جوان آنلاین: دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر (عج) که در سالهای اخیر به دلیل موقعیت جغرافیایی، گستره مخاطبان و بار مفهومی، به رسانهای پرنفوذ و پربحث تبدیل شده است، همزمان با فرا رسیدن سالروز ولادت حضرت زهرا (س) و روز مادر، بار دیگر نگاهها را به یکی از مهمترین فضاهای تصویری شهر تهران جلب کرده است. این طرح روز چهارشنبه ۲۰ آذر توسط خانه طراحان انقلاب اسلامی وابسته با سازمان اوج رونمایی شد.
در این اثر هنری، مجموعهای از زنان و دختران با پوشش سفید در دو سوی قاب قرار گرفتهاند؛ چینش افراد یادآور یک چیدمان آیینی است که در آن، زنان نسلهای مختلف گرد هم آمدهاند. پوشش سفید، علاوه بر ارجاع به محتوای مذهبی مرتبط با روز مادر، بهنوعی وحدت بصری میان افراد ایجاد کرده است؛ وحدتی که در دیوارنگارههای گذشته میدان ولیعصر (عج) نیز بارها به کار رفته و مفهومی از «یکپارچگی ملی- مذهبی» را منتقل میکند.
در مرکز تصویر، بانویی سالمند بر سکویی ایستاده و تابلویی در دست دارد که روی آن نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران و عبارت «ایرانِ جان» نوشته شده است. این انتخاب، جایگاه مادر ایرانی را در نقش ستون خانواده و نگهدارنده ارزشها برجسته میکند؛ بهگونهای که مادرِ سالخورده به نمادی از «مادر وطن» یا «مادر فرهنگی» تبدیل شده است. اطراف او نیز زنان جوانتر با نگاههایی آرام و لبخندهای نمادین قرار دارند؛ گویی نسلهای مختلف در حال امتداد یکدیگرند و معنایی از استمرار و تداوم خانواده در جامعه ایرانی را بازنمایی میکنند.
حضور کودکان در بخش پایین قاب نیز لایه دیگری از پیام طرح را شکل میدهد. کودکی خردسال که نگاهش متوجه مادران جوان است، در کنار نوزادی که در آغوش یکی از زنان قرار دارد، بهوضوح به مسئله «تداوم نسل» و «آیندهداری» اشاره دارد.
زنان در جلوی پرچم ایران
حضور زنان در بخش پیشزمینه، نشانه تمرکز بر نقش زنان در خانواده و جامعه و در عین حال احترام به جایگاه ملی آنهاست. این انتخاب تصویری، پیام تقدیر و احترام را به مخاطب منتقل میکند.
قرارگیری رنگ سبز در بالا تداعیکننده رشد، امید، زندگی و آرامش است؛ درست متناسب با جایگاه مادر و نماد حیاتبخشی او. رنگ قرمز در پایین به عنوان پایه، نماد قدرت، ایستادگی و شجاعت است. به این ترتیب پرچم نه فقط به عنوان نماد ملی، بلکه به شکلی استعاری پیام توازن و تقویت نقش مادر در بنیان خانواده و جامعه را منتقل میکند.
زنانی که جلوی پرچم ایستادهاند، به طور طبیعی نگاه مخاطب را به سمت پرچم و سپس به فضای اطراف هدایت میکنند؛ این حس تعلق به سرزمین و خانواده را همزمان القا میکند.
تصویری منسجم از زنان ایرانی
از منظر بصری، بهکارگیری رنگ سفید برای پوشش افراد، در کنار پسزمینهای با طیف سبز تیره، تضاد رنگی قابل توجهی ایجاد کرده است. این تضاد ضمن آنکه تمرکز مخاطب را بر چهرهها و نمادهای مرکزی طرح افزایش میدهد، با انتخاب رنگهای آرام، پیام معنوی و آیینی اثر را تقویت میکند. میز قرمز رنگی که در دو سوی تصویر امتداد دارد، نه تنها عنصر گرمکننده کنتراست رنگی است، بلکه از نظر ترکیببندی، خطوط افقی قدرتمندی ایجاد میکند که سوژههای انسانی را به هم متصل و انسجام تصویری را تضمین میکند.
پیشتر نیز طرحهایی با محوریت مادران شهدا، نقش زنان در جنگ و صلح و جایگاه خانواده ایرانی در این محل نصب شده بود؛ اما طرح جدید، بیش از آنکه به رویکرد حماسی متکی باشد، بر مفاهیم عاطفی و اجتماعی تمرکز دارد.
این دیوارنگاره تلاش دارد تصویری منسجم از «زن ایرانی» ارائه دهد؛ زنی که در کنار نقش مادری، حامل ارزشهای فرهنگی و ارتباطدهنده نسلهاست. در این روایت تصویری، مادر نه تنها در محوریت خانواده، بلکه در محوریت هویت ملی نیز قرار میگیرد. چهرههای آرام و نورپردازی یکنواخت، حس تقدس و آرامش را در طرح پررنگ کردهاند و تصویری آرمانی از خانواده ایرانی را در معرض دید رهگذران و مخاطب آنلاین قرار میدهند.
دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) بار دیگر ثابت کرده که تنها یک تصویر شهری نیست، بلکه رسانهای است که پیامهای رسمی را در بزرگترین مقیاس ممکن و در مقابل جمعیت عظیم شهری قرار میدهد. طرح روز مادر امسال نیز با تکیه بر عناصر آشنا و نمادین، روایتی از مادران ایران ارائه کرده که همچون گذشته، نه فقط یک پیام مناسبتی، بلکه لایهای از هویتسازی فرهنگی را با خود حمل میکند.
