دکتر سیدرضا میرطاهر
نتايج انتخابات پارلماني آلمان كه روز يكشنبه برگزار شد، حاكي از آن است كه اتحاد احزاب مسيحي به رهبري آنگلا مركل ۳۳درصد، حزب سوسيال دموكرات به رهبري مارتين شولتس 20/5درصد، حزب راستگراي «آ. اف. د.» يا آلترناتيوي براي آلمان 6 /12 درصد، حزب دموكرات آزاد 10/7 درصد، حزب سبزها 9/2درصد و حزب چپها 9 /8 درصد آرا را از آن خود كردهاند. بهرغم كاهش قابل توجه آراي دو حزب اتحاد دموكرات مسيحي و حزب سوسيال دموكرات، اين نخستين بار از زمان جنگ جهاني دوم است كه يك حزب راستگراي افراطي يعني حزب «آلترناتيوي براي آلمان» به عنوان سومين حزب قدرتمند پارلمان به پارلمان اين كشور راه مييابد. در واكنش به اين مسئله، مردم شهرهاي مختلف آلمان يكشنبه شب به خيابانها ريختند و شعارهاي ضد نازيسم سر دادند.
در واقع نتايج انتخابات پارلماني اخير، محاسبات سياسي را از اساس تغيير داده است. پس از ورود حزب «آلترناتيوي براي آلمان» به تقريباً تمامي پارلمانهاي ايالتي، اكنون اين حزب به پارلمان آلمان (بوندستاگ) نيز راه يافته است. اين حزب حتي در شرق آلمان با بيش از ۲۱ درصد آرا، به دومين حزب قدرتمند اين منطقه از كشور تبديل شده و در ميان رأيدهندگان مرد در شرق آلمان در صدر قرار دارد. به اين لحاظ شايد بتوان آنگلا مركل صدراعظم آلمان را برنده و در عين حال بازنده اين انتخابات دانست. هرچند حزب مركل بالاترين آرا را در انتخابات به دست آورده، با اين حال كاهش آراي آن به ويژه در قياس با انتخابات سال 2013 به منزله پسرفت در جايگاه اجتماعي اين حزب و موقعيت سياسي مركل محسوب ميشود. با نگاهي به عملكرد مركل در چند سال اخير، بيشترين انتقاد از وي به دليل اتخاذ سياست درهاي باز در قبال پناهجويان بوده است. پيروزي بيسابقه حزب راستگراي افراطي آلترناتيوي براي آلمان و راهيابي آن به پارلمان آلمان مسلماً تأثيرات و پيامدهاي مهمي به دنبال خواهد داشت. يكي از پيامدهاي اين مسئله، اميد مجدد احزاب راستگراي افراطي در ديگر كشورهاي اروپايي، براي راهيابي به پارلمانهاي اين كشورها است. به ويژه حزب جبهه ملي فرانسه كه رهبر آن مارين لوپن در انتخابات رياست جمهوري فرانسه متحمل شكست شد و تا حدي در ماههاي اخير منزوي شده است، از پيروزي حزب آلترناتيوي براي آلمان استقبال كرده است. اكنون احزاب راستگراي افراطي در اروپا اميد جديدي براي پيروزي در صحنه انتخابات و راهيابي به پارلمانها پيدا كردهاند.
در انتخابات منطقهاي سال گذشته آلمان نيز، محافظهكاران تحت رهبري آنگلا مركل متحمل چندين شكست شدند، اما حزب آلترناتيوي براي آلمان به نتايج فراتر از انتظار دست يافت. اين حزب افراطي در دو سال اخير با بهرهبرداري از كاهش محبوبيت مركل و اعتراض آلمانيها به سياست مهاجرتي وي موقعيت خود را تقويت كرده است. در واقع روي گرداندن شمار زيادي از رأيدهندگان آلماني از حزب مركل و ريختن آرا به نفع اين حزب راستگراي افراطي نشانه نارضايتي آنها از سياست مهاجرتي دولت آلمان به رغم رضايت نسبي آنها از وضعيت اقتصادي اين كشور است. رهبر اين حزب، نتيجه انتخابات پارلماني اخير را «تاريخي» و حركتي به سمت تغيير توصيف كرده است. حزب آلترناتيوي براي آلمان در سال 2013 ايجاد شد و با اتخاذ سياستهاي ضدمهاجرت و ضديورو، خيلي زود موفق به كسب حمايت بخش قابل توجهي از جامعه آلمان شد. شماري از رأيدهندگان آلماني پس از وقوع بحران پناهجويان از حزب مركل رويگردان و به جناح راستگراي افراطي متمايل شدهاند. حدود ۶۰درصد كساني كه اين حزب را برگزيدهاند، عنوان ميكنند كه رأي خود را در اعتراض به ديگر احزاب، به «آلترناتيوي براي آلمان» دادهاند. با توجه به اين امر، كساني كه واقعاً به اين حزب باور دارند در اقليت هستند. دو حزب بزرگ آلمان يعني ائتلاف احزاب مسيحي و همچنين سوسيالدموكراتهاي آلمان پيشتر نيز ابراز نگراني كرده بودند كه احتمالاً كاهش مقبوليت آنها در ميان رأيدهندگان آلماني به نفع حزب «آلترناتيوي براي آلمان» تمام شود. ميتوان پيشبيني كرد كه ورود اين حزب راستگراي افراطي به پارلمان آلمان، به معناي بروز مخالفت از جانب نمايندگان اين حزب در بوندستاگ و رويارويي با دولت جديد مركل خواهد بود.