مهران ابراهيميان
صداي دلالان نبش خيابان منوچهري ديروز بلندتر از روزهاي ديگر بود و دادزن‌هاي اين بازار نرخ‌هاي جديد ارزهاي خارجي را بلندتر فرياد مي‌زدند تا نشان دهند دلار از مرز 4هزار و 100تومان هم گذشته است، تابلوهاي صرافي‌هاي خيابان فردوسي هم قيمت 4هزار و 135تومان را نشان مي‌داد اما حركت در مسير راسته صراف‌ها نشان مي‌داد دلالان به همديگر پيام‌هايي را مي‌دهند كه از خريدار واقعي خبري نيست و كاسبي كساد است ولي صرافان، با احتياط دلار را خريد‌و‌فروش مي‌كردند و برخي از آنها تنها تمايل به خريد دلار داشتند تا فروش آن. برخي دلالان اين امر را ناشي از پيش‌بيني افزايش بيشتر ارز در ايام سفرهاي تعطيلات ژانويه ارزيابي مي‌كنند.
دلار روز گذشته هم افزايش 0/5 درصدي را تجربه كرد؛ افزايشي كه برخلاف شرايط بازار يعني فروكش‌كردن تقاضاي ارز خارجي بعد از اربعين در حال رخ دادن است اما عوامل ديگري در اين روزها به بازار و به‌خصوص سوداگران نويد افزايش نرخ ارز را داده و به آنها اجازه داده به رغم نبود تقاضاي ارز فيزيكي قيمت آن را بالا بكشند، عواملي چون افزايش 15درصدي واردات در هفت ماهه اخير، پيش‌بيني دلار 3هزار و 800توماني در بودجه 97، سفرهاي ژانويه دهك‌هاي بالاي جامعه، حرف‌هاي ترامپ و انگيزه دولت در گران‌فروشي باعث شده ذي‌نفعان بازار فيزيكي دلار نيز اين بازار را ملتهب كرده و بار ديگر نرخ دلار را به بالاي 4هزار و 100 تومان برسانند. ايران در مجموع در هفت ماه اول سال جاري ۲۷ميليارد و ۸۱۷ميليون دلار كالا از كشورهاي مختلف وارد كرده است كه ۱۵درصد از رقم مدت مشابه سال قبل، بيشتر شده و از سوي ديگر نرخ ارز دولتي نيز از 3هزار و 242تومان در ابتداي امسال با حدود 282تومان به 3هزار و 524تومان رسيده است.
سود ارز همچنان كمتر از سود بانكي
به عبارت بهتر بازار غيررسمي يا آزاد به موازات افزايش نرخ دلار مبادله‌اي رو به افزايش است و همين امر سبب شده انتظارات نسبت به افزايش نرخ هم با شدت بيشتري تداوم يابد اما اگر افزايش نرخ ارز با همين شيب در بازار آزاد رشد پيدا كند باز هم سود اكتسابي براي پايان سال كمتر از سود بانكي كوتاه‌مدت كه هم‌اكنون 15درصد است، خواهد بود. به عبارت بهتر اگر نرخ ارز تا پايان امسال به 4هزار و 312تومان برسد، سود سرمايه‌گذاري يك ساله در اين بازار با نرخ سود بانكي 15درصد برابر خواهد شد. با اين تفاوت كه بازار ارز پرنوسان و پرريسك بوده ولي بانك‌ها سود‌هاي تضميني ارائه مي‌دهند. نرخ ارز در ابتداي امسال 3هزار و 750تومان بوده كه ديروز در بالاترين رقم به 4هزار و 135تومان رسيده است.
تناقض در گفتار و تاكتيك دولتمردان
حركت تدريجي نرخ‌ها كه گويا به عنوان يك تاكتيك در افزايش نرخ‌ها در دستور كار دولت قرار گرفته با اظهارات مسئولان در تناقض است. اين تاكتيك افزايش تدريجي و روزانه يافتگي هم‌اكنون نه فقط در بازار ارز كه در بازارهاي مختلف اعم از موادغذايي و لبنيات نيز در حال اجراست هر چند با اظهارات سخنگوي دولت در تناقض باشد.
چندي پيش محمدباقر نوبخت، رئيس سازمان برنامه و بودجه اعلام كرده بود، شخص رئيس‌جمهور با افزايش نرخ ارز مخالف است و دولت بناي اين را ندارد كه اجازه دهد، قيمت دلار به نحو فزاينده و جهشي افزايش يابد. با اين حال به نظر مي‌رسد دلار باز هم با سناريوهايي كه برخي تدوين مي‌كنند، در بازار بالا و پايين مي‌شود و اين نوسان به مراتب بيشتر از روند افزايشي قيمت‌هاي ارز مرجع توسط دولت است. اين در حالي است كه با افزايش قيمت نفت به 61 دلار در ماه‌هاي اخير پيش‌بيني مي‌شود امسال درآمد ارزي دولت به حدود 90ميليارد دلار برسد. به عبارت بهتر لازم است دولت در يك برنامه جدي و عملياتي‌تر از يك سو اطلاع‌رساني درستي درباره بازدهي سرمايه‌گذاري در نرخ ارز را براي مردم نشان دهد و از سوي ديگر براي سوداگراني كه به بهانه‌هاي مختلف مانع يكسان‌سازي نرخ ارز شده و فاصله نرخ ارز مبادلاتي و ارز آزاد را بيشتر مي‌كنند، چاره‌اي جدي بينديشند و اجازه ندهند دلالان حاشيه خيابان منوچهري و سبزه ميدان فريادهايشان را بلندتر كنند.
مسابقه سكه و دلار در بازار
در اين ميان به موازات نرخ ارز قيمت انواع سكه نيز روند صعودي را در روزهاي قبل ادامه داد، به طوري كه سكه تمام در قبال افزايش 28توماني روز گذشته دلار ۱۵هزار تومان افزايش قيمت داشت. سكه تمام طرح جديد در ادامه روند صعودي روزهاي اخير دیروز به يك ميليون و 400 هزار تومان رسيد. اين نوع سكه دو روز پيش نيز ۲۰هزار تومان افزايش قيمت را تجربه كرده بود. همچنين نيم‌سكه بيش از ۷۰۰ هزار تومان عرضه شد و ربع سكه ۳۹۷ هزار تومان قيمت داشت. رئيس اتحاديه طلا و جواهر تهران تصريح كرد: افزايش قيمت سكه تحت تأثير افزايش نرخ ارز اتفاق افتاده است.
در اين‌باره محمد كشتي‌آراي به ايسنا اظهار كرد: وضعيت بازار در چند روز اخير با توجه به افزايش قيمت ارز ناخودآگاه با التهاب همراه و سبب افزايش قيمت سكه شده است. وي با بيان اينكه اين افزايش قيمت در حالي رخ داده كه قيمت جهاني طلا تغيير چنداني نداشته است، ادامه داد: قيمت سكه ديروز تا يك ميليون و ۴۰۰هزار تومان افزايش يافت كه اين ناشي از افزايش قيمت ارز و التهاباتي است كه اين روزها ايجاد شده است. در واقع هيچ اتفاق ديگري در بازار نيفتاده است.
رئيس اتحاديه طلا وجواهر تهران اظهار كرد: قيمت سكه از يك‌ميليون و ۳۱۸هزار تومان در هفته گذشته با حدود ۸۰هزار تومان افزايش، در بازار ديروز به يك‌ميليون و ۴۰۰هزار تومان رسيد. خريد و فروش‌ها با حاشيه ريسك بالا انجام مي‌شود. به گفته كشتي‌آراي با التهاباتي كه ايجاد شده قيمت‌ها واقعي نيست.
