یک ماه از اعلام خبر لغو روادید روسیه برای ایرانیان میگذرد، خبری مهم در حوزه گردشگری که میتواند تأثیر بسزایی در الگوی سفرهای خارجی داشته باشد. سفرهای گروهی به روسیه برای ایرانیان با لغو ویزا راحتتر شد. البته روسها هنوز برای سفرهای تک نفره ویزا را لغو نکردهاند. در اصل تصمیمگیران کشور روسیه با این کار سفر تورهای گردشگری به این کشور را تسهیل کردهاند.
بیانیه روسها
به دنبال اعلام خبر لغو روادید، وزارت امور خارجه روسیه با انتشار بیانیهای به جزئیات این اتفاق مهم اشاره کرد. در این بیانیه آمده است: بر اساس توافقهای قبلی، در تاریخ یکم ژوئیه ۲۰۲۱ (۱۱ خرداد ۱۴۰۰) توافقنامه میان دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه در خصوص سفرهای گروهی بدون روادید برای گردشگران دو کشور که در ۲۸ مارس ۲۰۱۷ (۸ فروردین ۱۳۹۶) در مسکو امضا شد، لازمالاجرا میشود. این توافقنامه برای سفرهای بدون روادید گروههای توریستی متشکل از پنج تا ۵۰ نفر که توسط سازمانهای گردشگری ایران و روسیه تشکیل شدهاند، برای مدت زمان حداکثر ۱۵ روز پیشبینی شده است.
نهادهای هماهنگکننده این توافقنامه از طرف ایران وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران و نمایندگان ذیصلاح آن، از طرف روسیه روس توریسم و مقامات اجرایی در زمینه گردشگری نهادهای قوه اجرایی فدراسیون روسیه است. در پایان این بیانیه آمده است: پذیرش گروههای توریستی در فدراسیون روسیه از ایران در چارچوب توافقنامه پس از رفع محدودیتهای موقت ورود شهروندان خارجی به این کشور بر اساس دستور دولت فدراسیون روسیه در تاریخ ۱۶ مارس سال ۲۰۲۰» (۲۶ اسفند ۹۸) در مورد محدودیت موقت ورود اتباع خارجی و افراد بدون تابعیت به فدراسیون روسیه و تعلیق موقت صدور ویزا و دعوتنامه در رابطه با همهگیری جدید ویروس کرونا امکانپذیر است.
جزئیات لغو روادید
لیلا اژدری، مدیرکل دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی میگوید: هشتم فروردین سال ۱۳۹۶ برابر با ۲۸ مارس ۲۰۱۷ موافقتنامهای بین دولت جمهوری اسلامی و فدراسیون روسیه در زمینه لغو روادید سفرهای گروهی شهروندان دو کشور توسط وزرای امور خارجه امضا شد. در همان موافقتنامه اشاره شده برای اجرایی شدن باید یک برنامه اجرایی نوشته شود. قرار بود این برنامه یک ماه بعد نوشته شود که البته انجام شد، اما، چون موضوع پیچیده بود و دو طرف سختگیر بودند، این برنامه رفت و برگشت زیادی داشت. ما سال ۲۰۱۸ آن را آماده کرده بودیم، اما طرفین به برخی کلمات، مفاهیم و فرایندها شک، شبهه و اعتراض وارد کردند. در نهایت این برنامه مهرماه سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) آماده شد. قرار بود وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای امضا به روسیه سفر کند که با اوج گرفتن ویروس کرونا، دولت روسیه امضای این برنامه را به تعویق انداخت تا اینکه هفته گذشته با سفر آقای مونسان به روسیه، برنامه اجرایی اقدام مشترک لغو روادید سفرهای گروهی شهروندان ایرانی و روسی امضا شد.
اژدری میافزاید: اجرای برنامه اقدام مشترک لغو رواید سفرهای گروهی ایران و روسیه برای دوره زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ اعتبار دارد که قابل تمدید به دورههای مشابه است. علاوه بر این، با نامه رسمی از سوی وزارت امور خارجه دو کشور، برنامه اجرایی امکان اصلاح دارد.
مدیرکل دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی درباره امکان اینکه روسها هم به ایران سفر خواهند کرد یا نه، میگوید: فکر میکنم تعداد زیادی گردشگر روس در ایران داشته باشیم. مطالعات بازار نشان داده است که روسها به سفرهای ماجراجویانه و مقاصد ناشناخته و اکوتوریستی علاقهمندند. تعدادی از آژانسداران روس که اخیراً با حمایت یک شرکت هواپیمایی ایرانی به کشورمان سفر کرده بودند نیز این حرف را تأیید کردهاند. سفر آنها در رسانههای روسیه بازخورد خوبی داشت، حتی در دیدار با آقای مونسان در مسکو از اشتیاقشان برای اجرای تور در ایران صحبت کردند.
اژدری میافزاید: آندره ایگناتووا، رئیس اتحادیه آژانسداران گردشگری روسیه که همراه آن گروه به ایران سفر کرده بود، در تهران به ما گفت: «همین حالا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار گردشگر روس هستند که تور ترکیه را خریدهاند، ولی به خاطر کرونا ترکیه نمیروند. آنها برای سفر به نقاط ناشناخته آمادهاند. ما به ایران آمدهایم تا بررسی کنیم که آیا میتوانیم ایران را جایگزین ترکیه کنیم.» بعد از یک هفته سفر در ایران شگفتزده شده بودند.
روسیه برای ایرانیها ترکیه میشود
لغو روادید روسیه، میتواند تأثیر مهمی در الگوی سفرهای خارجی گردشگران ایرانی داشته باشد. ابراهیم پورفرج، رئیس اتحادیه تورگردانان، درباره تأثیر این اقدام بر افزایش سفر ایرانیان به روسیه میگوید: بازارسازی بر عهده دولت است، اما طی این سالها مسئولان گردشگری ایران هیچ فعالیت درخوری برای معرفی جاذبههای ایران به روسها انجام ندادهاند. این امر همچون سفر ایرانیها به ترکیه خواهد شد. سالانه بیش از ۲ میلیون نفر از ایران به ترکیه سفر میکنند، اما تعداد گردشگران ترک که به ایران میآیند، بسیار اندک است. در خصوص روسیه نیز چنین خواهد شد. بازار ایران برای روسیه بسیار خوب است، اما قطعاً بالعکس آن صدق نمیکند. اگر نگاهی به سیاستهای روسیه در خصوص برگزاری تورهای گردشگری داشته باشیم، شاهد آن خواهیم بود که چندی پیش آژانس گردشگری فدرال روسیه (روس توریسم) به تور اپراتورهای این کشور توصیه کرد که گردشگرانی را که در یک سال گذشته موفق نشدهاند سفر بروند و سفر آنها به تعویق افتاده است، باید در اولویت به ترکیه اعزام شوند.
گام بلند ایران و روسیه!
بوریس بورمیستروف، سرکنسول روسیه در اصفهان معتقد است که لغو روادید ایران و روسیه، اقدامی است که میتوان به استفاده بهتر از ظرفیت گردشگری و فرهنگی میان دو کشور منجر شود.
بورمیستروف میگوید: توافقهای مهمی در سطح دولتهای ایران و روسیه برای توسعه گردشگری در سالهای اخیر صورت گرفته است که مسافرت شهروندان آنها را هموار میسازد.
وی میافزاید: اکنون نوبت آژانسهای گردشگری ایران و روسیه است که در این زمینه برنامهریزی و فعالیت کنند. هرچند باید شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا را نیز در نظر گرفت.
بورمیستروف با اشاره به اینکه برخی از برنامههای حضوری مشترک بین روسیه و ایران در دوران کرونا متوقف شده است، اظهار امیدواری میکند که هرچه زودتر و با فروکش کردن شرایط همهگیری بیماری کووید ۱۹ این برنامهها از سر گرفته شود.
وی همچنین با اشاره به روابط فرهنگی و ورزشی ایران و روسیه تأکید میکند: آموزش زبان روسی و فارسی به طور متقابل در دو کشور کمک زیادی به توسعه این روابط میکند.
به نظر میرسد با کنترل موج کرونا و همچنین فراگیر شدن تزریق واکسن کرونا در ایران و روسیه، باید در آینده نزدیک شاهد شروع سفرهای دستهجمعی ایرانیان به روسیه باشیم. اما آنچه برای ایران میتواند حائز اهمیت باشد، این است که متقابلاً بتواند روسها را برای سفر به ایران ترغیب کند.