جوان آنلاین: برای مقابله با تأخیر در دریافت مالیات بر ارزش افزوده، یک رویکرد جدید در قبال بخشی از معاملات کشور که به صورت آنی مالیات بر ارزش افزوده را به صورت نقد یا الکترونیک از مردم و مشتریان دریافت میکند، تعبیه شده است. این رویکرد مبتنی بر دریافت مالیات بر ارزش افزوده برخط از رستورانهای بزرگ و شناخته شده و همچنین پلتفرمهای نمایش خانگی است که قرار است همگی این منابع مالیاتی صرف توسعه زیرساختی کشور شود.
مالیات بر ارزش افزوده اساساً یکی از معضلات اقتصادی کشورمان است که قانون آن را به مجریان دیکته کرده است و بر همین مبنا سالانه ۹۰۰ همت مالیات بر ارزش افزوده از مردم دریافت میشود. با این حال، مشخص نیست چه میزان از این مالیات که از مردم گرفته میشود به خزانه واریز میشود به همین دلیل یکی از مشکلات اصلی در زمینه تخصیص منابع و سهم مالیات بر ارزش افزوده کالاها و خدمات؛ مسئله مربوط به عدم واریز مالیات بر ارزش افزوده و همچنین تأخیر در حسابرسی فصلی یا ماهانه مالیات بر ارزش افزوده است که منجر به عدم تحقق منابع مالیاتی برای تخصیص منابع به شهرداریها یا سهم بهداشت از مالیات بر ارزش افزوده شده است.
برای مقابله با این تأخیر در اخذ مالیات بر ارزش افزوده، یک رویکرد جدید در قبال بخشی از معاملات کشور که به صورت آنی مالیات بر ارزش افزوده را به صورت نقد یا الکترونیک از مردم و مشتریان دریافت میکند تعبیه شده است که مالیات بر ارزش افزوده از رستورانهای بزرگ و شناخته شده و همچنین پلتفرمهای نمایش خانگی به صورت برخط دریافت شود.
همواره مردم هنگام خرید خدمات یا کالا از مشاغل ذکر شده، مبلغی را با عنوان مالیات بر ارزش افزوده به صورت نقدی یا در قالب پرداخت الکترونیکی میپردازند؛ مالیاتی که طبق قانون باید مستقیماً به عنوان یک حق عمومی به خزانه کشور و منابع شهرداریها و دهیاریها واریز شود و صرف تأمین هزینههای جاری، توسعه زیرساختها و ارتقای رفاه عمومی گردد، اما تأخیر در واریز وجوه دریافتی و در برخی موارد حتی عدم ابراز صحیح این مبالغ از سوی بعضی فعالان اقتصادی، موجب شده است بخش قابل توجهی از مالیاتی که مردم با هدف مشارکت در تأمین هزینههای کشور پرداخت میکنند، نهتنها در زمان مقرر به حساب دولت و شهرداریها واریز نشود، بلکه بعضاً به چرخه رسمی درآمدهای عمومی نیز وارد نشود.
در چنین شرایطی، سازمان امور مالیاتی کشور با هدف رفع این خلأ مزمن، شفافسازی جریان وصول، جلوگیری از فرارهای مالیاتی و از همه مهمتر، واریز بهموقع مالیاتی که مردم مستقیماً پرداخت میکنند، گامی تحولی و همراستا با استانداردهای کشورهای مترقی برداشته و بر اساس تبصره یک ماده ۱۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده، وصول برخط و لحظهای مالیات پرداختی در خرید انواع پلتفرمها، غذا و خوراک را در دستور کار قرار داده است. بر اساس اطلاعیه صادره و برنامهریزی انجامشده، در گام نخست تعدادی از فعالان اقتصادی حوزه پلتفرمهای فروش خدمات فیلم و سریال و همچنین صنعت غذا و خوراک، عمدتاً در مناطق برخوردار شهر تهران، از ابتدای دیماه مشمول این طرح شدهاند و با همکاری بانک مرکزی، مالیات بر ارزش افزودهای که از مردم دریافت میکنند، بهصورت برخط و در همان لحظه پرداخت مصرفکننده، مستقیم به حساب سازمان امور مالیاتی واریز میشود.
این اقدام به معنای قطع کامل حلقههای واسط غیرشفاف میان پرداختکننده نهایی و خزانه عمومی است و تضمین میکند منابع مالیاتی بدون وقفه و بدون امکان دخلوتصرف، صرف امور جاری کشور و تأمین هزینههای مدیریت شهری شود؛ اقدامی که میتواند نقطه آغازی در تحول نظام مالیاتستانی با امکان اخذ آنی و برخط مالیات بر ارزش افزوده در کشور باشد.
یکی از مهمترین مزیتهای این سیاست آن است که در این فرایند هیچگونه فشاری بر منابع مالی واحدهای اقتصادی وارد نمیشود و سازمان امور مالیاتی، صرفاً مالیاتی را که قبلاً از جیب مردم و به عنوان مالیات بر ارزش افزوده دریافت شده است، به صورت برخط و علیالحساب وصول میکند. بر اساس سازوکار تعریفشده، با نرخ علیالحساب ۸ درصد، معادل ۸۰ درصد از مالیات بر ارزش افزودهای که از مشتریان اخذ میشود، به صورت لحظهای به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز خواهد شد و مابقی در فرایند تسویه نهایی دورهای لحاظ میشود. در نتیجه، نه تنها کوچکترین خدشهای به جریان نقدی واحدهای صنفی و اقتصادی وارد نمیشود، بلکه منابع مالیاتی بدون تأخیر و به صورت آنی، در راستای نظام مالیاتی هوشمند در اختیار هر بخش تعیین شده و دارای سهم از منابع مالیات بر ارزش افزوده قرار میگیرد.
لازم به ذکر است از مالیات بر ارزش افزوده، سهمی برای دولت جهت توسعه زیرساختی کشور، سهمی برای شهرداریها و دهیاریها برای توسعه شهری و همچنین سهمی برای متناسبسازی حقوق بازنشستگان در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار میگیرد و سهمی از این مالیات نیز برای توسعه زیرساختهای ورزشی و رفاهی جوانان در اختیار وزارت ورزش و جوانان قرار خواهد گرفت و سهم مهم معادل یک درصد از ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده نیز به بخش بهداشت و درمان کشور در راستای تقویت خدمات حوزه سلامت و ارائه خدمات درمانی به شهروندان تعلق خواهد گرفت که همگی این سهمها از این پس در این بخش از مالیات بر ارزش افزوده به صورت آنی و بدون تأخیر پرداخت خواهند شد.
مالیاتی که مردم پرداخت میکنند به موقع به خزانه میرسد
کریم یزدیخواه، کارشناس اقتصادی در گفتوگو با «جوان» با اشاره به لزوم ایجاد سازوکارهای نوین برای اخذ مالیات به شکل برخط گفت: «در شرایطی که اقتصاد کشور با محدودیتهای درآمدی، تحریمهای خارجی و فشارهای مزمن کسری بودجه دست به گریبان است، هر منبع درآمدی که بدون افزایش نرخهای مالیاتی و بدون تحمیل بار جدید بر مردم بتواند به صورت منظم و پایدار وارد چرخه مالی دولت شود، ارزشی دوچندان دارد. وصول برخط مالیات بر ارزش افزوده در حوزه غذا و خوراک، دقیقاً از همین جنس اصلاحات ساختاری است، چراکه منابعی را به خزانه سرازیر میکند که پیش از این نیز مردم آن را پرداخت کرده بودند، اما یا با تأخیر یا بهطور ناقص به حساب درآمدهای کشور وارد میشد. از سوی دیگر، شهرداریها و دهیاریها که بخش قابل توجهی از هزینههای خدماتی شهر و روستا را از محل عوارض ارزش افزوده تأمین میکنند، با تحقق این طرح به منابعی پایدار، قابل پیشبینی و منظم دست خواهند یافت؛ امری که امکان برنامهریزی دقیقتر برای توسعه حملونقل عمومی، بهسازی معابر، جمعآوری پسماند، ایمنی شهری و سایر خدمات عمومی را فراهم میکند.»
وی ادامه داد: «افزون بر این، افزایش اطمینان دولت از تحقق بهموقع درآمدها، این امکان را ایجاد میکند که سیاستگذار در شرایط خاص اقتصادی، از ابزارهای مساعدتی و تعویق یا تقسیط مالیات سایر بخشهای آسیبپذیر استفاده کند؛ حمایتی هدفمند که بدون این شفافیت مالی، اساساً قابل تحقق نبود.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به مزیت مهم و کلیدی این رویکرد جدید در مالیاتستانی برخط خاطرنشان کرد: «یکی از نقاط قوت و مزیتهای راهبردی طرح وصول برخط مالیات بر ارزش افزوده، طراحی هوشمندانه آن است که هیچگونه فشار مضاعفی بر جریان نقدی واحدهای صنفی و اقتصادی وارد نمیکند. در این سازوکار، سازمان امور مالیاتی کشور نه از منابع بنگاهها بلکه صرفاً از همان مالیاتی که قبلاً از سوی مردم و بهعنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شده است، به صورت مستقیم و آنی برداشت میکند.»
وی افزود: «در بُعد کلانتر، اهمیت این سیاست زمانی آشکارتر میشود که به نحوه توزیع منابع حاصل از مالیات بر ارزش افزوده توجه کنیم؛ مالیاتی که نقشی چندلایه در تأمین مالی بخشهای حیاتی کشور ایفا میکند. بخشی از این منابع مستقیماً در اختیار دولت قرار میگیرد تا صرف توسعه زیرساختهای اساسی مانند حملونقل، انرژی، آموزش و پروژههای عمرانی ملی شود؛ بخشی دیگر به شهرداریها و دهیاریها اختصاص مییابد تا پشتوانه مالی توسعه شهری، بهبود خدمات عمومی و ارتقای کیفیت زندگی در شهرها و روستاها باشد.»
یزدیخواه در پایان گفت: «همزمان سهمی از این مالیات به سازمان تأمین اجتماعی اختصاص داده میشود تا در فرایند متناسبسازی حقوق بازنشستگان و تقویت حمایتهای اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر آن سهم مشخصی نیز برای توسعه زیرساختهای ورزشی و رفاهی جوانان به وزارت ورزش و جوانان تعلق میگیرد تا امکان گسترش فضاهای ورزشی و خدمات رفاهی برای نسل جوان فراهم شود. در این میان، یکی از حیاتیترین بخشهای بهرهمند از مالیات بر ارزش افزوده، حوزه بهداشت و درمان است، بهگونهای که یک درصد از مجموع نرخ ۱۰ درصدی این مالیات، به صورت مشخص به تقویت نظام سلامت کشور اختصاص دارد. پرداخت بدون تأخیر این سهم نیز میتواند در تأمین دارو، توسعه مراکز درمانی، تجهیز بیمارستانها و کاهش هزینههای درمانی شهروندان نقش تعیینکنندهای ایفا کند.»
