كارشناسان ايران و 1+5 از امروز دور جديدي از مذاكرات خود را براي دستيابي به توافق جامع بر سر برنامه هستهاي ايران شروع ميكنند، مذاكراتي كه مهمترين ويژگي آن، ورود به مرحله نگارش متن توافق بعد از عبور از اختلافات كليدي مانند رآكتور آب سنگين اراك است.
به گزارش «جوان» دور جديد مذاكرات كارشناسي ايران و 1+5، اين بار در شهر نيويورك برگزار ميشود، جايي كه حميد بعيدينژاد رئيس تيم كارشناسي مذاكرهكننده ايراني و هيئت همراه او از چند روز قبل براي شركت در اجلاس مرور معاهده منع گسترش سلاحهاي هستهاي (NPT) به آنجا رفتهاند. «محمد جواد ظريف» وزير امورخارجه ديروز در حاشيه نشست هيئت دولت، تأييد كرد كه مذاكرات به مرحله نگارش توافق جامع بين ايران و 1+5 رسيده است. در صورتي كه اين دور از مذاكرات كارشناسي موفقيتآميز باشد، از هفته آينده نشست ايران و 1+5 در سطح مقامهاي ارشد با حضور محمد جواد ظريف و كاترين اشتون برگزار خواهد شد. بر اساس گزارش ايرنا، ظريف ديروز گفت كه « مذاكرات سياسي» براي نگارش متن توافق جامع از هفته آينده شروع خواهد شد و رسيدن به نتيجه بستگي به حسننيت طرف غربي دارد.
ميتوانيم در همين 6 ماه توافق كنيم
منابع نزديك به تيم مذاكرهكننده هستهاي از چند هفته قبل كه علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي خبر عبور دو طرف از رآكتور آب سنگين اراك را اعلام كرده ميگويند كه در برخي از زمينههاي ديگر از جمله درصد غنيسازي، دوره غنيسازي و برخي ديگر از مواردي كه پيش از اين مورد اختلاف طرفين بود، توافق انجام شده و دور نماي توافق بين طرفين به شكل قابل توجهي افزايش پيدا كرده است. موضعگيري ديروز محمد جواد ظريف در گفتوگو با ايرنا هم اين فرض را تقويت ميكند. او درپاسخ به سؤالي درباره اينكه آيا امكان تمديد زمان ششماه تعيين شده در توافق ژنو وجود دارد يا نه، گفت كه مذاكرات ايران و گروه 1+5 در يك پروسه يك ساله انجام ميشود و بر اين اساس ميتواند تا بهمن ماه امسال ادامه يابد. وي در عينحال پيشبيني كرد كه ممكن است در همين شش ماه نيز طرفين به توافق برسند: «البته توافق ژنو يك دوره اوليه شش ماهه دارد كه اميدواريم در همان دوره به نتيجه برسيم كه رسيدن به نتيجه بستگي به حسن نيت طرف غربي دارد.»
محورهاي احتمالي توافق
منابع مرتبط با تيم هستهاي مذاكرهكننده ميگويند، طرفين نه تنها بر سر رآكتور آب سنگين اراك به توافق رسيدهاند، بلكه در برخي موارد ديگر نيز توافقاتي چشمگير به دست آمده است. پيشتر علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي در آخرين روزهاي فروردين 93 در گفت و گو با با برنامه «من طهران» شبكه العالم خبر داده بود كه اختلاف بين ايران و 1+5 بر سر رآكتور آب سنگين اراك تقريبا حل و فصل شده و اين رآكتور همچنان به عنوان يك رآكتور آب سنگين باقي خواهد ماند ولي تغييراتي فني در آن به وجود خواهد آمد تا توليد پلوتونيم آن كاهش پيدا كند. حالا منابع مطلع با اشاره به ورود به مرحله نگارش متن، ميگويند كه اين نشان ميدهد كه طرفين بر سر برخي مسائل ديگر نيز به توافق رسيدهاند. يك منبع مطلع گفت، توافق جامع احتمالاً يك «توافق گام به گام» خواهد بود كه ممكن است طبق آن، در فاصلههاي زماني مشخص، برخي اقدامات مشخص انجام شود. به گفته او، به طور مثال، طرف ايراني پذيرفته كه طي يك دوره پنج ساله سطح غنيسازي خود را در ميزان 5 درصد كنوني حفظ كند و اورانيوم 5 درصدي توليد شده نيز، ضمن استفاده در مواردي كه تا كنون مورد استفاده قرار ميگرفت، در رآكتور اراك (در حالت تعديل يافته) مورد استفاده قرار ميگيرد.
مجموعه اظهار نظرهاي طرفهاي غربي و ناظران داخلي نشان ميدهد كه در اين دوره 5ساله، سطح نظارتهاي آژانس در وضعيت كنوني خود باقي خواهد ماند ولي بعد از پنج سال، به سطح اجراي پروتكل الحاقي خواهد رسيد. منابع مطلع ميگويند كه افزايش نظارتهاي آژانس به سطح اجراي پروتكل الحاقي به خاطر اين است كه طرف مقابل پذيرفته كه بعد از دوره پنجساله، سطح برنامه هستهاي ايران (ازجمله غنيسازي) نيز افزايش پيدا ميكند. يك منبع مطلع در حالي كه دوره زماني توافق جامع را 20 ساله دانست، تأييد كرد كه مذاكراتي براي افزايش سطح غنيسازي ايران به 20 درصد بعد از پنج سال انجام شده است.
در مقابل، طرف غربي متعهد ميشود بخشهايي از تحريمها كه در دوره توافق ژنو به حال تعليق در آمده، همچنان معلق بماند و ايران بتواند به بخش ديگري از داراييهاي مسدود شده خود در خارج دسترسي داشته باشد. به گفته اين منبع، مذاكراتي انجام شده تا امكان گشايش برخي كانالهاي مالي بانكي نيز براي ايران فراهم شود، ضمن اينكه دسترسي ايران به فناوري آب سبك نيز فراهم خواهد شد. به گفته اين منبع، طرف ايراني در عين حال پذيرفته كه سايت فوردو به يك سايت تحقيق و توسعه تبديل شود.
تكميل گام اول توافق با آژانس
رئيس بازرسان آژانس كه صبح ديروز وارد تهران شده بود، امروز به همراه بازرسان ديگر آژانس از معدن ساغند يزد و كارخانه تغليظ اردكان بازديد ميكند. اين در حالي است كه ديروز ايران و آژانس در جلسهاي در مورد نحوه انجام بازرسي از رآكتور اراك به جمع بندي رسيدند. ماسيمو آپارو، رئيس تيم بازرسان آژانس و مديركل پادمان منطقه B آژانس به همراه دو تن ديگر از بازرسان آژانس دوشنبه شب وارد تهران شد. با بازديد از اين مركز تقريباً مرحله اول توافق ايران و آژانس را به پايان ميبرد. به گفته بهروز كمالوندي سخنگوي سازمان انرژي اتمي، به دنبال اين بازديد، ايران ميتواند بگويد كه هفت اقدام مورد توافق ايران و آژانس در راستاي همكاريهاي انجام شده در برنامه اقدام مشترك مثل شش مورد قبلي در زمان مورد توافق انجام شده است و در واقع ميتوان گفت كه اين هفت اقدام به زودي نهايي ميشود.