جوان آنلاین: موزه لوور را که دزد‌ها در ۷ دقیقه زدند، گفتند دوربین‌ها قدیمی بود و جامع نبود. چند روز بعد معلوم شد دزدان دیگری موزه دیگری را در همان پاریس خالی کرده بودند. اروپا و پاریس و همین لوور دزدزده که برای دنیا و برخی ایرانیان مظهر امنیت و ثبات و اقتدار بود، قبلاً گرفتار دزدان دیگری هم شده بود. حالا یاد برایت ویزر فرانسوی را زنده کرده‌اند که در ۲۰۰۳ اعتراف کرد از ۱۷۳ موزه در سراسر اروپا ۲۳۰ اثر هنری دزدیده و در خانه مادرش آویزان کرده که بعداً مادرش از ترس پلیس آثار هنری را سوزانده و مقداری را هم به رودخانه ریخته بود. اکنون بحث بر سر این است که اگر آثاری که اروپاییان از تمدن‌های قدیمی، به‌ویژه تمدن ایران و هخامنشی دزدیده‌اند، در اروپا به دست شاه‌دزد‌ها می‌افتاد و امنیت ندارد، چرا ایران برای بازپس‌گیری این آثار دعوی حقوقی بین‌المللی راه نیندازد. «جوان» در گفتوگو با دکتر محمدرضا مهراندیش، رئیس کل سابق موزه ملی ایران و همچنین رئیس فعلی پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ابعاد مختلف سرقت از موزه لوور را بررسی کرده است.
در حالی که متخصصان موزه‌داری و امنیت، موزه‌های فرانسه که شهرت جهانی در به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته امنیتی دارند را شاخص‌ترین موزه‌های دنیا می‌دانند که طی سال‌های اخیر بار‌ها مورد دستبرد‌های حیرت‌انگیز و سینمایی بودند؛ آخرین نمونه آن انتشار خبر سرقت عجیب از موزه لوور در روز روشن و فرار کردن سارقان با اسکوتر بود. با وقوع سرقت‌های متعدد و این مورد اخیر مشخص شد موزه‌های کشور‌های غربی که معمولاً مملو از اشیا و زیورآلات تاریخی و باستانی سرقت شده دیگر کشور‌ها هستند، توانایی حراست و حفاظت از آنها را ندارند و می‌توان با استناد به همین مسئله بازگرداندن آثار سرقت شده و به یغما رفته کشورمان را از مجاری حقوقی بین‌المللی مطالبه و پیگیری کنیم.
موزه لوور فرانسه اشیای تاریخی و باستانی زیادی را از کشور‌هایی مانند ایران، مصر، هند و عراق در خود جای داده است که اکثر آنها توسط باستان شناسان و جست‌وجوگران غیرقانونی به این موزه برده شده‌اند. اگرچه قبلا هم از موزه لوور سرقت اتفاق افتاده است، ولی این ماجرا نشان می‌دهد که اینها حتی توانایی نگهداری از آن اموال به سرقت برده ملت‌ها و تمدن‌های دیگر را ندارند.
دکتر محمدرضا مهراندیش که سابقه ریاست بر موزه ملی و بازدید از موزه‌های مشهور اروپایی را هم دارد خبر سرقت از موزه لوو را اتفاقی شوکه‌کننده و حیرت‌انگیز می‌داند و به «جوان» می‌گوید: چنین اتفاقی در موزه‌ای مثل لوور که بیشترین مخاطب را در بین دیگر موزه‌های جهان دارد و حتی سالانه بین ۶۰ تا ۸۰ میلیون مخاطب از آن بازدید می‌کند، زوایای مختلفی دارد که نمی‌شود به همین سادگی پذیرفت که این کار در واقع یه کار سازماندهی شده نباشد یا اصلاً پشت صحنه آن چیست! آیا تمام آنچه از آنجا به سرقت رفته همین مواردی بوده که اعلام کردند یا اینکه طبق روال این کشور‌ها که معمولاً در چنین مواردی پنهان‌کاری می‌کنند حقایق و ناگفته‌هایی هم وجود دارد؟!
مهراندیش می‌افزاید: پنج موزه مهم در دنیا داریم که یکی از آنها همین موزه لوور فرانسه است. موزه بریتانیا در انگلستان، موزه متروپولیتن نیویورک و یکی هم موزه آرمیتاژ در روسیه در سنپترزبورگ و یکی هم موزه ملی ایران از نظر منبع، چون ایران عمده آثارش محصول کاوش‌های باستان‌شناسی خودش است، یعنی مال خودمان است. اصل داستان این اشیا که از کشور‌های دیگر در آنجاست و در واقع تاریخ کشور‌های دیگر را برده‌اند در آنجا تجمیع کرده‌اند و الان هم در واقع با آنها تجارت می‌کنند و بیشتر یک ابزار تجاری و درآمدزایی است، به عبارت دیگر تمدن، فرهنگ و تاریخ ملت‌های دیگر است.
وی ادامه می‌دهد: اینها معمولاً اینگونه هستند که مفاخر و بزرگان دیگران را مصادره می‌کنند و از سرمایه‌های علمی و فرهنگی سرزمین‌های دیگر استفاده اقتصادی و بهره‌برداری علمی می‌کنند یا حتی با آنها برای کشور‌هایی که با آنها همسو و فاقد تاریخ هستند، تاریخ‌سازی می‌کنند. این اتفاق متأسفانه خیلی تعجب‌برانگیز نیست؛ برخی از کسانی که به عنوان باستان‌شناس در ایران فعالیت می‌کردند، مأمور شناسایی و بردن خاطرات و تمدن ما بودند.
مهراندیش با اشاره به اینکه خود ما هم واقعاً یکسری قصورات در این زمینه‌ها داشته‌ایم، می‌افزاید: این آثار در واقع به یغما رفتن تمدن و آثار فرهنگی و تاریخی تمدن‌های بزرگ است و خیلی از اینها از کشور ما غارت و برده شده‌اند. ظاهراً این یک چرخه است و چند سارق از یک موزه که اشیای تاریخی غارت شده از کشور‌های دیگر از جمله ایران در آنها نگهداری می‌شوند، سرقت کرده‌اند و اصطلاحاً دزد به دزد زده است.
رئیس سابق موزه ملی ایران خاطرنشان می‌کند: شما نگاه کنید موزه بریتانیا تماماً یا فرهنگ آشور است یا فرهنگ مصر و هند یا تمدن ایران. همین منشور کوروش ما که امروز (هفتم آبان) روز بزرگداشت کوروش هم هست، متعلق به تمدن ایران است که در کشور عراق پیدا شده، اما در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود! اگر این اشیا را از این موزه‌ها بگیرید چیزی برای ارائه نخواهند داشت.
این استاد دانشگاه اظهار می‌دارد: از نظر حقوقی برای ما به عنوان کشوری که اشیای تاریخی زیادی آنجا داریم، شاید فرصت خوبی باشد. البته همیشه وزارت میراث و وزارت خارجه درگیر هستند، ولی به نظرم الان یک فرصتی یا پنجره‌ای باز شده که ما در این مورد اقداماتی انجام دهیم.
