حدود ۱۱ سال پیش بود که مورخ خبیر انقلاب اسلامی حجتالاسلام والمسلمین سیدحمید روحانی، جلد چهارم از مجموعه ارزشمند نهضت امام خمینی (قدس سره الشریف) را منتشر کرد و از آن زمان تاکنون با صرف بیش از ۱۰ سال کار علمی و پژوهشی جامع، پنجمین جلد از این مجموعه گرانسنگ را به تاریخ دوستان و پژوهشگران انقلاب اسلامی ارزانی داشت. جلد پنجم نهضت امام خمینی، به تکنگاری نو و ارائه اسنادی منحصر به فرد از شهید آیتالله سیدمصطفی خمینی پرداخته و توانسته است پیدا و پنهان زندگی شخصی، علمی، حوزوی و سیاسی ایشان را به تصویر بکشد و زندگی مردی که علم، عمل، بصیرت و شهادت را با هم درآمیخته بود، تبیین کند. از ویژگیهای منحصر به فرد این کتاب، ارائه اسنادی جدید از زندگی علامه شهید سیدمصطفی خمینی است که ابعاد جدیدی از شخصیت جامع الاطراف ایشان را آشکار میسازد.
فصل اول از این کتاب به شرح زندگی و زمانه شهید سیدمصطفی خمینی میپردازد و ویژگیهای برجسته شخصیت ایشان همچون «استقامت در برابر اندیشههای انحرافی»، «نفوذناپذیری»، «ظلمناپذیری» و سایر ویژگیهای انسانی و اخلاقی ایشان را بیان میکند. «میدان مبارزه»، فصل دوم از کتاب ارجمند نهضت امام خمینی- دفتر پنجم است که با آغاز نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۱ شروع میشود و نقش بیبدیل شهید در همراهی با امام را به تصویر میکشد و اقدامات شهید سیدمصطفی را در این مقطع، مرحله به مرحله با اسناد متقن و خاطرات شاهدان عینی تبیین میکند. کتاب با برشمردن اقدامات ایشان در زمان دستگیری امام بعد از قیام ۱۵ خرداد، چگونگی پر کردن خلأ رهبری امام را تبیین و با بررسی اسناد تشریح میکند که در پی تبعید امام خمینی، رژیم پهلوی تاب حضور سیدمصطفی در ایران را نداشت و با ترفندهای مختلف ایشان را به ترکیه تبعید کرد. سومین فصل از دفتر پنجم «نهضت امام خمینی»، به مجاهدت فکری و علمی علامه شهید سیدمصطفی خمینی پرداخته است. در این فصل کتب چاپ شده و چاپ نشده سیدمصطفی معرفی شده و مطالب منتشر نشدهای از دیدگاه سیدمصطفی در باره تاریخ زندگی ائمه هدی همچون حضرت فاطمه زهرا (س) عرضه شده و همچنین برای نخستینبار، تاریخ اجمالی نهضت امام خمینی به قلم شهید سیدمصطفی در این فصل از کتاب منتشر شده است که تحلیلی تاریخی از طرف نزدیکترین شخصیت به امام و نهضت محسوب میشود. علاوه بر این، تحلیل انتقادی و تبیین تاریخی علامه شهید سیدمصطفی نسبت به وضعیت حوزه علمیه قم و نجف برای اولینبار در این مجلد منتشر شده است که تصویری دست اول از حوزه علمیه و رویدادهای پیرامون نهضت امام در آن حوزه است. از ویژگیهای ممتاز کتاب، تشریح تعامل مشفقانه و ناصحانه شهید سیدمصطفی خمینی با بیوت مراجع تقلید نجف است. در این بخش بیان شده که آن شهید بزرگوار به رصد مبارزات و وقایع سیاسی حوزوی ایران میپرداخت و با رایزنیهای متعدد برای تصحیح و ارتقای مواضع بزرگان حوزه علمیه نجف همت میکرد و سعی داشت با جهاد تبیین و افشای نقشههای رژیم پهلوی و رژیم بعث، بیوت مراجعی مانند آیتالله حکیم و آیتالله خویی را از گزند سیاسی مصون دارد. فصل چهارم «تاوان بصیرت» نام دارد که بر فعالیتهای سیاسی و مبارزاتی مرحوم شهید سیدمصطفی خمینی متمرکز شده است. فصل پنجم «مکتوبات» علامه شهید را منتشر ساخته است که موضوعات متنوعی اعم از دیدگاههای سیاسی، نامههای دوستانه و خانوادگی ایشان را شامل میشود. فصل ششم «پیرامون شهادت سیدمصطفی خمینی» و تبیین نقش زورمداران و غربزدگان در شهادت سیدمصطفی خمینی است. در این فصل دیدگاه شاه و امریکا نسبت به آن شهید عزیز تبیین شده است. «شهادت مصطفی و بازتابهای آن» عنوان فصل هفتم کتاب است. این فصل واکنش امام را بیان و بازتابهای درونمرزی و برونمرزی این شهادت را تشریح کرده است. هشتمین و آخرین فصل از دفتر پنجم نهضت امام خمینی نیز به پیامدهای شهادت علامه سیدمصطفی خمینی پرداخته است. در این فصل توطئههای مختلفی را که در ایام شهادت ایشان در جریان بود، روشن کرده است. گفتنی است در انتهای این کتاب سه ضمیمه: «نامههای دوستانه»، «نامههای خانوادگی» و «یادداشتها» درج شده و استاد سیدحمید روحانی بنا بر روال سابق خود، تصویر اسناد و مدارک مورد استفاده خود را در انتهای کتاب ثبت کرده است.