سرویس جامعه جوان آنلاین: در سال‌های اخیر با سیاست کیفری متفاوتی که اتخاذ شده، اعدام در جرائم موادمخدر به سردسته‌ها و مرتکبان اصلی و بزرگ محدود شده است.
قانون مبارزه با موادمخدر نخستین بار در آبان ۱۳۶۷ به تصویب مجلس رسید، اما تغییرات اساسی آن تابستان ۹۶ انجام شد. با تصویب این اصلاحات مجازات اعدام تنها محدود به دانه‌درشت‌ها و کسانی شد که با اتهام محاربه مواجه می‌شوند. در همان سال ۹۶ توقف احکام اعدام مجرمان موادمخدر، با استقبال بسیاری از حقوقدان‌ها مواجه شد و با این دستور ۱۵هزار پرونده مجدداً بررسی و حکم اعدام ۵هزار نفر لغو شد.
گام‌های قضایی در حوزه عفو و بخشش
در همین رابطه، معاون امور بین‌الملل دبیر ستاد حقوق بشر با بیان اینکه در طول دو سال اخیر شاهد کاهش ۹۱ درصدی اعدام‌ها در حوزه قاچاق موادمخدر هستیم، گفت: «این رخداد مهم همین دو هفته قبل و در جریان دفاع از گزارش ملی کشور در مقر سازمان ملل از سوی ۸۵ درصد کشور‌های عضو مورد توجه و تمجید قرار گرفت لیکن کماکان از سوی گزارشگر ویژه با بی‌تفاوتی روبه‌رو می‌شود.»
سیدمجید تفرشی با تأکید بر اینکه ایران تمامی سؤالات گزارشگر ویژه را پاسخ داده، اظهار کرد: براساس قوانین کشور قصاص حق ولی دم و نه حق حاکمیت است. قوه‌قضائیه نیز براساس سیاست‌های کلان کشور، عفو و بخشش را در دستور کار دارد. تغییر سیاست برای مجازات دانه‌درشت‌های قاچاقچیان موادمخدر در همین راستاست.
تلاش برای کاهش حداکثری
این مقام قضایی تأکید کرد: «مجموعه اقدامات اخیر قضایی به‌خصوص در حوزه موادمخدر خروجی بسیار قابل توجهی داشته است. ستاد حقوق بشر امیدوار است ضمن حفظ ارزش‌های اسلامی شاهد کاهش حداکثری اعلام مجازات باشیم، اما مدعیان دروغین حقوق بشر کشتار بی‌رحمانه غیرنظامیان در کشور‌های همسایه، امریکای جنوبی، برخی دول غربی و اروپایی و صدمات جدی به هموطنانمان را در برخی از حوزه‌های بهداشتی و ناشی از تحریم‌های ظالمانه عمداً ندیده و تنها بر تعداد اندکی از موارد قصاص تأکید می‌ورزند.»
مافیا شامل بخشش نمی‌شوند
مجلس شورای اسلامی کلیات طرح تخفیف اعدام محکومان موادمخدر را در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۶ به تصویب رساند. براساس این طرح یک ماده به مواد قبلی قوانین مربوط به مبارزه با موادمخدر اضافه شد. براساس قانون جدید کسانی که به خاطر حمل و نگهداری موادمخدر به اعدام محکوم شده‌اند، در صورتی که دادگاه آن‌ها را محارب تشخیص ندهد، از مجازات اعدام معاف خواهند شد. افرادی هم که کمتر از ۱۰۰ کیلوگرم تریاک، کمتر از ۲ کیلو هرویین و کوکایین داشته باشند، مستوجب مجازات اعدام نخواهند شد.
نانوشته نباید گذاشت که دست به اسلحه‌شدن برای درگیری با مأموران، داشتن نقش سرکرده باند‌های مافیایی یا سرمایه‌گذاری در باند‌های موادمخدر و استفاده از کودکان در این زمینه همچنان مجازات اعدام خواهد داشت.
وقتی اعدام هم بازدارنده نیست
محمدعلی اسفنانی، دادیار دیوان عالی کشور در همین زمینه تصریح کرده است: «میزان قابل‌توجهی از اعدام‌ها براساس قانون فعلی به حبس ابد تبدیل می‌شود چراکه در عمده پرونده‌هایی که در این زمینه تشکیل شده، میزان مواد مکشوفه محدود بوده است.»
به گفته این قاضی عالی‌رتبه «چنانچه مجازات در نظر گرفته شده، مثلاً حبس به طور کامل اجرا شود و راه‌برون‌رفتی برای مجرم وجود نداشته باشد می‌تواند تأثیرگذار باشد، اما چنانچه کامل اجرا نشود، همانند مجازات اعدام هم چندان بازدارنده نیست.»
