حوريه ملکي
اگر تا ديروز چيني ها و آمريکايي ها خودشان را به عنوان رقيب فرش ايراني معرفي مي کردند حالا پاکستان و هندوستان تهدید جدی برای اين صنعت هستند. اين در حاليست که در استان اردبیل 50 هزار بافنده فرش وجود دارد و تنها 12 هزار نفر از این تعداد شناسنامه‌دار شده و تحت پوشش بیمه درآمده‌اند. هر چند از مشکلات وضعيت فرش دست باف ايراني زياد گفته اند و زيادتر شنيده ايم و حتي مجلس شورای اسلامی نيز حدود 2 سال پيش بیمه فرشبافان را که قدمی موثر در حمایت از تولیدکنندگان این عرصه است به تصویب رساند ولی با اجرايي نشدن این مصوبه نه تنها دردي از دردهاي فرشبافان درمان نشد بلکه حالا مشکلات آنها به قدري زياد شده که در کمال تاسف بايد گفت اين صنعت به جان دادن بيشتر نزديک شده و فاتحه اي بايد برايش سرود.
***
تا همين چند سال پيش بود که يکي از شهرت هاي ايران در دنيا، فرش دستبافش بود. اما حالا به دلايل مختلف وضعيت اين صنعت اصيل و منحصربفرد ايران زمين به جايي رسيده که با کمال تاسف بايد گفت ديگر پز فرش دستبافت اصيل ایرانی را در مجامع داخلی و بین‌المللی نمی‌دهیم و همچنان از این هنر صنعت غافل شده ايم. فرش دستباف در استانهاي مختلف ايران از چنان جايگاهي برخوردار بود که هر منطقه براي خودش يک برند محسوب مي شد. از يزد و کاشان و تبريز گرفته تا نايين و قم و کردستان و خراسان و اردبيل. اما امروز حال و روز فرش دستبافت ایرانی اصلا خوش نیست چرا که از مسوولان گرفته تا تولیدکنندگان و مخاطبان چندان رغبتی به شهرت و نام آوازه شدن فرش ایرانی ندارند و در حالی که روزگاری فرش دستباف در کنج هر منزلي به عنوان سرمایه اي عظیم تلقي مي شد و روی هم انباشته شده بود، امروز جای آن را فرش‌های ماشینی و کفپوش‌های صنعتی گرفته است. با اين اوصاف اردبيلي ها به فکر احياي اين صنعت افتاده اند و با راه اندازي شهرک صنفی فرش در صدد همراهی مسوولان و کمک بافندگان هستند.
*فرشبافان، بيمه و تسهيلات مي خواهند
فرش از جمله صنايعي به شمار مي آيد که به حمايت هاي ويژه اي نيازمند است. اين هنر-صنعت از لحظه توليد تا زمانيکه به دست مصرف کننده داخلي يا خارجي برسد بايد از مبادي بسياري گذر کند.
قرار بود با فرمولاسیون جدید مجموعه رنگرزی فرش به شکل طبیعی و همچنین مجموعه رنگرزی گیاهی در اردبيل راه‌اندازی شود و یک مجموعه رنگرزی شیمیایی نیز در اين استان افتتاح خواهد شد.
کاري که موجب مي شود 15 طرح و نقوش بی‌نظیر فرش استان اردبیل را که به ثبت جهانی رسیده است در معرض ديد همگان قرار بگيرد.
اما مشکلات فرشبافان اردبيلي با راه اندازي چند کارگاه و ثبت طرح ها رفع نمي شود.
در همين رابطه رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل گفت: در حال حاضر بزرگترین مشکل تولیدکنندگان فرش دستباف استان اردبیل بیمه تامین اجتماعی و تسهیلات است.
رامین صادقی که در جلسه بررسی مشکلات بافندگان فرش دستباف استان اردبیل سخن مي گفت با اشاره به رفع مسایل مرتبط با تعاونی‌ها و اتحادیه‌های فرش دستباف استان اظهار داشت: این جلسه نقطه عطفی برای اجرای پیشنهادات اتحادیه‌ها و تعاونی‌های فرش دستباف و رفع موانع اداری بین دستگاههای اجرایی است.
وی گفت: با توجه به اینکه متولی فرش دستباف وزارت صنعت، معدن و تجارت و مرکز ملی فرش ایران و به تبع آن در استان‌ها سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت بوده وظیفه ما در قبال تولیدکنندگان فرش دستباف احصای مشکلات فعالان این حوزه است تا برای رفع این موانع براساس قانون و مقررات و اساسنامه‌های اتحادیه‌ها و تعاونی‌های فرش دستباف اقدامات قانونی لازم را انجام دهد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل بیان کرد: اتحادیه‌ها و تعاونی‌های مرتبط با امر فرش دستباف در سراسر استان پیشنهادات و راهکارهای لازم را برای ارتقای کیفیت تولیدات و وضعیت اعضای تحت پوشش خود به طور مستقیم اقدام و پیگیر مسایل فرش دستباف استان باشند.
صادقی بزرگترین مشکل فرش دستباف استان اردبیل در حال حاضر را بیمه تامین اجتماعی و تسهیلات در استان دانست و افزود: هر کس باید وظایف قانونی خود را در زمینه فرش دستباف استان شناخته و از این هنر حفاظت کرده و متولی واقعی این امر یعنی سازمان صنعت، معدن وتجارت را در امر خدمت‌رسانی موثر به بافندگان فرش دستباف و حل مشکلات و گرفتاری‌های بافندگان یاری کند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل با اشاره به ظرفیت استان اردبیل در حوزه تولید فرش دستباف تصریح کرد: باید تلاش کنیم تا با حمایت از تولیدکنندگان فرش دستباف زمینه برای رونق تولید و نیز اشتغال را در این بخش فراهم آوریم و در این زمینه ظرفیت استان را برای همگان معرفی کنیم.
*هند و پاکستان هم رقيب ايران شدند
چندي پيش هم سخنگوی فراکسیون فرش مجلس با بيان اينکه کشورهای رقیب ایران نظیر هندوستان و پاکستان تهدید و خطر جدی در جهت تولید فرش این مرز و بوم هستند به ميزان صادرات در اين زمينه اشاره کرده و گفته بود: در سال 95 بیش از 350 میلیون دلار صادرات فرش و 200 میلیون دلار صادرات صنایع دستی رقم خورده است، البته به این ارقام قانع نیستیم و امیدواریم سهم فرش و صنایع دستی در صادرات کشور افزایش یابد.
محمد فیضی با بیان اینکه کشورهای رقیب ایران در حوزه فرش به سرعت جلو رفته و بازار را تصاحب می‌کنند، ادامه داده بود: ما برای سر و سامان دادن به این حوزه با همکاری مرکز ملی فرش ایران اقداماتی را نظیر پوشش بیمه‌ای فرشبافان آغاز کردیم که امیدواریم با تایید مصوبه مجلس از سوی شورای نگهبان و رفع نگرانی از بابت اصل 175 قانون اساسی در تایید این مصوبه بتوانیم زمینه
تاسف‌انگیز است که به جای توجه به فرش دستبافت به عنوان یک پس‌انداز برای خانواده‌ها و کالای سرمایه‌ای به سمت خرید فرش‌های ماشینی حرکت کردیم که هیچ شایستگی برای مردمان این مرز و بوم ندارد.
اينها بخشي از حرف هاي رئیس مرکز ملی فرش ایران است که با برشمردن مزایای بهره‌مندی از فرش طبیعی با الیاف و پشم طبیعی سازگار با محیط زیست و سلامت انسان‌ها گفته: فرش دستبافت که نمایانگر فرهنگ، هنر و اصالت مردمان این مرز و بوم بود امروزه هویت خود را از دست داده و کمترین رغبت و استقبالی به این حوزه را شاهد هستیم.
حمید کارگر با بیان اینکه همه ما در حوزه فرش دستبافت و غفلت از جذاب کردن آن مقصر هستیم، از شناسایی 47 نقطه جغرافیایی برای ثبت ملی فرش دستبافت در کشور خبر مي دهد و مي گويد: 29 منطقه جغرافیایی فرش دستبافت ایران از جمله اردبیل ثبت جهانی شدند ولی ما پز آن را نمی‌دهیم.
با اينکه قبل از سال 92 و به دنبال تحريم ها صادرات فرش ايران به آمريکا به صفر رسيده بود اما بر اساس آمارها در سال‌های اخیر 90 میلیون دلار صادرات فرش به آمریکا صورت گرفته است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران نيز از کشور آمریکا به عنوان بزرگترین وارد کننده فرش یاد مي کند و مي گويد: در فاصله سال‌های 2010 تا 2016 ریالی صادرات فرش از ایران را شاهد نبودیم و جای ما را کشورهایی همچون هندوستان و پاکستان گرفته بودند در حالی که در سایه برجام صادرات فرش ایرانی به آمریکا جان دوباره‌ای گرفته است.
کارگر پوشش بیمه‌ای قالیبافان را خواسته اولیه فعالیان این عرصه عنوان مي کند و يادآور شد: همچنان تامین اجتماعی به بهانه تامین نشدن اعتبار از پوشش بیمه‌ای فرشبافان طفره می‌رود که انتظار داریم دولت و مجلس با تامین منابع مالی این بهانه‌جویی‌ها را از تامین اجتماعی بگیرند.
