سرويس اقتصادی جوان آنلاين: چند ماه پیش بود که چند انفجار در این منطقه رخ داد و چند نفتکش در فجیره و نزدیکی این بندر، با حملات عجیبی روبهرو شدند که همین موضوع، موجب افزایش ریسک توقف در این بندر شد. امارات که نقشه مفصلی برای فجیره داشته و دارد پس از این حملات حسابی به خود لرزید، بهطوریکه با در نظر گرفتن تخفیفهایی به کشتیها و نفتکشها، قیمت سوخت را ۳۰ درصد کاهش داد.
امارات حساب ویژهای روی موضوع بانکرینگ باز کرده است؛ این کشور خواهان توسعه زیرساختها و اجرای پروژههای مختلف صنعتی در این بندر راهبردی با محوریت نفت و محصولات انرژی است، اما اتفاقات اخیر در فجیره، سایر کشورها را نیز برای کاهش نقش امارات فعال کرده است. رسانه معتبر پلاتس در این زمینه نوشته است: «فجیره تلاش میکند تا با سایر هابهای بانکرینگ و ذخیرهسازی نفت نظیر سنگاپور (بهعنوان بزرگترین هاب دنیا) و آمستردام- روتردام- آنتورپ (در مرزهای مشترک هلند و بلژیک و یک مجتمع عظیم پالایش و ذخیرهسازی نفت خام در قلب اروپا) رقابت کند.» مدیران فجیره امیدوارند با بهرهگیری از موقعیت راهبردی این بندر فاقد وابستگی به تنگه هرمز (که روزانه ۲۱ درصد نفت مصرفی دنیا از آن عبور میکند) در مسیر سودآوری بیشتر گام بردارند. بندر و منطقه آزاد فجیره با داشتن دو پالایشگاه و ۱۷ پایانه نفتی در ماههای اخیر و در سایه تنشهای میان ایران و ایالات متحده و افزایش هزینههای بیمههای کشتیرانی، با کاهش میزان سوخترسانی به کشتیها روبهرو شده است. تهدید ایران به بستن تنگه هرمز و توقیف چند کشتی نیز در افزایش ریسک تجاری پهلوگیری کشتیها در فجیره تأثیرگذار بوده است.
موقعیت استراتژیک
موقعیت فجیره بهعنوان یکی از هفت شیخنشین فدراسیون امارات برای رهبران این کشور بهعنوان سومین تولیدکننده بزرگ اوپک با ۳ میلیون بشکه تولید روزانه، از اهمیت زیادی برخوردار است. خط لوله نفتی حبشان، نفت میدان موربان را برای صدور به فجیره منتقل میکند. این خط لوله تنها راه دور زدن تنگه هرمز به شمار میرود. کارشناسان معتقدند با وجود دور بودن فجیره از منطقه آشوب زده خلیجفارس، ناآرامیهای اخیر بر کاهش شاخصهای عملیاتی این بندر، تأثیرگذار بوده است. در بهار و تابستان امسال، شش کشتی در خلیج عمان هدف حملات ناشناس قرار گرفتند. اتفاقی که باعث کاهش درآمدهای بانکرینگ فجیره شده است، اما مدیران بندر از ارائه اطلاعات بیشتر خودداری کردهاند. با وجود کاهش تمایل شرکتهای کشتیرانی برای سوختگیری در فجیره، تجارت فرآوردههای نفتی بدون تغییر در حال انجام است. کمی آنسوتر، دولت عمان با ساخت بندر جدید دقم در خلیج عمان، رقیب جدیدی برای فجیره ایجاد کرده که بخشی از بازار بانکرینگ این بندر را تصاحب خواهد کرد.
عمان به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت غیراوپک، رویای ایجاد یک هاب بزرگ بانکرینگ و ذخیرهسازی نفت و فرآوردههای نفتی را درسرمیپروراند. شرکت پایانهها و مخازن عمان با شرکت اکسیدنتال، تفاهمنامهای در سال ۲۰۱۷ میلادی امضا کرده تا ۲ میلیون بشکه نفت تولید شده در امریکا را ذخیره کند. آلن گیلدر، معاون بخش پالایش در مؤسسه مشاور انرژی وود مکنزی میگوید: «شهر جدید دقم عمان را باید یک گزینه جدید رقیب برای اماراتیها دانست. اگر شناوری در خاورمیانه برای سوختگیری توقف نکند، باید به سواحل مدیترانه یا سنگاپور برود، چراکه صنعت بانکرینگ به یک صنعت جهانی و رقابتی تبدیل شده است.»
در مسیر تنوع
سالم الحمودی، مدیر منطقهای صنعت نفت فجیره تصریح میکند: «ما در حال جذب سرمایهگذاری بیشتر در صنایع پتروشیمی، پالایش، قیر، الانجی، الپیجی و متنوع کردن فعالیتهای خود هستیم. ما بر رشد نرمافزاری تمرکز کردهایم تا به یک هاب انرژی یکپارچه تبدیل شویم.» فجیره علاوه بر ذخیرهسازی نفت و بانکرینگ به مرکزی برای تجارت محصولات نفتی تبدیل شده است. ظرفیت کنونی مخازن ذخیرهسازی نفت فجیره ۴۲ میلیون بشکه میباشد. مجموع ظرفیت ذخیرهسازی سایر محصولات نیز ۲۱ میلیون بشکه است. شرکت آرامکو نیز با تأسیس یک دفتر تجاری در فجیره تلاش میکند تا از موقعیت فجیره در خارج از تنگه هرمز برای صادرات پایدار طلای سیاه بهره گیرد. چند شرکت محصولات پتروشیمی و پالایشی نیز در حال ساخت واحدهای تولیدی پایین دستی و ساخت مخازن ذخیرهسازی این محصولات هستند.
الانجی، سوخت جدید فجیره
مدیران فجیره در حال ساخت یک پایانه الانجی نیز در این بندر و در مسیر متنوع کردن محصولات عرضه شده خود هستند. با آغاز استفاده تجاری از الانجی بهعنوان سوخت کشتیها، مدیران فجیره خواهان بهرهگیری از این فرصت جدید و بانکرینگ الانجی هستند. البته دولت عمان نیز قراردادی با شرکت توتال فرانسه برای امکانسنجی ارائه بانکرینگ الانجی در بندر سوهار در سال ۲۰۱۸ میلادی امضا کرده است. الانجی یک گزینه پاک و رقابتی برای آینده کشتیرانی خواهد بود. محدودیت میزان گوگرد محلول در سوخت نفتکشها از ۵/۳ درصد به ۵/۰ درصد از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی نیز بر تغییر سوخت کشتیها تأثیرگذار خواهد بود. در ماههای آینده، واحد تولید قیر فجیره آغاز به کار خواهد کرد. مدیران این منطقه با الگوگیری از موفقیتهای سنگاپور تلاش میکنند تا به هاب بزرگ بانکرینگ و ذخیرهسازی نفت و فرآوردههای نفتی و تجارت آنها تبدیل شوند. بهترین راه پیشبینی آینده، ساختن آن است.