهوریخواه این نامه تهدید کرده‌اند در صورت کسب اکثریت مجلس نمایندگان در انتخابات میان‌دوره‌ای سال آینده از رفع تحریم‌ها علیه ایران جلوگیری خواهند کرد.
