سرویس اقتصادی جوان آنلاین: زهرا ممتاز، کارشناس مسائل اقتصادی، درباره اینکه چرا اقتصاد ما با گذشت ۶ سال از ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی هنوز قوی و مقاوم نشده است؟ گفت: وقتی اوایل دهه ۹۰ واژهای به نام اقتصاد مقاومتی در ادبیات اقتصاد ایران جا افتاد و با ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری و تبیین نظرات ایشان، انتظار میرفت دولتها تلاش کنند اقتصاد ما درمقابل تحریمها و ناملایمات و فشارهای جهانی قوی و تاب آوری داشته باشد و مشکلات اقتصادی بر گردهی امت اسلامی ایران سبک ترو مشکلات معیشتی و اقتصادی کمتر بشود.
وی ادامه داد: البته امروزه وضعیت اقتصادی یک کشور تابعی از قوانین و مقررات مالی و بانکی و فضای کسب و کار و تابعی از فرهنگ اقتصادی، رفتارها و کنشهای اجتماعی و سیاسی، مراودات بین المللی، سیاستهای کلان اجرایی دولت، نظارت بر اجرای قوانین که توسط قوه مقننه و مبادی نظارتی دیگر انجام میشود، و اجرای عدالت اقتصادی و سیستم تنبیه و تشویق رفتارهای اقتصادی شهروندان در مراودات اقتصادی اجتماعی است که توسط قوه قضاییه به ظهور و بروز میرسد.
ممتاز بیان کرد: برای یک کشورقدرتمند و حکومت قوی ابتدا باید اقتصادی قوی داشت و برای داشتن یک اقتصاد قوی بایستی تمام ارگانهای حکومتی و تمام سیاستگذاری هایشان را در راستای رشد اقتصاد به کار بگیرند اعم از مجریه، مقننه و قضائیه و رشد اقتصاد به تولید دانش و محصول بستگی دارد.
وی گفت: اگر دستگاه دیپلماسی کمی اقتصاد میدانست هرگز برجام را امضا نمیکرد. چون وقتی روی همکاری و تعهد به برجام توسط اروپا برای حل مشکلات اقتصادی تکیه میکردند باید میدانستند که حجم معاملات اروپا با امریکا یک تریلیون و چهارصد میلیارد دلار است و اروپا اقتصادش را تابعی از روابط با امریکا قرار داده و هیچگاه از منافع اقتصادی خودشان نمیگذرند. از این مسئله که بگذریم میخواهیم بدانیم چرا اقتصاد مقاومتی اجرا نشده؟ را ه نجات اقتصاد ما چیست؟ چگونه اقتصاد را قوی کنیم؟
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: به طور خلاصه در پاسخ به این جملات باید گفت اقتصاد قوی با مردمیکردن واقعی اقتصاد، با مردم سپاری اقتصاد و با مسئولینی که به اقتصاد مقاومتی باور داشته باشند و با قوانین شفاف و غیر رانتی محقق میشود. اقتصادی موفق است که تولید ناخالص داخلی در آن بالا باشد و هر سال سرانهی درآمد ملی در آن اقتصاد رو به افزایش باشد. تولید ناخالص با اصلاح قوانین بانکی و پولی و فضای کسب و کار ارتباط دارد.
وی با بیان اینکه اقتصاد تک محصولی خام فروش اقتصاد مقاومتی ندارد ادامه داد: اقتصاد متکی به فروش نفت خام تاب آور نیست؛ چرا که با تکانههای بین المللی و با یک تشر ابر قدرتها به کشورهای زیر سلطهی جهان که مشتری نفت خام ما هستند و بستن تبادلات اقتصادی مانند سوئیفت تمام حیات اقتصادی و درآمد ملی ما تحت تاثیر قرار میگیرد. نظام پولی و بانکی ما و قوانین و مقررات بانکی ما به اقتصاد مقاومتی نمیخورد. وجود بانکهای متعدد و متنوع در حوزههای مختلف کاری اعم از دولتی و خصوصی و شبه خصوصی که حجم عظیمی از نقدینگی را به عنوان سپرده جذب میکنند و سود پرداخت کرده و در عوض به تولید کننده و کاسب و تاجر وام گران قیمت میدهند.
ممتاز تأکید کرد: در اقتصادی که سرمایههای موجود و سرمایههای خرد مردم مستقیم به تولید نمیرود و در عوض به بانکها با سود ۱۸ درصد به بالا سپرده میشود در صورتی که سود تولید کننده در بهترین حالات و در بهترین توجیه اقتصادی ۵ تا ۷ درصد است نمیتوان انتظار رشد داشت. در کشورهای مترقی اقتصادی به سپرده پول در بانکها نه تنها سود تعلق نمیگیرد بلکه مالیات تعلق میگیرد. اگر قوانین و مقررات ما طوری اصلاح بشود که پولها به جای سپرده گذاری در بانکها مستقیم به سمت سرمایه گذاری در تولید برود؛ تورم ناشی از نقدینگی کاهش مییابد، موضوع اشتغال حل خواهد شد و هزینه تولید کننده نیز کاهش پیدا کرده و تولید کننده به جای اینکه سرمایه مورد نیاز خود را گران و از طریق تسهیلات گران قیمت بانکها تهیه نماید میتواند در بازار سرمایه از طریق سرمایه گذاری مردم تولید موفقتر و پر سودتری داشته باشد.
وی تأکید کرد: اگر سود فضای کسب و کار بیشتر شود تعداد کارآفرینانی که ایده دارند نیز افزایش یافته و به ایجاد کسب و کار و تولید انگیزه و رغبت بیشتری نشان میدهند. در عوض دولت به صورت شفاف مالیات دریافت کرده و مشکلات درامدی دولت نیز حل میشود. ملاحظه میکنید که هر ایده آل ما در حوزه کار و تولید و اشتغال و بازر سرمایه به صورت زنجیرهای به هم مرتبط بوده و هر کدام مقدمهی دیگری است و باز تمام اینها به بینش ضد رانتی و عدالت محوری سیاستگذاران کلان اقتصادی و به خصوص قانون گذاران مجلس ارتباط پیدا میکند.
ممتاز افزود: در جامعهای که قوانینش با نظر برخی آقا زادههای صاحب رانت و صاحبان قدرت و ثروت پشت پرده هماهنگ شده و تصمیمات بزرگ اقتصادی به جای تأمین منافع کل ملت جهت منافع گروه خاصی تنظیم میشود؛ نمیتوان صحبت از توسعهی اقتصادی و صحبت از اقتصاد مقاومتی کرد.
وی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی از اقتصادی شفاف به وجود میآید نه اقتصاد بیمار و رانتی افزود: اقتصاد مقاومتی یعنی توجه ویژه به تولید داخلی و فراهم آوردن نیاز تولید کنندگان از طریق مبادی درست و شفاف و قانونی و همچنین خرید مایحتاج دولت و مردم از تولید کنندگان داخلی تا حد ممکن و موجود. وقتی سیاتگذاریها و تصمیم گیریها بر خلاف این موضوع باشد آیا میتوان تصور کرد که اقتصاد مقاومتی موفق عمل کرده؟
ممتاز ادامه داد: به طور مثال وقتی سرمایه گذاری عظیمی در خصوص ساخت واگنهای قطار در داخل کشور صورت گرفته و کارخانهی عظیمی ایجاد شده که استانداردهای لازم ساخت و تولید را نیز دارا میباشد خرید و واردات واگن توسط وزارت راه و شهر سازی چرا انجام شده و چه مفهومی دارد؟
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: وقتی در سالهای ۸۷ تا ۹۱ بر اساس قانون اجرای سیاستهای اصل ۴۴، تلاشهای موثری صورت گرفت و برای تولید کنندگان صنایع پایین دستی پتروشیمی کشور یک تعاونی تأمین نیاز تولید کنندگان تاسیس شد و تمام خرید و فروش مواد اولیه و مورد نیاز صنایع پتروشیمی ازطریق این تشکل بزرگ ساماندهی شد و بازار سیاه و رانت خواری و سوء استفادهها کاهش پیدا کرده و عدالت توزیعی برای تولید کنندگان رعایت شده و کم کم یک رضایت نسبی بین تولید کنندگان واقعی در بازار پتروشیمی ایجاد گردیده بود که ناگهان با آمدن وزیر نفت و دادن یک دستور عملا وجود تعاونی تامین نیاز نادیده گرفته شد و پتروشیمیها مجدد محصولات خودر ا در بازار آزاد و بورس عرضه میکردند و مجدد تولیدیهای فاقد رانت و سرمایه از گردونهی تولید خارج و بسیاری از آنان در سالهای ۹۲ تا ۹۴ رو به ورشکستگی رفتند. یا مثلا تعداد زیادی شرکتهای دانش بنیان توسط جوانان نخبهی دانشگاهی در ساخت تجهیزات صنعت نفت فعال بوده و دستاوردهای دانش بنیان خوبی کسب نموده و در صورت حمایت اثر مطلوبی بر رشد سرانه و پیشرفتها و عدم وابستگیهای فنی صنعت نفت کشور ما داشتند که در نهایت منجر به رشد اقتصاد و اشتغال میشد، اما نگاه به بیرون وزیر نفت دولت تدبیر باعث دلسردی و ورشکستگی آنان شد. در این رابطه نه مجلس ما سوال و حساب و کتابی ا ز وزیر مربوطه کرد و نه وزیر نفت پاسخگوی بیکاران و ورشستگان شد! و همچنین است تصمیمات ناگهانی دیگر در بحث ارز و بنزین که با آوردن شوکهای عظیم به فضای کسب و کار اخرین امیدهای تولید کنندگان را به نا امیدی محض تبدیل کرد.
وی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی با بحث سرمایه اجتماعی ارتباط تنگاتنگ دارد افزود: اقتصاد تولید محور در فضای شفاف، آرام، با ثبات، منطقی و متکی بر مؤلفههای اصول اقتصادشکل میگیرد وقتی این مولفهها در جامعه باشد اعتماد مردم بالا برود و حجم سرمایه گذاریها در بخش تولید و صنعت و معدن و کشاورزی افزایش خواهد یافت اشتغال بیشتر شده و نقدینگی و تورم و بیکاری کاهش مییابد و دررونق اقتصادی فرار مغزها و مهاجرت نخبگان نیز کاهش خواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی گفت: لذا در بحث قانونگذاری که ریل گذاری حرکت ماشین اقتصاد را انجام میدهد باید در اولویتهای مجلس یازدهم اصلاح قانون و مقررات بانکی قرار گیرد به نحوی که پول و سرمایهها به بخش تولید و کارآفرینی هدایت شده اصلاح قانون تجارت و به روز رسانی آن با توجه به تغییرات تکنولوژیکی و حمایت از فضای کسب و کار به نفع بخش خصوص و تعاونی و همچنین اعمال نظارت بر نحوه اجرای قانون بهود فضای کسب و کار و اجرای قوانین بازدارنده برای رانتهای اقتصادی ضد تولید و اشتغال توسط ویژه خواران رانت خواه باشد.
وی گفت:در بحث نظامی که ما موفق بوده و حرفی برای گفتن داریم و با اعتماد به نفس در جامعهی جهانی حاضر میشویم حاصل مدیریت جهادی و ولایتمدارانهی نظامیان و سپاهیان ماست؛ در ایجاد اقتصاد مقاومتی موفق و پویا نیز ما به مدیران انقلابی و جهادی نیاز داریم، مدیران انقلابی در دولت انقلابی و دولت انقلابی محصول مجلس انقلابی و متخصص و مطالبه گر خواهد بود و نه معامله گر.