سرویس بین الملل جوان آنلاین: واشنگتن یک شنبه شب اعلام کرد که در عملیات نظامی در شمال شرقی سوریه که ترکیه به دنبال آن است، مشارکت نمیکند و روز دو شنبه هم خروج نظامیان امریکایی از منطقه راهبردی سوریه را آغاز کرد. کاخ سفید هم بعد از گفتوگوی تلفنی دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا و اردوغان، با صدور بیانیهای ضمن تأیید اینکه ترکیه به زودی عملیات خود را که مدتها است برای آن برنامهریزی کرده است در شمال سوریه پیش میبرد، اعلام کرد که واشنگتن نه از عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه حمایت خواهد کرد و نه در آن مشارکت میکند. در این بیانیه هیچ اشارهای به سرنوشت کردهای سوریه که از همپیمانان نزدیک امریکا به حساب میآیند، نشده و فقط اعلام شده که واشنگتن نگران سرنوشت همپیمانان کرد خود در این منطقه است.
ترامپ هم در یک پیام توئیتری در واکنش به آغاز خروج نظامیان امریکا از شمال سوریه با اعلام اینکه کشورش ۷ هزار مایل با سوریه فاصله دارد، تصریح کرد زمان آن رسیده که امریکا از جنگهای بیپایان مضحک در منطقه غرب آسیا رها شود.
وی درباره حمایت از کردها گفت: «آنها چندین دهه است که با ترکیه مبارزه میکنند. من سه سال این نبرد را به تعویق انداختم. اما هماکنون زمان آن رسیده که ما از این جنگهای بیپایان مزخرف رهایی یابیم که بسیاری از آنها (نبردهای) قبیلهای است و وقت آن است سربازان خود را به خانه بازگردانیم.»
همچنین یک مقام امریکایی روز دو شنبه به خبرگزاری رویترز گفت که واشنگتن به اطلاع شبهنظامیان کرد در سوریه رسانده که در صورت حمله ارتش ترکیه، امریکا از کردها محافظت نخواهد کرد. به گفته وی، نیروهای امریکایی دو پست نظارتی را در «تل ابیض» و «رأسالعین» در نزدیکی مرز سوریه و ترکیه تخلیه کردهاند.
آنکارا: در هر زمان بخواهیم شروع میکنیم
دولت ترکیه از روز شنبه تجهیزات نظامی و نظامیان ترکیه را به منظور آغاز عملیات برای ایجاد منطقه حایل در مرز شمالی سوریه مستقر کرده است. رئیسجمهور ترکیه روز دو شنبه گفت که ترامپ اعلام کرده که فرآیند عقبنشینی نیروهای امریکایی از شمال سوریه آغاز شده است. وی افزود: «ما همیشه گفتهایم که میتوانیم هر زمان حتی نصف شب عملیاتمان را در شمال سوریه آغاز کنیم.» اردوغان پیشتر گفته بود که کشورش عملیات زمینی و هوایی را در شرق فرات سوریه برای تحقق صلح در آنجا انجام خواهد داد. «مولود چاووشاوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه هم ضمن تأکید بر عزم کشورش برای پاکسازی منطقه از وجود تروریستها روز دو شنبه در پیامی توئیتری نوشت: «از زمان آغاز بحران سوریه ما از تمامیت ارضی این کشور حمایت کردهایم و به این حمایت ادامه خواهیم داد. ما مصمم هستیم که با پاکسازی منطقه از تروریستها، امنیت و بقای کشورمان را تضمین کنیم.»
تأکید مسکو بر تمامیت ارضی سوریه
کردهای سوریه موسوم به «نیروهای دموکراتیک سوریه» (قسد)، عقبنشینی امریکا از نوار مرزی در شمال سوریه را تأیید و اعلام کردند که امریکا به قولهایش عمل نکرده است. این گروه در بیانیهای اعلام کرده است: «نیروهای امریکایی به تعهدات خود عمل نکردند و نیروهای خود را از مناطق مرزی با ترکیه خارج کردند و ترکیه هم اکنون برای عملیات حمله به شمال و شرق سوریه آماده میشود. عملیات نظامی ترکیه در شمال و شرق سوریه، اثر منفی بزرگ بر جنگ با داعش دارد و کل وضعیت باثباتی که طی سالهای گذشته محقق شده، نابود خواهد شد.» دراین بیانیه آمده است: «در دفاع از خود و مردم و همه اقشار آن از عرب گرفته تا کرد و آشوری، لحظهای تردید نخواهیم کرد.»
کردها همچنین گفتند که اردوغان به دنبال آواره کردن ساکنان شمال سوریه و تبدیل منطقه امن به منطقه نزاع و جنگ دائمی است و افزودند: «ما به تمام تعهدات خود عمل کردیم و تمام موانع نظامی بین دو منطقه تلابیض و سیرکنایه را برداشتیم و نیروهایمان به همراه سلاحهای سنگینشان را از منطقه خارج کردیم، اما ترکیه همچنان میخواهد برنامههای خود را در شمال سوریه عملیاتی کند.»
کانتون کردها در شمال و شرق سوریه هم خواستار مداخله جامعه جهانی برای ممانعت از انجام عملیات نظامی ترکیه در مناطق تحت سیطرهشان شد و اعلام کرد: «تهدیدات مستمر اردوغان خطرناک است و امنیت و ثبات منطقه را تهدید میکند.»
«پانوس مومتزیس»، مسئول هماهنگی کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد در سوریه با اشاره به برنامههای احتمالی برای ارائه کمک، گفت: «ما به دنبال بهترینها هستیم، اما برای بدترین شرایط آماده میشویم.» وی گفت که در هرگونه عملیات نظامی ترکیه در شمال شرق سوریه، باید از غیرنظامیان محافظت شود. روسها هم به عملیات ترکیه واکنش نشان دادهاند و «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین تأکید کرده که تمامیت ارضی سوریه باید تحت هر شرایطی حفظ شود. او دیروز گفت: «بسیار حائز اهمیت است که از اقداماتی که مانع توافقات در سوریه میشود، خودداری شود.» پسکوف ضمن تأکید بر اینکه «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه در خصوص طرحهای ترکیه برای اقدام نظامی در سوریه گفتوگویی با اردوغان نداشته، ادامه داد: «امیدواریم که آنکارا تحت هر شرایطی به تمامیت ارضی و سیاست سوریه احترام بگذارد.»
وزیر امور خارجه ایران روز دو شنبه در پیامی در توئیتر نوشت که امریکا یک اشغالگر بیربط در سوریه است. محمد جواد ظریف روز دو شنبه در پیامی در توئیتر به بیهوده بودن تکیه به امریکا برای تأمین امنیت اشاره کرد. وی در این پیام توئیتری نوشت: «امریکا یک اشغالگر بیربط در سوریه است. اجازه گرفتن از آن یا تکیه به این کشور برای امنیت بیهوده است.»به گزارش فارس، ظریف اضافه کرد: «دستیابی به صلح و مبارزه با تروریسم در سوریه تنها از طریق احترام به تمامیت ارضی و مردم آن موفقیت آمیز خواهد بود. (توافق) آدنا چارچوبی را برای ترکیه و سوریه فراهم کرده است. ایران آماده کمک کردن است.»
«ابراهیم کالین» سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه گفت که هدف از ایجاد این منطقه پاکسازی مرزها از عناصر تروریستی و تأمین امنیت مرزها برای بازگشت آوارگان سوری به کشورشان است. وی در توئیتی نوشت: «منطقه امنی که قرار است در شمال سوریه ایجاد شود تمامیت ارضی سوریه را تهدید نمیکند و ترکیه چشم طمعی به خاک هیچکس ندارد.»
هادی محمدی، کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به اینکه از مدتها قبل مذاکرات امریکا و ترکیه جریان داشته است و مدتی منطقه امن بین امریکا و ترکیه مورد مذاکره بود تا منطقه پرواز ممنوع ایجاد کنند، همچنین منطقه امن زمینی تا پروژه شمال حلب را اجرایی کنند، گفت که ترکیه پشت شعار امنیت مرزها پنهان شده است. البته آنها نیمنگاهی به گذشته تاریخی منطقه و امپراطوری عثمانی دارند و در شمال عراق هم همین ادعا را دارند.
وی افزود: اخیراً به دلیل شرایط سخت امریکا، این کشور ناچار شد به ترکیه امتیازات محدودی بدهد و درباره برخی مناطق کردنشین تل ابیض با عمق محدود توافق کردند. امریکا تلاش میکند برای مدیریت منطقه، معادله روسیه و ترکیه را بر هم بزند و با وارد کردن آوارهها بتواند منطقه نفوذ ایجاد کند. این شرایط ترکیه را تحت فشار میگذارد، اما کردها هم واکنش نشان خواهند داد. این تحولات، یعنی تعویض اشغالگر از دید جمهوری اسلامی نشانگر تغییری در وضعیت نیست و فقط ترکیه جایگزین امریکا میشود.»
این کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است که چنین فرآیندی ترکیه را دچار چالشهای امنیتی میکند و ضمن اینکه آتش درگیری به جنوب ترکیه کشیده میشود، واکنش احتمالی کردهای عراق را هم به دنبال خواهد داشت، چرا که اساساً اشغال مناطق تحت حاکمیت سوریه غیرقانونی است. امریکا میخواهد روابط ترکیه و حتی سوریه و دیگر کشورهای منطقه را تغییر دهد. در واقع امریکا از منطقه محدود با عمق ۵ کیلومتر خارج میشود و برنامهای برای خروج کامل از شرق فرات ندارد تا به این وسیله مدیریت تحولات را به دست بگیرد و طبیعی است که منطقه درگیر تنش امنیتی کرد – ترک خواهد شد و هرچند میان خانواده بارزانی و اردوغان پیوند وجود دارد، اما کردها در مجموع بیتفاوت نخواهند ماند.