جوان آنلاین: یکی از اهمیت‌های هوشمندسازی نظام مالیاتی، تمرکز بر کاهش امکان فرار مالیاتی در بخش فاکتور‌های جعلی است. تا پیش از این، فاکتور‌های جعلی به دلیل کاغذی بودن صورتحساب‌ها به صورت کاملاً آزاد امکان‌پذیر بود و در این زمینه هیچ نظارت پیشینی ممکن نبود، ولی با استقرار صورتحساب الکترونیک، زمینه اعتبارسنجی هر شرکت فراهم شده و به پشتوانه آن از این طریق فرار مالیاتی فاکتور‌های جعلی و صوری کاهش چشم‌گیری داشته است.
در نظام اقتصادی مدرن، دو مؤلفه اساسی، یعنی پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد و رقابت‌پذیری بنگاه‌ها، زیربنای رشد پایدار، جذب سرمایه‌گذاری و ثبات سیاست‌های کلان اقتصادی به شمار می‌روند. بدون این دو عامل، نه بخش خصوصی می‌تواند برای آینده برنامه‌ریزی کند و نه دولت قادر خواهد بود درآمد‌ها و مخارج خود را به شکلی دقیق و کارآمد مدیریت کند. یکی از تحولات بنیادینی که در سال‌های اخیر در نظام اقتصادی و مالیاتی ایران رخ داده و می‌تواند به تحقق این دو هدف منجر شود، استقرار نظام هوشمند مالیاتی مبتنی بر صورتحساب الکترونیک است؛ تحولی که نه تنها در جهت مبارزه با فرار مالیاتی و افزایش شفافیت اقتصادی، بلکه به شکل مستقیم بر پیش‌بینی‌پذیری محیط کسب‌وکار و ارتقای رقابت‌پذیری بنگاه‌های اقتصادی اثرگذار است.
در اقتصاد‌های توسعه‌یافته، عدالت مالیاتی به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی رقابت‌پذیری در نظر گرفته می‌شود. هنگامی که تمامی فعالان اقتصادی به‌طور برابر مالیات می‌پردازند، فضای رقابت عادلانه شکل می‌گیرد و انگیزه برای فرار مالیاتی یا فعالیت در بخش غیررسمی کاهش می‌یابد. در ایران، صورتحساب الکترونیک عملاً گامی مؤثر برای تحقق عدالت مالیاتی است. با تکیه بر صورتحساب الکترونیک و جلوگیری از صدور فاکتور‌های جعلی، گام مهمی در زمینه تحقق رقابت‌پذیری و عدالت مالیاتی برداشته شده است.
یکی از اهمیت‌های هوشمندسازی نظام مالیاتی، تمرکز بر کاهش امکان فرار مالیاتی در بخش فاکتور‌های جعلی است. تا پیش از این، فاکتور‌های جعلی به دلیل کاغذی بودن صورتحساب‌ها به صورت کاملاً آزاد امکان‌پذیر بود و در این زمینه هیچ نظارت پیشینی ممکن نبود، ولی با استقرار صورتحساب الکترونیک، زمینه اعتبارسنجی هر شرکت فراهم شده و به پشتوانه آن از این طریق فرار مالیاتی فاکتور‌های جعلی و صوری کاهش چشم‌گیری داشته است.
از سوی دیگر با شفافیت در نرخ مالیات‌های کالا‌ها و خدمات مختلف و همچنین ایجاد امکان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاملات نسیه، گام مهمی در راستای پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی برداشته شده که یکی از مهم‌ترین عوامل در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است. در چنین شرایطی با استقرار صورتحساب الکترونیک، نظام مالیاتی شفاف، الکترونیکی و مبتنی بر داده‌های واقعی خواهد شد که منجر خواهد شد تا ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یافته و بازدهی فعالیت اقتصادی قابل پیش‌بینی‌تر می‌شود. سرمایه‌گذاران می‌توانند با اطمینان بیشتری وارد بازار شوند، زیرا می‌دانند نظام مالیاتی کشور به شکل منصفانه و قابل محاسبه عمل می‌کند. از سوی دیگر، دولت نیز با اتکا بر داده‌های صورتحساب الکترونیک قادر است درآمد‌های مالیاتی خود را با دقت بالایی پیش‌بینی و در نتیجه، سیاست‌های مالی و بودجه‌ای خود را به شکل باثبات‌تری تنظیم کند. این ثبات مالی، یکی از پایه‌های اصلی پیش‌بینی‌پذیری در سطح کلان اقتصاد است و به کاهش نوسانات بازار و تقویت اعتماد عمومی منجر می‌شود.
صورتحساب الکترونیک گام اساسی در راستای ایجاد یک نظام مالیاتی عادلانه و کارآمد است
احمد انارکی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با «جوان» در مورد هوشمندسازی مالیات بر ارزش افزوده گفت: در راستای بهبود نظام مالیاتی کشور، یکی از مهم‌ترین اقدامات، هوشمندسازی مالیات بر ارزش افزوده است. این فرآیند به ویژه در حلقه آخر، یعنی زمانی که مردم به عنوان مصرف‌کننده نهایی مالیات را پرداخت می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد. در حال حاضر، مردم معمولاً از جزئیات پرداخت‌های خود آگاه نیستند و این موضوع می‌تواند به عدم شفافیت منجر شود. وی اظهار کرد: یکی از راهکار‌های مؤثر در این زمینه، صدور صورتحساب‌های الکترونیکی است که اطلاعات دقیق و شفافی از مالیات بر ارزش افزوده را ارائه می‌دهد. این صورتحساب‌ها نه تنها به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا از میزان مالیات پرداختی خود مطلع شوند، بلکه باعث افزایش شفافیت در معاملات نیز می‌شود. با ایجاد یک سیستم شفاف، معاملات غیرواقعی و ساختگی که معمولاً به صورت زیرپله‌ای یا دو دفتری انجام می‌شود، کاهش خواهد یافت.
انارکی بیان کرد: صورتحساب الکترونیک به این معناست که تمامی مراحل ثبت و پردازش اطلاعات مالیاتی به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. این روش باعث می‌شود هر معامله‌ای که صورت می‌گیرد، به طور خودکار ثبت شده و شفافیت بیشتری در نظام مالیاتی کشور ایجاد شود. با حذف معاملات غیرواقعی و شفاف‌سازی فرآیندها، امکان سوءاستفاده و فرار مالیاتی به حداقل می‌رسد.
وی در پایان خاطر نشان کرد: در نهایت با اجرای این سیاست‌ها، نه تنها میزان دقت و صحت اطلاعات مالیاتی افزایش می‌یابد، بلکه اعتماد عمومی به نظام مالیاتی نیز تقویت خواهد شد. هوشمندسازی مالیات بر ارزش افزوده می‌تواند به عنوان یک گام اساسی در راستای ایجاد یک نظام مالیاتی عادلانه و کارآمد در کشور مطرح شود.
پایان بخشیدن به فاکتور‌های جعلی شرکت‌های صوری با صورتحساب الکترونیک
مازیار نوربخش، رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران نیز درخصوص اقدامات اخیر سازمان امور مالیاتی مبنی بر صدور صورتحساب الکترونیک، ایجاد امکان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده پس از تسویه نهایی و اعتبارسنجی شرکت‌ها به منظور جلوگیری از صدور فاکتور‌های جعلی اظهار کرد: یکی از گام‌های مهم و کلیدی در زمینه تحقق عدالت مالیاتی، مسئله هوشمندسازی نظام مالیاتی و استقرار صورتحساب الکترونیک است که کمک بزرگی به جلوگیری از فرار مالیاتی شرکت‌های صوری کرده است.
نوربخش با اشاره به این موضوع که معمولاً مالیات بر ارزش افزوده در زمان ارائه کالا و خدمات محاسبه و اخذ می‌شود، تصریح کرد: عرف اینطور است که در زمان فروش کالا یا ارائه خدمات، مالیات بر ارزش افزوده از مؤدی اخذ می‌شود، اما در نظرگرفتن امکان پرداخت این نوع مالیات پس از تسویه نهایی در واقع یک فرصت در اختیار مالیات‌دهنده قرار می‌دهد تا بعد از تسویه به پرداخت مالیات مبادرت کند.
وی ادامه داد: صدور صورتحساب الکترونیک از یک طرف به افزایش انضباط در مالیات‌ستانی می‌انجامد و هزینه‌های دریافت مالیات را برای حاکمیت کاهش می‌دهد و از طرف دیگر، دغدغه‌های مؤدیان را در زمینه نگه‌داری دفاتر مالیاتی و ارائه اظهارنامه از بین می‌برد.
وی ادامه داد: این یک سیاست حمایتی به نفع مؤدیان است و زمان پرداخت مالیات را برای‌شان به تعویق می‌اندازد. این طور اقدامات مثبت ارزیابی می‌شود و در راستای در نظر گرفتن شرایط مؤدیان است.
رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: به تعویق انداختن دریافت مالیات بر ارزش افزوده تا زمان تسویه نهایی اقدام مناسبی در راستای حمایت از مؤدیان است که در نهایت به افزایش گردش سرمایه و نقدینگی در کشور منجر می‌شود. در شرایط فعلی به اجرا گذاشتن اقداماتی مانند امکان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده پس از تسویه نهایی کمک‌کننده است.
رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: اعتبارسنجی شرکت‌ها در راستای مقابله با صدور فاکتور‌های جعلی می‌تواند کمک‌کننده باشد. این اقدامات باید با دقت بالایی انجام شود تا بتواند ما را به هدف نهایی که مقابله با فاکتورسازی و فرار مالیاتی است، برساند.
نوربخش گفت: در روش‌های دستی و ممیزمحور مالیات‌ستانی امکان بروز اشتباهات انسانی یا سوءاستفاده‌های احتمالی وجود داشت. در روند‌های هوشمند تا حد زیادی جلوی این موارد گرفته می‌شود و به افزایش دقت در مالیات‌ستانی می‌رسیم.
وی ادامه داد: این فرهنگ در کشور در حال شکل‌گیری است که پرداخت مالیات یک وظیفه شهروندی است و باید کشور از محل درآمد‌های مالیاتی اداره شود. مؤدیان درخصوص پرداخت مالیات مشکلی ندارند، اما در مورد نحوه اخذ مالیات و اینکه با فرار مالیاتی مقابله شود، حساسیت دارند. وقتی مؤدیان مشاهده کنند که ذیل روش‌های هوشمند مالیات‌ستانی از همگان به عدالت انجام می‌شود، همراهی بیشتری با سازوکار‌های مالیاتی کشور خواهند داشت.
