جوان آنلاین: مسئله مورد مناقشه دالان زنگزور، صرفاً یک رقابت سیاسی سر یک کریدور نیست، بلکه موضوعی کاملاً امنیتی است که با اهداف شوم دستکاری ژئوپلیتیکی ایران و منطقه گره خورده است.
اقدامات آشکار و نهانی که برخی کشور‌های منطقه، چون آذربایجان و ترکیه برای احیای دالان زنگزور دارند، ریشه در جاه‌طلبی و تغییرات بنیادین در نظم منطقه‌ای به سفارش غرب و اسرائیل دارد. از این رو، ساده‌سازی و اغماض از تحولات مرتبط با این منطقه استراتژیکی نه تنها خطر تهدیدات را افزایش می‌دهد، بلکه ایران را در مواجهه با یک ماجراجویی امنیتی غافلگیر خواهد کرد. به ویژه که رصد شرایط و تحولات موجود در مناطق مرزی، از طراحی‌های پشت پرده سرویس‌های جاسوسی رژیم صهیونیستی و برخی کشور‌های منطقه برای ایجاد چند دستگی و ناامنی در کشور خبر می‌دهد.
رهبر معظم انقلاب، مخالفت صریح خود را با احداث کریدور زنگزور بار‌ها و در مناسبت‌های مختلف اعلام کرده‌اند. ایشان در دیدار با نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، تأکید کردند جمهوری اسلامی ایران مسیر زنگزور را به ضرر ارمنستان می‌داند و همچنان بر این موضع خود ایستادگی دارد.
با این توصیف شتاب گرفتن موضوع احیای کریدرو زنگزور روی میز آنکارا و آذربایجان پس از جنگ ۱۲ روزه، واکنش‌های جدی را در ایران برانگیخته است. علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب، در شبکه اجتماعی ایکس با اشاره تلویحی به ترکیه و آذربایجان نوشت: «بار دیگر برخی حکومت‌های مدعی و بی‌اعتنا به مصالح خود و منطقه، موضوع دالان زنگزور را مطرح کردند و برای پیشبرد اهداف نامشروع در قفقاز جنوبی به هر دری می‌زنند. یادآور می‌شوم هر حکومتی در منطقه یا خارج از آن بخواهد تجربه شکست خورده قبلی را تکرار کند با برخورد محکم ایران روبه‌رو خواهد شد.»
اهداف متجاوزان به دالان زنگزور
دالان ۳۲کیلومتری زنگزور، یک کریدور ترابری است که در صورت اجرا به جمهوری آذربایجان دسترسی بلامانع به جمهوری خودمختار نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان؛ بدون پست‌های بازرسی ارمنستان را می‌دهد. این کار باعث قطع دائم مرز‌های ایران و ارمنستان شده و استان آذربایجان‌شرقی را از مسیر ترانزیت ترکیه به باکو حذف می‌کند. بعد از جنگ قره‌باغ در سال ۲۰۲۰، باکو درصدد ایجاد یک کریدور با داشتن حق حاکمیت یعنی دسترسی نامحدود، بدون هیچ پست ایست بازرسی ارمنی در خاک ارمنستان است تا بتواند نخجوان را به سرزمین اصلی خود متصل کند. درواقع، باکو قصد دارد، با همکاری ترکیه این کریدور را به نقشه ژئوپلیتیکی خود ملحق و حق ایران را در ترانزیت کالا حذف کند. همان زمان، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، با طرح یک ادعای تاریخی، تلویحاً استان سیونیک ارمنستان را بخشی از خاک جمهوری آذربایجان خواند و گفت: «من از آنها (ارمنستان) خواستم زمانی را برای بازگرداندن سرزمین‌های‌مان بدهند. الان هم همین را می‌گویم. به ما بگویید چه زمانی دالان زنگزور بدون مشکل باز می‌شود.»
در ادامه، ترکیه به عنوان عضوی از ناتو، در حمایت از جمهوری آذربایجان، ادعا‌های تاریخی را که موجب نقض تمامیت ارضی ارمنستان و تغییر مرز‌های پذیرفته شده جغرافیایی می‌شد، تکرار کرد. ترکیه از دیرباز به‌دنبال استفاده از مسیر نخجوان – باکو، از مسیر ارمنستان، برای دستیابی به دریای خزر بوده و ارمنستان به دلیل اختلافات دیرینه خود با ترکیه، مخالف این اتفاق بود.
غرب به دنبال ایجاد بی‌ثباتی در غرب کشور
شتاب گرفتن احیای دالان زنگزور به وسیله کشور‌های منطقه، نمی‌تواند بی‌ارتباط به جنگ ۱۲ روزه باشد. مقاصد توسعه‌طلبانه آنها پس از حملات رژیم صهیونیستی به ایران و تحولات لبنان و سوریه به طور روشنی قابل مشاهده است. به ویژه که آذربایجان متهم است به پایگاهی برای رژیم صهیونیستی مبدل شده است. به همین منظور بود که رئیس‌جمهور ایران خواستار بررسی و راستی‌آزمایی برخی اخبار درباره تعرض پهپاد‌ها و ریزپرنده‌های رژیم صهیونیستی به آسمان ایران، از طریق فضای سرزمینی جمهوری‌آذربایجان شد. علاوه بر آن، همزمان با اواخر جنگ ۱۲روزه، ترکیه و آذربایجان رزمایش‌های مشترک در نزدیکی مرز‌های ایران برگزار کردند که گمانه‌زنی‌های زیادی را درباره دست‌داشتن باکو و آنکارا در برنامه‌های نظامی و سیاسی پیشبرد کریدور زنگزور ایجاد کرده است. احیای این کریدور به جز ایجاد تنش برای ایران، کارکرد‌های دیگری هم برای رژیم صهیونیستی داشته و دارد و می‌تواند به‌عنوان پل هوایی و زمینی برای عملیات شناسایی، جاسوسی و حتی تهاجم نظامی به ایران مورد استفاده قرار گیرد.
از طرفی، یکی از اضلاع جنگ رژیم صهیونیستی ایجاد بلوا و آشوب در سایه شکاف‌های قومی و مذهبی برای تضعیف ایران و آسیب‌پذیری برای حملات بعدی است. رویداد‌های جنجال برانگیز ماه‌های گذشته در مناطق غربی کشور حکایت از تشدید فعالیت‌های ضدامنیتی شبکه‌های نفوذی رژیم صهیونیستی دارد. شاید بتوان گفت، کانونی کردن غرب و شمال غربی کشور به بحران‌های متعدد امنیتی از مهم‌ترین اقدامات رژیم صهیونیستی در اطراف مرز‌های کشور با مشاکرت برخی کشور‌های منطقه است. بسیاری از تحلیلگران بین‌المللی هم به این موضوع واقف هستند. ناصر قندیل، تحلیلگر لبنانی در مقاله‌ای در روزنامه «البناء» نشان می‌دهد، آذربایجان به کانون طرحی ژئوپلیتیکی برای پیوند مستقیم رژیم صهیونیستی با مرز‌های ایران بدل شده است.
ایران اجازه نمی‌دهد، ژئوپلیتیک منطقه دست‌خوش تغییر شود
جمهوری اسلامی از ابتدای ماجراجویی‌ها و تشنج آفرینی‌های کشور‌های منطقه که با دخالت کشور‌های غربی همراه بود، اقداماتی را در بعد سیاسی و نظامی انجام داده است. به عنوان نمونه، سه‌سال پیش که منابع خبری از لشکرکشی و آمادگی ارتش آذربایجان برای تجاوز به خاک ارمنستان و تصرف منطقه زنگزور خبر می‌دادند؛ نیرو‌های ارتش و سپاه با حضور در منطقه مرزی و برگزاری مانور، این توطئه را در نطفه خفه کردند. مصادف با همان روز‌ها در یازدهم مهر ۱۴۰۰، رهبر معظم انقلاب در مراسم دانشگاه افسری امام حسین (ع)، اشاره‌ای نیز به وقایع جاری در مرز‌های شمال غربی کشور داشته و با تأکید بر عدم حضور ارتش‌های بیگانه و دشمن در منطقه فرمودند: «آن کسانی که برای برادران خود چاه می‌کنند، خودشان اول در چاه می‌افتند.» رؤسای جمهور ایران نیز از همان سال‌ها هشدار‌های لازم را به جمهوری آذربایجان داده‌اند. شهید رئیسی با تأکید بر مخالفت قاطع ایران با کریدور زنگزور به‌عنوان بستر نفوذ ناتو و تهدید امنیت ملی کشورها، موضع جمهوری اسلامی را در دوران مسئولیت خود صریحاً اعلام کرده بود.
