سرویس سیاسی جوان آنلاین: انگیزه این دیدار حمایت قاطع دولت از رئیس دستگاه دیپلماسی کشور بود که پنجشنبه هفته گذشته از سوی وزارت خزانهداری امریکا مورد تحریم قرار گرفت. در کنار اقدام بهنگام و منطقی روحانی در حمایت از وزیر امور خارجه، او بار دیگر برجام را همچون پتکی بر سر منتقدان این توافقنامه در حال احتضار کوبید و چنان در شمایل یک قهرمان ظاهر شد که گویی دولتهای یازدهم و دوازدهم با برجام فتح الفتوح کردهاند. برجامی که بیش از یک سال است امریکا از آن خارج شده و اروپاییها هم با وجود تعهدات شفاهی و کاغذی در عمل هیچ اقدامی در قبال تعهدات خود انجام ندادهاند؛ حال آنکه جمهوری اسلامی ایران بر خلاف طرف غربی به تمام تعهدات برجامی خود عمل کرده است. با این حال رئیس جمهور کوشید در این مراسم به مدح برجام بپردازد. روحانی البته در مقام دفاع از عملکرد خود در گفتوگوی تلفنی با اوباما در سفر به نیویورک هم برآمد و گفت: «اگر در نیویورک وزیر امور خارجه ما با وزیر امور خارجه امریکا دیدار نکرده بود و من به تلفن اوباما جواب نمیدادم، این کار با سختی و کندی انجام میشد!»
روحانی دیروز در وزارت خارجه حاضر شد و در سخنانی، ظریف را مجتهد سیاسی توصیف کرد و با بیان اینکه در قرآن درخصوص پیامبران مسئله «رسول امین» تأکید شده است، در تمجید ظریف گفت: «وزارت خارجه دو جا امانتدار است. سفیر، وزیر و معاون وزیر باید در جمع، نظر کارشناسیشان را بدهند، مخصوصاً ظریف که یک نخبه و مجتهد سیاسی است. برخیها در سیاست درس خوانده و تجربه هم دارند ولی به مقام اجتهاد نرسیدهاند ولی وزیر امور خارجه ما یک مجتهد سیاسی است. در دولتهای قبلی هم سیاستهای خارجی قاعدتاً در چارچوب منافع ملی اتخاذ میشده که من به آنها کاری ندارم، اما در دولت ما هم اول و هم دوم نظرم را در سیاست خارجی به رأی مردم گذاشتهام.»
روحانی ادامه داد: «من به عنوان رئیس جمهوری هم در دور اول و هم دور دوم نظرم را در سیاست خارجی به رأی مردم گذاشتم و یکی از شعارهای اصلی در انتخابات تعامل سازنده با جهان بود. شاید یکی از دلایل کسانی که به من رأی دادند همین اصل تعامل سازنده با دنیا باشد.»
رئیس جمهور البته توضیح نداد که دستاورد این اعتماد مردم چه بوده و در حل مشکلات داخلی و خارجی تا چه میزان موفقیت داشته است. رئیس جمهور در همین زمینه طعنهای هم به رقبای سیاسی خود زد و با اشاره به اینکه تعامل سازنده با جهان کار دشواری است، تأکید کرد: «تقابل با جهان آسانترین کار است، فحاشی و سخنرانی علیه دنیا هنر نیست و تقابل با دنیا هنرمندی نمیخواهد.»
روحانی ادامه داد: «تضمین جمهوری اسلامی ایران برای قرنها در تاریخ آینده، با اجرای درست اصل ۶ قانون اساسی است و اگر از اصل ۶ فاصله گرفتیم باید دیر یا زود خداحافظی کنیم. اصل ۵۹ قانون اساسی به عنوان بند کمکی اصل ۶ است و این اصول جمهوری اسلامی ایران را برای همیشه تضمین میکند، یعنی با اجرای اصل ۵۹ و ۶ و تعهد به این اصول و البته همه اصول قانون اساسی اگر همه جهان کنار هم باشند نمیتوانند نظام جمهوری اسلامی را تغییر دهند. اساس جمهوری اسلامی ایران نظر مردم است، نمیتوانیم مخالف خواست مردم ساز
جداگانهای بزنیم.»
اگر جواب تلفن اوباما را نمیدادم
رئیس جمهور در ادامه ادعای عجیبی کرد که به نظر میرسد نوعی زمینهچینی برای دیدارها و مذاکرات آینده با امریکاییها و احتمالا در حین سفر شهریورماه به نیویورک است.
او با اشاره به سفر خود به مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۹۲ تصریح کرد: «قدمهای دیگری هم بود. اگر در نیویورک وزیر امور خارجه ما با وزیر امور خارجه امریکا دیدار نکرده بود و من به تلفن اوباما جواب نمیدادم، این کار با سختی و کندی انجام میشد. اینکه در کمتر از ۱۰۰ روز با شش قدرت بزرگ به توافق موقت ژنو برسیم در برخی از مواقع دشوار بود. ساعت ۵ صبح برای پذیرش نهایی این توافق صحبت میکردیم که گرفته شد و عمل شد، آسان نبود. این یک توافق بزرگ بود.»
روحانی که به نوعی در مراسم ختم برجام شرکت کرده بود، دستاوردهای نداشته برجام را بر سر مذاکرهکنندگان سابق کوبید و با بیان اینکه قبل از توافق برجام، هشت سال مذاکره شده بود و در هشت سال پیشرفتی حاصل نشد، گفت: «فرض کنید ناگهان در ۱۰۰ روز پیشرفت عظیمی انجام شد. تحمل این مسئله از سوی برخیها سخت بود. همه ما در یک نوع رقابت و حسادتی قرار داریم. وقتی یک دولت و افرادی ادعا کنند مسئلهای قابل حل نیست و میز مذاکرهای که هشت سال وجود داشت، فایده ندارد. من نمیگویم تقصیر این طرف بود یا آن طرف. طبیعی است که از این مسئله حرف و حدیث درمیآید.» روحانی البته مذاکرات هستهای را به هشت سال پیش از دولت خود محدود میکند که به زعم او هیچ توفیق و دستاوردی نداشته است، حال آنکه مذاکرات هستهای با طرفهای غربی از دولت اصلاحات آغاز شد و ایشان در مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی مسئول این پرونده بود.
برجام برای اثبات دروغگویی غرب بود
بخش سؤالبرانگیز سخنان رئیس جمهور درباره برجام این نکته بود که توافق برجام برای این بود که به دنیا ثابت کنیم ایران اهل منطق است.
روحانی با بیان اینکه در توافق، مطالبات حداکثری را مطرح و اصرار میکند ولی در نهایت در نقطهای به توافق میرسد، عنوان کرد: «هدف ما برای ما آن بود که به دنیا بگوییم امریکا و برخی از غربیها میگویند ایران به دنبال منطق نیست و تنها با زور و جنگ میتوان با ایران برخورد کرد، این حرفشان دروغ است. میخواستیم نشان بدهیم اهل قدرت مذاکره، تعامل و منطق هستیم که این کار شهامت میخواهد.»
اکنون پرسش اساسی این است که دو سال مذاکره فشرده و سپردن تعهدات فراوان به طرفهای غربی که دامنه آن سالها کشور را ذیل تعهدات سنگین بینالمللی برده و صنعت هستهای کشور را بتنریزی کرد، واقعاً با این هدف صورت گرفت که به دنیا اثبات کنیم که جمهوری اسلامی اهل تعامل و گفتگو است و طرفهای غربی دروغگو؟ پس آن همه وعدههای رنگارنگ از فردای امضای برجام، وعده برداشته شدن بالمره تحریم ها، حل همه مشکلات اقتصادی در پرتو برجام، همه شعار سیاسی و مصرف انتخاباتی داشت؟
افتخارات برجام دائمی است
روحانی با این حال همچنان بر اهمیت برجام برای ایران و جهان تأکید کرد و گفت: «اینکه میگویم برجام از بین رفتنی نیست، اینجاهایش را میگویم. ما ایران هراسی را از بین بردیم، این ادعا که ایرانیان اهل منطق نیستند از بین رفت، اینکه ما قادر نیستیم با کشورهای بزرگ دنیا با مذاکره به نتیجه برسیم را از بین بردیم، اینکه PMD را به عنوان یک طوق لعنتی به پای ما بسته بودند و خیلیها میگفتند این طوق را نمیشود از بین برد، ما از بین بردیم. این موارد از جمله پیروزیهای دائمی برجام است. حتی اگر تمام ۱+۴ از برجام خارج بشوند این افتخارات دائمی است و از بین نخواهد رفت.»
او افزود: «توافقی امضا شد که همه دنیا نتوانستند بگویند این توافق به ضرر ایران بود. فقط آنهایی که دشمن ما بودند، میگفتند این توافق بد است، چون به نفع ایران است. خود ترامپ هم همین را گفت. او حتی در شعری هم که گفت به این حقیقت اعتراف کرد. البته شعر او فقط مصراع اولش درست بود؛ ایران در هیچ مذاکرهای شکست نخورده این جمله درست بود.»
شیطان رجیم سال ۹۶ وارد میشود
روحانی در توجیه ناکامیهای برجام گفت: «ما شکست نخوردیم و همه قبول دارند که ما پیروز شدیم. ولی در عین حال ممکن است کسی بگوید که این پیروزی حداکثری و صددرصدی نبوده است که به اعتقاد من شدنی نیست که حتی اگر با یک کشور دوست راجع به یک موضوع اختلافی مذاکره انجام گیرد بتوان به موفقیت حداکثری و صددرصد رسید. خیلی بتوان موفق بود ۹۰ درصد همه باید بدانند برخی از موفقیتهای برجام یعنی پیروزی حقوقی، پیروزی سیاسی و اخلاقی دائمی هستند و هیچ وقت از بین نمیروند.» وی درخصوص موفقیتهای اقتصادی نیز بیان داشت: «ما در چهار سال گذشته از این موفقیت استفادههای زیادی کردیم. در عین حال که طرف مقابل ما از همان روز اول بدعهدیهایی داشت. ما علاوه بر اینکه فروش نفت و میعانات را به نزدیک سه برابر افزایش دادیم، کار بزرگی نیز انجام گرفت. ما بعد از برجام موفقیتهای بسیاری به دست آوردیم.
ناوگان ریلیمان را تقویت کردیم از لحاظ بانکی و اقتصادی نیز حرکتهای بسیار مهمی را انجام دادیم و رسیدیم به سال ۹۶. اینجا شیطان رجیم یک بار دیگر ظهور و بروز پیدا کرد.» وی یادآورشد: «در سال ۹۶ از یک طرف امریکاییها به دنبال این بودند که به برجام ضربه بزنند و از یک طرفی شک داشتند و نمیدانستند که اگر این کار را انجام بدهند چقدر تأثیر خواهد داشت. یک حادثهای در داخل رخ داد و آنها هم یک تفسیر غلط کردند و به تصمیم رسیدند.»
اینکه رئیس جمهور خروج امریکا از برجام را به یک حادثه داخلی در ایران ارتباط میدهد، نیز ابهامآور است؛ اگر ایشان کمی به گذشته برگردند و شعارهای انتخاباتی ترامپ را مرور کنند، خواهند دید که او همواره بر خروج امریکا از برجام (که به زعم او خسارت بار بوده) فریاد میزد، بنابراین پیوند یک حادثه داخلی به تصمیم ترامپ برای خروج از برجام نمیتواند چندان مبنای منطقی داشته باشد.
امریکا را منزوی کردیم
روحانی با بیان اینکه یک امتیاز دیگر غیرقابل بازگشت به دست آوردیم و آن وفای به عهد است، ابراز داشت: «دنیا فهمید اگر ایران عهدی بست و پیمانی را امضا کرد، پای پیمانش میایستد. این مسئله جاودانه و امتیازی است که هیچ وقت از بین نمیرود. طرف مقابل از توافق خارج شد و طرفهای دیگر به تعهداتشان عمل نکردند ولی ما یک سال صبر کردیم و نشان دادیم ملتی هستیم که به عهدش میایستد.»
وی با تأکید بر اینکه امتیاز دیگر ما انزوای امریکا بود، بیان کرد: «مگر در این یک سال امریکا تنها نبوده است؟ مگر کسی بوده است که بگوید امریکا کار درست کرده است؟ به غیراز یک رژیم غاصب و یکی دو تای دیگر همه کشورها از او حمایت نکرده و منزوی شدند. ما دو بار در دادگاه لاهه موفق شدیم. دادگاه لاهه یک حکم موقت داد که امریکا نباید تحریمها را اجرا کنند.»
روحانی افزود: «برخیها موفقیتها را کوچک و ناکامیها را میبینند. در دادگاه لاهه موفقیتی را به دست آوردیم بزرگتر از موفقیت مصدق و موفقیتی را در شورای امنیت به دست آوریم که در تاریخ بی نظیر است.»
تحریم کردید، تفرقه بیندازید؛ وحدت بیشتر شد
رئیس جمهوری اسلامی ایران در ادامه به سخنان سال گذشته خود اشاره کرد و گفت: «من پارسال در جمع شما و سفرا گفتم صلح با ایران مادر همه صلحهاست، جنگ با ایران هم مادر همه جنگهاست. فهمیدید که پهپاد مدرن شما با موشک ساخت ایران که در وزارت دفاع دولت یازدهم و دوازدهم ما ساخته شده است و سپاه پاسداران غیور هم این موشک را با دقت و مهارت شلیک کرده است. در هنگام توقیف کشتی انگلیسی ناوچه شما در کنار کشتی بود، اما چرا کاری نکرد؟ وقتی هلیکوپترهای ما روی کشتی شما قرار گرفت چرا ناوچه شما که آنجا بود کاری برای نجات کشتی متخلف انجام نداد؟ نمیشود تنگه هرمز برای شما آزاد باشد، اما تنگه جبل الطارق را برای ما ببندید.»
رئیس جمهور در پایان سخنان خود به مسئله مذاکره با امریکا اشاره کرد و گفت: «به امریکاییها میگویم تمام تحریمهای شما غلط بود و اگر سپاه را تحریم کردید تا تضعیف شود اشتباه کردید، اگر سپاه را برای ایجاد تفرقه در داخل کشور تحریم کردید، اشتباه کردید و دیدید که اتحاد داخلی بیشتر شد. اگر وزیر امور خارجه ایران را تحریم کردید تا او را ضعیف کنید و در داخل تفرقه بیندازید، باز هم اشتباه کردید.»