سرویس ایران جوان آنلاین: چند سالی است که بحث کاهش جمعیت روستایی به یکی از دغدغههای کشور تبدیل شده است. موضوعی که در نگاه اول میتواند بیانگر پایین آمدن نیروی مولد و بهتبع آن وارد شدن ضربه به صنعت کشاورزی و دامداری و صنایع وابسته با آن باشد. در همین رابطه چند روز پیش بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هم گزارشی در مورد تبدیل ۱۱۰۰ روستا به شهر منتشر کرده بود. این گزارش نشان میداد، کم شدن جمعیت روستاییان ربطی به مهاجرتها ندارد، بلکه تبدیل شدن این مناطق به شهر اولین دلیل تغییر آمارهاست که تعداد شهرها از ۴۰۰ شهر در سال ۶۵ به ۱۵۰۰ شهر در حال حاضر رسانده است.
در کمال تأسف باید گفت، گویی سیاستی برای حمایت از روستاها در کشور وجود ندارد و برنامهها طوری پیش میرود که روستاها هر روز بزرگ و بزرگتر شوند تا در نهایت مهر «شهر» بر پیشانی آنها بخورد. هر چند تبدیل روستا به شهر هم نمیتواند عامل اصلی بروز مشکلات باشد. ولی وقتی میشنویم که این تغییرات غیر اصولی بوده و هیچ فکری جز فرار از کم کاریها پشت آن نیست، پیشاپیش میتوان به نتایج مخرب آن پیبرد. در همین رابطه چند روز پیش بود که مدیرکل برنامهریزی و هماهنگی طرحهای بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هم مدعی شد دلیل عمده کم شدن جمعیت روستاییان کشور مهاجرت از روستاها به شهرها نیست بلکه سیاستی در کشور دنبال میشود که روستاهای بزرگ به شهر تبدیل میشوند. غلامرضا مجیدی که در ارتباط با مشکلات اقتصاد روستا به تسنیم گفته بود، کاهش جمعیت روستاها در نتیجه استحاله نیست بلکه استفاده ابزاری از یک امکان قانونی است، تأکید کرد: «در برخی از مواقع وقتی مطالبات روستاییان پاسخ داده نمیشود در عوض این امتیاز تبدیل روستا به شهر را به روستاییان میدهند.
تولد ۱۱۰۰ شهر در ۳۰ سال
وقتی مقام معظم رهبری موضوع اقتصاد مقاومتی را مطرح و بر آن تأکید کردند حتماً نگاهشان به روستاها و مناطق مولد بود. ایران اسلامی به دنبال استقلال است و امروز استقلال کشور بر محور اقتصاد مقاومتی بنا شده و اصل و ریشه آن هم در روستاهاست. روستاها ضامن تأمین امنیت غذایی شهرها هستند. اگر امروز عنوان میشود که جنگهای بعدی به خاطر نفت نخواهد بود بلکه بر سر آب خواهد بود به این معناست که کشورها میخواهند کشاورزی پویا و زنده داشته باشند. در آیندهای نه چندان دور کشوری مستعمره میشود که مجبور باشد برای تأمین مواد اولیه و بهخصوص مواد غذایی مورد نیاز خود دستش را به سمت دیگران دراز کند و در این وضعیت حرف زدن از استقلال حرفی گزاف است. مدیرکل برنامهریزی و هماهنگی طرحهای بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با بیان اینکه مهاجرت از روستاها به شهرها پدیده عمومی نیست و در روستاهایی که دستگاههای دولتی به وظایف خود بهدرستی عمل کرده و زمینه برای اشتغال ایجاد کردهاند نه تنها جمعیت آن کم نشده بلکه به جمعیت آنها اضافه شده است، تأکید میکند: «دستگاههای زیادی در روستاهای کشور فعال هستند، اما انسجام و هماهنگی میان آنها وجود ندارد که این امر بزرگترین آسیب در حوزه توسعه روستایی کشور است.» در طی ۳۰ سال، ۱۱۰۰ شهر به روستا تبدیل شده است. تغییری که هیچ اتفاق خاصی را به همراه نداشته، جز سردرگمی ساکنان آن مناطق. بر اساس سرشماری سال ۶۵ حدود ۴۰۰ شهر در کشور وجود داشت، اما امروز همین سرشماریها از وجود حدود هزار و ۵۰۰ شهر خبر میدهند. اما نکته حائز اهمیت این است که وقتی پای به این شهرهای جدید میگذاری، همان روستاهای گذشته را با صدها مشکل و گرفتاری و معضل جدید میبینی. روستاهایی که فقط جمعیتشان کمی بیشتر شده و دیگر هیچ.
هر چند سالهاست که در مورد وظایف سازمانها و نهادهای مختلف در رابطه با روستاها و اقداماتی که میتواند علاوه بر بالابردن بهرهوری، میزان علاقمندی به روستایی بودن و فعالیت در مشاغل موجود را هم افزایش دهد، حرفهای زیادی گفته شده، اما وضعیت حال حاضر روستاها و رقابت آنها برای خروج از این و ضعیت و چسبیدن به شهریها نشان میدهد اگر کاری هم صورت گرفته فقط در عرصه عمرانی بوده و شکل و شمایل روستاها را به شهریها نزدیکتر کرده و بس. اقداماتی که اگر منصفانه به آنها نگاه کنیم به یک جمله در مورد این مناطق زیبا و کارآمد گذشته میرسیم و آن هم «از این جا رانده و از آنجا ماندهها» است.