مدير طرح ملي تكاپو از تناقض آمار قاچاق پوشاك خبر داد و گفت: اخبار رسيده حاكي از آنست كه ارزش قاچاق پوشاكي كه به كشور وارد ميشود، حدود 8ميليارد دلار است. در حالي كه ستاد مبارزه با قاچاق كالا اين ميزان را يك تا 3 ميليارد دلار برآورد ميكند؛ از اينرو پيشبيني ميشود با افزايش توليد پوشاك ميتوانيم اشتغال ۵۰۰ هزار نفري فعلي در اين صنعت را به حدود يك ميليون شغل ارتقا دهيم.
به نظر ميرسد سالي كه با نام حمايت از كالاي ايراني نام گرفته بايد توجه ويژهاي به توليدكنندگان كالاي ايراني بشود. صنعت پوشاك جزو صنايعي است كه تنوع بسيار داشته و در عين حال قاچاق نيز در اين بخش رونق دارد. فعالان بازار معتقدند كه در سالهاي گذشته توجهي به ايجاد تنوع و افزايش تيراژ توليد در اين بخش نشده؛ از اين رو اين بازار پر سود به خارجيها سپرده شده است. توليدكنندگان پوشاك نيز از بالا بودن سود بانكي و تأمين مواداوليه صنايع نساجي گله ميكنند و معتقدند كه صنعت نساجي و پوشاك به حال خود رها شده است. در اين خصوص رضا تازيكي، مدير طرح ملي تكاپو (توسعه كسب و كار و اشتغال پايدار) در گفتوگو با تسنيم، درباره تأثير مخرب قاچاق بر توليد داخلي پوشاك گفت: آماري كه از سوي ستاد مبارزه با قاچاق كالا اعلام ميشود با آمارهاي پوشاك در داخل كشور همخواني ندارد.
وي ادامه داد: در حوزه پوشاك طبق آمار بانك مركزي سرانه مصرف پوشاك 3 الي 4درصد مصرف خانوار در سال است، در همين راستا بازار صنعت پوشاك بين 14 تا 15ميليارد دلار ارزش دارد، از اين ميزان حداكثر طبق نظر انجمن نساجي و پوشاك، تعداد شاغلان صنعت پوشاك حدود 500 هزار نفر است، با اين ميزان نيروي كار حدود 40درصد صنعت پوشاك كشور را توليد ميكنيم؛ يعني 60 درصد بازار خالي است، به همين دليل است كه قاچاق پوشاك صورت ميگيرد، در كشور كمبود توليد پوشاك داريم.
تازيكي بيان كرد: در حالي كه تركيه هم مانند ايران 80 ميليون جمعيت دارد، اما مشاهده ميكنيم كه در تركيه حدود 2ميليون نفر در اين صنعت شاغل هستند، اما در صنعت پوشاك ايران تنها 500 هزار نفر شاغل هستند. اگر طبق آمارها فقط محاسبات را در نظر بگيريم 500 هزار نفر حتي اگر با بيشترين ظرفيت هم كار كنند، تنها ميتوانند حدود 40 درصد نياز 80ميليون ايراني را تأمين كنند. صنعت پوشاك ايران كمبود توليد دارد كه قاچاق پوشاك در كشور اين كمبود را جبران ميكند. دليل اينكه توليد داخل افزايش نيافته اين است كه نيروي متخصص نداريم.
مدير طرح ملي تكاپو با بيان اينكه متأسفانه در كشور مشكل طراحي لباس داريم، گفت: در حال حاضر در كشور 10 شركت طراحي پوشاك بيشتر نداريم. طرح تمام شركتها كپيكاري است و از طرحهاي اينترنتي استفاده ميكنند. در حوزه طراحي پوشاك ايراني حرفي براي گفتن ندارد.
بزرگترين كارخانه نساجي ايران 300 كارگر دارد
تازيكي با انتقاد از ضعيف بودن مراكز آموزشي در كشور از جمله دانشگاه فني و حرفهاي گفت: بايد ريشهيابي كنيم كه چرا قاچاق پوشاك انجام ميشود؟! دليل اصلي قاچاق پوشاك اين است كه ما توان تأمين پوشاك داخلي را نداريم، بهخاطر اينكه قيمت تمام شده توليد پوشاك در كشور بسيار بالاست. در حال حاضر اگر يك كت و شلوار از يك كشور خارجي خريداري ميكنيم بايد حدود 300 هزار تومان پرداخت كنيم، درحاليكه همان كت و شلوار در ايران حدود 800 هزار تومان است. بهطور طبيعي مصرفكننده بهسمت توليد غيرايراني تمايل دارد. از لحاظ فني ايران توان توليد را دارد، اما از نظر قيمت تمام شده نميتوانيم رقابت کنیم؛ چراكه سودهايي در حوزه توليد وجود دارد كه در بازار جهاني هيچ كس با اين ميزان سود و قيمت فعاليت نميكند.
وي با ابراز اينكه متأسفانه توليد انبوه پوشاك نداريم، گفت: بزرگترين كارخانجات ما با كمتر از 200 تا 300 نفر فعاليت دارند، در صورتي كه اين عدد در كشورهاي همسايه حدود 10 هزار نفر است. از سوي ديگر قاچاق پوشاك سودآور است، بهدليل اينكه پوشاك ايراني گران و پوشاك خارجي ارزان است و فاصله اين قيمتها براي قاچاقچيان سودآور است. اگر بخواهيم قاچاق تمام شود، بايد بهسمت توليد انبوه برويم.
مدير طرح ملي تكاپو افزود: معتقد هستيم ارزش قاچاق پوشاكي كه به كشور وارد ميشود حدود 8 ميليارد دلار است، در صورتي كه ستاد مبارزه با قاچاق كالا اين ميزان را يك تا 3 ميليارد دلار برآورد ميكند، اما با محاسبات ميزان مصرف مشخص ميشود كه ميزان پوشاكي كه به شكل قاچاق به كشور وارد ميشود حدود 8ميليارد دلار است و با افزايش توليد پوشاك ميتوان حدود يك ميليون شغل ايجاد كرد.
مبارزه با قاچاق همزمان با افزايش توليد پوشاك
تازيكي بيان كرد: توان توليد داخل بايد افزايش يابد، در صورتي كه توليد افزايش پيدا نكند و صرفاً مانع از قاچاق كالا شويم، هيچ كاري براي اشتغال انجام ندادهايم، فقط مبلغ توليد داخل افزايش مييابد. حدود يك سال گذشته يكي از «برند»هاي بينالمللي را مجاب كرديم كه در داخل كشور برايشان توليد كنيم و تمام محصولش را صادر كنيم، بيش از 100 ميليون يورو آماده عقد قرارداد هستيم، اما بيش از 10 كارخانه توليد پوشاك را نيافتيم كه بتوانند همكاري كنند. متأسفانه مراكز فني و حرفهاي در طول 30سال گذشته حتي موفق نشدهاند تنها يك نفر خياط آموزش دهند. بيش از 190 مركز آموزشگاه آموزش فني و حرفهاي در تهران وجود دارد، اما حتي 10 نفر از افرادي كه در اين مراكز آموزش ميبينند، جذب صنعت پوشاك نميشوند، دليل اين موضوع اين است كه در هيچ كدام از 190 مركز آموزشگاه تهران حتي يك چرخ صنعتي خياطي وجود ندارد، تمام چرخهاي آموزش فني و حرفهاي خانگي است.
وي ادامه داد: فردي كه از آموزشگاه فني و حرفهاي گواهينامه اخذ كرده است زماني كه پاي چرخ صنعتي مينشيند توانايي كار كردن با چرخ صنعتي را ندارد. نكته ديگر اين است كه قانون فني و حرفهاي در كشور اجازه آموزش به مردان را نميدهد؛ يعني در كل كشور يك آموزشگاه فني و حرفهاي خياطي مردان وجود ندارد، در حالي كه 70 درصد صنعت پوشاك كشور را آقايان تشكيل ميدهند، اين 70 درصد هيچ كجا آموزش نديدهاند، حتي توليدكننده پوشاك اگر بخواهد كارش را گسترش دهد اصلاً نيروي ماهر ندارد.
تازيكي گفت: يعني افراد دو سال از وقت خود را ميگذارند و آموزش فني و حرفهاي ميبينند، اما در هيچ كجايي از صنعت برايشان كارآيي ندارد، در حالي كه تنها اگر 15 روز بهصورت دقيق آموزش ببينند افراد ميتوانند براي كار در صنعت پوشاك آماده شوند. صنعت پوشاك در وضعيت فعلي بيش از 100 هزار نفر نيروي كار نياز دارد، اما هيچ جايي براي تربيت وجود ندارد.
تازيكي اظهار داشت: متأسفانه توليد پنبه در كشور يكدهم نياز كشور است، ولي براي همين يكدهم كه ارزش افزوده زيادي براي كشور ندارد، تعرفه 15درصدي به پنبه وارداتي ميخورد. بايد اجازه دهند پنبه وارد كشور و تبديل به پارچه و پوشاك شود و قيمت پوشاك رقابتي شود. 15درصد تعرفه پنبه وارداتي اشتباه است. براي حمايت از چهكسي اين كار را ميكنند؟ كشاورزان ايراني از توليد پنبه خارج شدهاند، چون آببر است و مزيتي برايشان ندارد. پنبه اگر وارد كشور شود و تبديل به پارچه شود حدود 400 درصد ارزش افزوده دارد. اگر پنبه تبديل به پوشاك شود حدود 900 درصد ارزش افزوده دارد، تمام اين محاسبات علمي است، بنابراين تعرفه بستن روي كالايي كه ميتواند ارزش افزوده ايجاد كند اشتباه بزرگي است. اين اشتباه است كه هر ساله تعرفه پنبه افزايش پيدا ميكند.
مدير طرح ملي تكاپو گفت: ما در كشوري زندگي ميكنيم كه كشورهاي اطرافمان بهغير از تركيه هيچ كدام توليدكننده پوشاك نيستند، ميتوانيم با توليد پوشاك تمام كشورهاي اطراف را تحت پوشش قرار دهيم. اين همان حمايت از كالاي ايراني است. هيچ كدام از كشورهاي خاورميانه به جز تركيه توليدكننده پوشاك نيستند. تركيه تمايل بسياري دارد كه در ايران پوشاك توليد كند، چون هزينه توليد پوشاك در تركيه بالا رفته است. پنج برابر توليد ايران توليد پوشاك در تركيه هزينه دارد.
تازيكي اظهار داشت: مصر كشوري است كه نساجي ندارد، اما با توليد پوشاك توانسته بيش از 600 هزار شغل در پنج سال اخير در صنعت پوشاك ايجاد كند، صربستان و گرجستان نيز همينطور موفق بودهاند، اما در كشور ما به صنعت پوشاك كمتوجهي ميشود. ظرفيتي كه اين صنعت دارد هيچ صنعت ديگري ندارد، اين صنعت از نظر ميزان اشتغال و ميزان هزينه قابل رقابت با هيچ صنعتي نيست. در بنگلادش با وجود اينكه نساجي ندارد، حدود 25ميليون نفر در صنعت پوشاك كار ميكنند و صادرات هم دارند.
ماجراي اسفبار توليدكننده پوشاك ايراني
همچنین يك توليدكننده پوشاك با بيان اينكه تهیه ارز با قیمت 4 هزار و 200 تومان مشکل شده است، گفت: مجبور شدم براي تأمين هزينههاي كارخانه دو ملك را بفروشم و الان زيربار ۹۰۰ ميليون تومان سود بانكي هستم.
فاطمه پازوكي با اشاره به اينكه عدم توليد مواداوليه موردنياز صنعت نساجي در داخل كشور باعث شده تا تمام نياز خود را از محل واردات تأمين كنيم، اظهار داشت: من بهعنوان يك توليدكننده اعتقاد جدي به حمايت و خريد از كالاي ايراني دارم، اما وقتي مواد مورد نياز من در داخل تأمين نميشود مجبورم آن را وارد كنم.
وي با اعلام اينكه پارچههاي ژاكارد و فوتر عمده نياز واحد توليدي ما به شمار ميآيد، افزود: تا چند سال گذشته يك كارخانه بخشي از پارچههاي ما را تأمين ميكرد، اما به ما اعلام كردند ديگر نميتوانيم پارچهاي با كيفيت موردنياز شما را توليد كنيم.
اين توليدكننده پوشاك با تأكيد بر اينكه متأسفانه توليدكنندگان اين حوزه با مشكلات متعددي دست و پنجه نرم ميكنند، گفت: به نظر ميرسد توليدكننده ايراني با وجود همه اين مشكلات پوست كلفتي دارد كه هنوز از بازار خارج نشده است، ولي بايد بگويم تشديد مشكلات نمنم توليدكننده ايراني را مجبور به ترك بازار ميكند.
پازوكي با اعلام اينكه هر ساله هيچ حمايتي از توليدكننده داخلي نشده در كنار آن حجم قاچاق پوشاك افزايش پيدا ميكند، اظهار داشت: اگر بخواهم پارچه موردنياز خود را از بازار خودمان تأمين كنم بايد از پارچههاي بيكيفيت چيني استفاده كنم كه آنها به هيچ عنوان جوابگوي توليد ما نيستند.
وي با بيان اينكه اگر بخواهيم با همين كيفيت اقدام به توليد محصول كنيم، مجبوريم حجم توليد را كاهش داده و حتي تعديل نيرو انجام دهيم، تصريح كرد: مسئولان فقط حرف ارائه دلار 4 هزار و 200 توماني به توليدكنندگان را مطرح ميكنند. بنده سه روز پيش حوالهاي را با نرخ دلار 5 هزار و 500 توماني انجام دادم كه همين نرخ هزينه زيادي را به واحد توليدي ما تحميل كرده است.
اين توليد كننده پوشاك به حضور برندهاي بيكيفيت ترك و چيني در سطح بازار اشاره كرد و افزود: مشتري وقتي اين محصولات را ميبيند به طور حتم حاضر به خريد محصول ايراني آن هم با قيمت بالاتر نيست.
پازوكي گفت: تجربه 37 سالهاي در توليد پوشاك دارم اما در طول اين سالها هر روز با مشكلات متعددي روبهرو شدهام به نحوي كه نيروي انساني ما از سال 86 تاكنون به يك چهارم رسيده است.
وي با اعلام اينكه ديگر دخل و خرج واحد توليدي با يكديگر هماهنگ نيست، گفت: مجبور شدم براي تأمين هزينههاي خود دو ملك را بفروشم، اما تا كي ميتوانم براي گذران امور كارخانه از محلهاي ديگر هزينه كنم.
پازوكي اضافه كرد: دو سال پيش بهره وام بانكي من 900 ميليون تومان شده بود كه امروز افزايش قابل توجهي پيدا كرده است. براي پرداخت اين هزينه هيچ راهكاري ندارم جز اينكه حجم توليد خود را كاهش داده و شايد در نهايت از كار توليدي خود پشيمان شوم.
