جوان آنلاین: پلیس راهور تهران بزرگ بخش زیادی از توان انسانی خود را صرف برخورد با موتورسواران متخلف می‌کند. در صورتی که موتورسواران به قانون احترام بگذارند این توان مهم می‌تواند در خدمت پویایی بیشتر پلیس قرار گیرد. در حال حاضر ۵/۴ میلیون موتورسیکلت در شهر تردد می‌کنند و از آنجا که عمده موتورسواران نقش مهمی در نابسامانی ترافیکی شهر دارند، پلیس ناگزیر شده‌است طرح‌های بسیاری را برای بسامان‌شدن متخلفان اجرا کند. در تازه‌ترین طرح که طرح ۱۰ نام دارد و از ۱۸ دی‌ماه عملیاتی شده‌است، تلاش برای قانون‌پذیری متخلفان با سازوکار‌های فرهنگی و سلبی به کار گرفته‌است. این طرح با تأکید بر آموزش و فرهنگ‌سازی، مهندسی راه و وسیله نقلیه و بر اجرای قوانین برای ساماندهی و انضباط بخشی به تردد ایمن موتورسواران اجرا می‌شود که گفت‌وگوی ما با سرهنگ فیروز کشیر، معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ در این باره است.
پلیس طرح‌های بسیاری در برخورد با موتورسواران متخلف اجرا کرده‌است. طرح تازه پلیس هم با همان هدف دنبال می‌شود. اجرای طرح ۱۰ چه ضرورتی داشت؟
از گذشته برخورد با موتورسواران متخلف در دستور کار پلیس بوده‌است، ولی در حال حاضر برای انضباط‌بخشی به تردد ایمن موتورسواران در مرحله اول با سه تخلف عدم استفاده کلاه‌ایمنی، تردد در خط ویژه و مخدو‌شی پلاک برخورد می‌کنیم که موتورسیکلت‌ها با کفی به پارکینگ منتقل می‌شوند. در کنار این طرح، توقیف ساعتی متخلفان از سه راه جمهوری تا پارک‌وی انجام می‌شود. در توقیف ساعتی، موتورسواران متوقف و از پلاک موتورشان که با ماسک، پارچه یا موارد مثل این پوشانده‌شده رفع اثر می‌کنیم. در این بخش موتورسیکلت به پارکینگ منتقل نمی‌شود، بلکه متخلف در محل به صورت ساعتی آموزش داده می‌شود و بعد سوار بر موتورش می‌رود. در این مرحله بیشتر جنبه آموزش و فرهنگ‌سازی داریم که در مرحله بعدی به موضوعات بیشتری توجه خواهد شد. در حال حاضر پلیس تلاش کرده‌است با اطلاع‌رسانی در رسانه‌ها، تبلیغات محیطی و فضای مجازی و حتی از طریق صفحات نمایشی دستگاه‌های خود‌پرداز طرح را به شهروندان و خصوصاً موتورسواران معرفی کند. بدیهی است هدف پلیس از اجرای طرح، کاهش تخلفات و در نهایت کاهش سوانح رانندگی موتورسواران است. پلیس بنا ندارد با رفتار‌های پرخطر متخلفان فقط به صورت سلبی برخورد کند، با این حال آن بخشی از راکبان که قوانین و مقررات را رعایت نمی‌کنند با برخورد پلیس مواجه خواهند شد.
چهار روز از عملیاتی‌شدن این طرح می‌گذرد. در چهار روز گذشته با چه تعداد متخلف برخورد شده‌است؟
در چهار روز گذشته هم بحث فرهنگی صورت گرفته‌است و هم بحث سلبی. در این مدت حدود هزارو ۱۰۰ دستگاه موتورسیکلت متخلف با کفی به پارکینگ‌ها منتقل شده‌اند. همچنین ۸۱۰ دستگاه موتورسیکلت توقیف ساعتی شده‌اند. در همین حال هزارو ۸۰۰ متخلف هم در طرح موتوریار آموزش لازم را دیده‌اند. بیش از ۲ هزارو ۶۰۰ دستگاه موتورسیکلت هم در این طرح آشکارسازی شده‌اند.
مقصود از آشکارسازی چیست؟
آشکارسازی عبارت است از اینکه در قسمت عقب موتورسیکلت نوار و برچسب‌های قرمز رنگ و در قسمت جلو با نوار و برچسب‌های زرد رنگ برای آشکارسازی موتورسیکلت‌ها انجام می‌شود تا رانندگان وسایل نقلیه دیگر و رهگذران بهتر متوجه عبور موتورسیکلت شوند.
پس آشکارسازی صرفاً متوجه متخلفان نیست و راکبان دیگر هم می‌توانند با مراجعه به پلیس از آن بهره‌مند شوند.
بله، همین‌طور است. البته خود شهروندان هم می‌توانند نوار مورد اشاره را تهیه و روی وسیله نقلیه خود نصب کنند. موتورسیکلت نسبت به دیگر خودرو‌ها هم از حجم کمتر و کوچک‌تر و هم از ارتفاع کمتری برخوردار است و رانندگان اغلب هنگام رانندگی موتورسواران را نمی‌بینند و یکدفعه حضور او را مقابل خودروی خود می‌بینند که ممکن است منجر به بروز سانحه شود. در صورت نصب نوار، شب‌هنگام بازتاب نور خودرو و هنگام روز هم انعکاس نور از برچسب‌ها سبب می‌شود راننده متوجه تردد موتورسیکلت شده و از بروز سانحه جلوگیری شود.
پلیس در بحث آشکارسازی همواره روی روشن ماندن دائم چراغ موتورسیکلت تأکید دارد. دلیل آن چیست؟
بله، همین‌طور است، چراکه همین روشن نگهداشتن چراغ موتور سبب بهتر دیده‌شدن آن از سوی سایر کاربران راه می‌شود. چراغ موتورسیکلت کوچک است و به اندازه خودرو‌ها نیست و نیاز است در بحث آشکارسازی این وسیله نقلیه دیده‌شود تا میزان تصادفات کاهش یابد. چه اشکالی دارد کارخانه‌ای که موتورسیکلت را تولید یا مونتاژ می‌کند، آن را طوری طراحی کند که به محض اینکه موتورسیکلت استارت خورد، چراغش روشن شود و منوط به این نباشد که فقط هنگام شب چراغ روشن شود. از همین‌رو تردیدی وجود ندارد اگر این موضوع با فرهنگ‌سازی نهادینه شود و موتورسیکلت دیده‌شود، آمار سوانح هم کاهش پیدا خواهد کرد. در حال حاضر شاهدیم سیاست تشویقی از سوی برخی کارخانه‌ها صورت گرفته‌است که همزمان با تحویل موتورسیکلت به مشتری، به آنان کلاه ایمنی و حتی روغن موتور هدیه می‌دهند که راکبان به استفاده از کلاه ترغیب شوند.
اشاره کردید در مرحله اول طرح با سه تخلف عمده برخورد می‌شود. در مراحل بعد چه موضوعاتی مورد توجه قرار می‌گیرد؟
در آینده قرار است فرایند مسئول‌سازی انجام شود. بسیاری از ارگان‌ها و سازمان‌ها هستند که کارکنانشان برای تردد یا انجام امور اداری از موتورسیکلت استفاده می‌کنند که این سازمان‌ها برای عمل به قانون دعوت می‌شوند یا در آینده تاکسی‌موتور، مسئول‌سازی شرکت‌ها و پک‌های فرهنگی و اجتماعی به منظور استفاده از کلاه‌ایمنی، عدم استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی، عدم تردد در خط ویژه، عدم حمل بار صورت خواهد گرفت و تبلیغات محیطی در تعامل با شهرداری برای فرهنگ‌سازی نمود بیشتری خواهد داشت.
شما اشاره کردید که طرح از سه راه جمهوری تا پارک‌وی در حال اجرا است، در حالی که معضل اساسی موتور‌ها پایین جمهوری خصوصاً منطقه بازار را شامل می‌شود. آیا برای آن بخش طرح دیگری در دست اجرا است؟
در مناطقی که اشاره کردید، طرح قدیم طبق روال قبل در حال انجام است. ما دنبال برخورد سلبی نیستیم. دنبال نهادینه کردن فرهنگ رانندگی هستیم. باورمان این است که خانواده بهترین رسانه‌است و نقش بسزایی در پیشگیری از تخلف و قانونمند شدن دارد. اعضای خانواده باید به افرادی که از موتورسیکلت استفاده می‌کنند، تأکید کنند که از کلاه ایمنی استفاده کنند. هر شب کودک منتظر رسیدن پدرش است که از سرکار برگردد و اگر آن فرد به این باور برسد به قانون احترام خواهد گذاشت. هر چند برخورد سلبی با متخلفانی که قانون را رعایت نکنند، مانند گذشته است.
برایند عمومی بیشتری روی وجهه سلبی پلیس تأکید دارد تا وجهه فرهنگی‌اش. به نظر می‌رسد اگر مبنا را ساختار فرهنگی قرار دهیم، عمده این تخلف‌ها به دلیل ترک فعال همان سازمان‌های فرهنگی صورت گرفته و حالا بار اضافه آن‌ها به دوش پلیس گذاشته شده‌است. در این‌باره چه نظری دارید؟
قانون بسیاری از ارگان‌ها را ملزم کرده‌است در بخش فرهنگی و اجتماعی به مسئولیت خود عمل و در این طرح‌ها شرکت کنند. فقط پلیس نیست که باید این کار را انجام دهد. خیلی از ارگان‌های بزرگ هستند که در قانون مسئولیت اجتماعی و فرهنگی دارند که باید پای کار بیایند تا فرهنگ و آموزش جایگزین برخورد سلبی شود.
آنچه در بستر اجتماعی نمود دارد، این است که بسیاری از تخلف‌ها از سوی پیک‌های شناسنامه‌دار که در مراکزی مثل پیک‌های اینترنتی یا رستوران‌ها فعال هستند، صورت می‌گیرد. آن‌ها هیچ‌توجهی به اجرای قانون ندارد. در صورتی که در جریان اجرای طرح قانون‌پذیر نشوند، آیا می‌شود تقصیری را متوجه سازمان آن‌ها کرد؟
باید گفت قانون فصل‌الخطاب است و در این‌باره صراحت دارد. در ماده ۱۹ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی اشاره دارد که استفاده از کلاه ایمنی استاندارد برای رانندگان و ترک‌نشینان هر نوع موتورسیکلت اجباری است و متخلفان جریمه می‌شوند. بنابراین باید گفت شرکت‌هایی که اشاره کردید هم موظف به رعایت هستند که اگر رعایت نکنند برخورد سلبی خواهد شد.
برای اجرایی‌شدن بهتر این طرح چه باید کرد؟
توصیه‌مان این است موتورسواران متخلف از راکبانی که به قانون احترام می‌گذارند، الگو بگیرند. ما توصیه می‌کنیم قبل از اینکه پلیس بخواهد قوانین را اجرا کند، خودمان پلیس خودمان باشیم و قوانین را رعایت کنیم. بهتر است به این سمت برویم که بیشتر از موتور برقی استفاده کنیم که آلایندگی کمتر دارد و سرعتش از موتور بنزینی کمتر است. همین‌طور به این سمت برویم که چراغ موتور‌ها در روز هم روشن بماند. آمار‌های ما نشان می‌دهد موتورسوار‌ها در ۵۰ درصد سوانح فوت می‌شوند، بنابراین بهتر است قانون را رعایت کنیم قبل از اینکه پلیس ما را متوقف کند.
