سرويس فرهنگ و هنر جوان آنلاين: حوزه هنری به عنوان یکی از مهمترین سینماداران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره نقشی تعیین کننده در نظام تولید، توزیع و اکران داشته است. در دهه شصت حوزه هنری پرچمدار تولید آثار ایدئولوژیک و انقلابی بود و مدیریت تعدادی از سالنهای بازمانده از سینماداری دوران پهلوی را در اختیار داشت. حوزه هنری آن سالها، منبع رویشهای انقلابی در سینما، ادیبات و حتی هنرهای تجسمی بود.
چهرههای بسیاری از این مرکز برخاستند و به ستارههایی مطرح و شناخته شده در سپهر هنر ایران اسلامی تبدیل شدند. در دهه هفتاد وضعیت حوزه هنری تغییر کرد، بسیاری از هنرمندان متعهد و انقلابی به سمت مراکزی دیگر کوچ کردند و بین نسل اول جدایی افتاد. از اواسط دهه هشتاد شمسی و با انتصاب محسن مومنی شریف بر مسند ریاست حوزه هنری، این نهاد دوباره به سمت ارزشهای انقلابی که در آغازین روزهای پیروزی نهضت مردم ایران بر حکومت پهلوی به خاطر آن شکل گرفته بود، رجوع کرد و در دهه نود شمسی با تثبیت مومنی شریف بر این مسند و با برنامهریزیهای کلان در حوزه ادبیات و سینما، حوزه هنری انقلاب اسلامی تحولی تازه پیدا کرد.
یکی از زیرمجموعههای موفق و قابل توجه حوزه هنری، بخش سینماداری آن است که از سال ۹۲ و برای تخصصیتر شدن عملیات بازسازی، نوسازی، تجهیز و بهسازی سینماهای حوزه هنری به طور مستقل در «بهمن سبز» متمرکز شد. سینماداری حوزه هنری که پیش از این تحت مدیریت حوزههای هنری استان بود، در این موسسه متمرکز شد و روند تجهیز و بازسازی سینماها ارتقا یافت.
آغاز دورانی پرشکوه
حوزه هنری زمانی که موسسه بهمن سبز را به طور مستقل با اهدافی تازه برای گسترش سیستم اکران و توزیع خود راه اندازی کرد در ۲۹ شهر ایران دارای سینما بود. تعدادی از این سینماها فعال و تعدادی از چرخه خارج بودند و به سختی میشد نام سینما به آنها اطلاق کرد. اما حوزه هنری در دهه نود تصمیم راسخ داشت تا شکل و شمایل و کارکرد این سینماها را تغییر دهد. حوزه هنری به دنبال راهی بود تا مانند گذشته و شاید بیش از آن در فضای اکران دخیل باشد. حوزه هنری تمایلی نداشت تا فقط در زمینه تولید فیلم پرفروغ ظاهر شود، مهم این بود که سینمای ایران نقش پررنگ حوزه هنری را بپذیرد.
در پایان سال ۹۷ تعداد شهرهایی که حوزه هنری در آنها سینما داشت به ۳۴ شهر رسیده بود. در این بازه زمانی که شامل دوران اول فعالیت موسسه بهمن سبز است، حوزه هنری از آمار ۶۱ سالن به ۱۰۳ سالن رسید که رقمی امیدوارکننده بود. در بازه زمانی پنج سال اول فعالیت بهمن سبز، آمارها نشان دهنده رشد کمی و کیفی وضعیت سینماهای حوزه هنری بود، طبق آمارها این نهاد که در سال نود و دو ۲۷۰۰۰ صندلی سینما داشت در سال ۹۷ توانسته بود این رقم را به تعداد ۳۳۳۴۰ صندلی برساند و از ۴۶ سینمای فعال به ۵۷ سینما برسد.
در این دوره پردیس سینمایی ساحل و چهارباغ در اصفهان ساخته شدند، سینما قدس تبریز به دو سالن مدرن و مجهز تبدیل شد. سینما آفریقای مشهد، سینما سپاهان اصفهان، آزادی بیجار، فلسطین همدان و فلسطین بروجرد بازسازی و نوسازی شدند. سینما آزادی آبادان پس از نوسازی به بهره برداری رسید، سالن یک سینما بهمن تهران بازسازی شد، سینما پیام و شاهد تهران بازسازی شد و ارتقای سیستم صوتی و تصویری یافت.
دوران دوم، گامهای بلندتر
با افزایش تعداد سینماهای حوزه هنری به بیش از ۱۰۰ سالن در سراسر ایران، از آغاز سال نود و هشت موسسه «بهمن سبز» وارد دوران دوم فعالیت خود شد. ریل گذاریهای نخستین انجام شده و موسسه اعتبار و نام یافته بود. پس میشد بر اساس آن معماری که از سال ۹۲ آغاز شد، بنایی باشکوهتر ایجاد کرد. نهضت سینماسازی حوزه هنری که در همه ایران و برای اهالی رسانه شناخته شده بود وارد فازی تازه شد. محمد حمزهزاده رییس سازمان سینمایی حوزه هنری آذرماه ۹۸ خبرهایی تازه از پروژههای تازه این نهاد در بخش سینماداری داد. آمار و ارقامی جذاب که خبر از جدیتر شدن حضور حوزه هنری در فضای سینمایی ایران میداد. او گفت: حوزه هنری هدفگذاری کرده در سه اولویت که برنامه و پروپوزال کامل آن آماده شده به احداث، احیا، بازسازی و تجهیز سالنهای سینمایی بپردازد. پروژههای تعریف شده در برنامه توسعه و عمران موسسه بهمن سبز در سه اولویت طراحی و تعریف شدند که پروژههای اولویت اول تا نیمه نخست سال ۹۹، اولویت دوم تا نیمه دوم سال ۹۹ و اولویت سوم تا پایان نیمه نخست سال ۱۴۰۰ به اتمام خواهد رسید.
«ساخت و احیای ۱۰ پردیس سینمایی و ۳۱۲ پرده نمایش تا سال ۱۴۰۰» هدف بزرگی است که موسسه «بهمن سبز» تا دو سال آینده پیش رو دارد و باید به آن دست یابد. این آمار جانمایه هدف اصلی حوزه هنری در سالهای پیش روست. این نهاد به وسیله بازوی اجرایی خود، موسسه «بهمن سبز» قصد دارد در استانهای زنجان، یزد، قزوین، مازندران و ... پردیس احداث کند.
اولویت اول این طرح تا پایان شهریور ۱۳۹۹ است. بازسازی سینما استقلال تهران و سینما بهمن به زودی آغاز میشود و حوزه هنری در دو سال آتی با ساخت ۱۰ پردیس رکوردی بیسابقه خواهد زد. این ۱۰ پردیس دایره تاثیر حوزه هنری بر اکران را به شکل حیرتانگیزی افزایش خواهند داد و میتوان گفت در بسیاری از استانها، بخش خصوصی مقهور این سیستم اکران و توزیع خواهد شد. طبق برنامهریزی موسسه بهمن سبز، به نظر میرسد در سالهای پیش رو این موسسه صاحب پردیسهایی مدرن در استانهای کرمانشاه، قزوین، زنجان، یزد و چند استان دیگر باشد. این روند در صورت محقق شدن، دوران بهار و شکوفایی برای صنعت سینماداری حوزه هنری به ارمغان خواهد آورد.
سینماداری و تاثیر آن بر تولید فیلم
آنچه مهم به نظر میرسد و ورای آمارها و ارقام باید به آن توجه کرد، نقش مهم حوزه هنری در معادلات اکران در چند سال آتی است. در حالی که بنیاد سینمایی فارابی متولی باسابقه تولید فیلم در ایران، فقط یک سینما (سینما فرهنگ) را در اختیار دارد و مدیریت این سینماها و دیگر سینماهای دولتی به عهده سینماشهر است. حوزه هنری با افزایش سینماهایش در سراسر ایران، قدرتی ویژه در مرحله اکران پیدا خواهد کرد.
آثار انقلابی، خانوادگی و ایدئولوژیک که با معیارهای این نهاد ساخته شده باشند، بخت بهتری در اکران خواهند داشت و از حمایتهای این نهاد برخوردار خواهند شد. این سیکل، قطعا قدرت بخش خصوصی را که از سال ۹۲ تا کنون مشغول ساخت و ساز پردیس بوده، تحتالشعاع قرار خواهد داد و نفوذ بسیاری از تهیهکنندگان را کمرنگ خواهد کرد. حوزه هنری با تجهیز سینماهایش، عملا رویایی که برای کنترل سینمای ایران داشت عملی میکند.