با فروکش موج پنجم کرونا و افزایش پوشش واکسیناسیون در کشور و برای از سرگیری فعالیت اصناف بنا شد طرح محدودیتهای هوشمند کرونایی از ابتدای آذر ماه اجرایی شود. این طرح به دلایل مختلف و از همه مهمتر فاصله پوشش واکسیناسیون کامل افراد با ۷۰ درصد از کل جامعه به تعویق افتاد. این طرح حالا دومین روز اجرای خود را میگذراند و بر اساس آن بناست تا از تردد افراد بیمار و واکسینه نشده در اماکن عمومی جلوگیری شود. هر چند هنوز به نظر میرسد بسیاری از اهداف محدودیتهای هوشمند کرونایی در اجرا قابل پیادهسازی نیست. به طور مثال وضعیت وسایل حمل و نقل عمومی همچون مترو و اتوبوس هیچ تناسبی با شرایط اپیدمی یک بیماری مسری همچون کرونا ندارد و با ازدحام جمعیتی مواجهیم که بیماری یک نفر از آنان میتواند منجر به بیماری دهها نفری شود که در اطراف وی حضور دارند. از سوی دیگر کسی برای خرید بلیت مترو یا اتوبوس کد ملی ارائه نمیدهد تا در صورت بیماری قابل ردیابی باشد و در رفت و آمدهای شهری تاکنون ندیدهایم برای حضور در اماکن عمومی و از همه مهمتر وسایل نقلیه عمومی از ما کارت واکسن طلب کنند. با تمام اینها طرح محدودیتهای هوشمند کرونایی حتی اگر تنها در کلام باشد، از دیروز آغاز شدهاست.
با واکسینه شدن بیش از ۴۸ میلیون نفر از جمعیت کشور سرانجام از روز گذشته اجرای طرح محدودیت هوشمند کرونا در سطح کشور آغاز شد. محدودیت هوشمند کرونایی بنا بود از ابتدای آذرماه اجرایی شود، اما دست نیافتن به پوشش ۷۰ درصدی واکسیناسیون موجب به تعویق افتادن این طرح شد. حالا با افزایش پوشش واکسیناسیون بخشی از مقدمات اجرای این طرح هم فراهم شده است. بر اساس طرح محدودیت هوشمند واکسیناسیون یا داشتن تست PCR منفی شرط ورود افراد به اماکن عمومی است تا احتمال انتقال ویروس به کمترین حد خود کاهش یابد. نظارت بر اجرای این طرح و کنترل تردد بیماران کرونایی و افراد واکسینه نشده سامانه امید (سامانه مدیریت هوشمند کرونا) در اختیار سازمانها و نهادها قرار گرفتهاست. با تمام اینها پاشنهآشیل طرح مدیریت هوشمند، نظارت بر روند اجرای طرح است.
جزئیات محدودیتهای هوشمند
به گفته کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت شرط ورود به اماکن تجمعی با این الزام همراه است که افراد واکسینه شده باشند تا در کنار هم کمترین احتمال انتقال ویروس وجود داشتهباشد و راه بعدی اجازه حضور در مراکز تجمعی، داشتن تست PCR منفی است تا افراد مطمئن باشند که یا سیستم ایمنی آنها متعاقب تزریق واکسن قوی است یا با انجام تست مطمئن شوند ناقل ویروس نیستند.
وی با اشاره به اینکه ممانعت از حضور افراد واکسن نزده یا بدون تست منفی PCR در ذیل طرح محدودیت هوشمند کرونا است، میگوید: «طرح محدودیت هوشمند کرونا قرار بود از ابتدای آذرماه اجرایی شود ولی از آنجا که به دنبال پوشش ۷۰درصدی واکسیناسیون بودیم، طرح دو بار به تعویق افتاد تا اینکه به پوشش منطقی رسیدیم و از نیمه آذر اجرایی شدهاست.» به گفته حیدری سامانه امید (سامانه مدیریت هوشمند کرونا) در اختیار سازمانها و نهادها در شهرهای کشور برای اجرایی شدن قرار گرفتهاست.
معاون بهداشتی وزارت بهداشت با اشاره به اجرای این طرح به شکل پایلوت در سه استان قزوین، آذربایجان غربی و کردستان، میافزاید: «گزارشهای اجرای پایلوت طرح نشان داد با برقراری سامانه امید تعدادی موارد مثبت مبتلا به کرونا که برای گرفتن بلیت حمل و نقل عمومی اقدام کرده بودند، شناسایی شدند و ما هم دنبال همین هستیم که افراد آلوده وارد اماکن تجمعی نشوند. از طرفی با اجرای پایلوت طرح، نقاط ضعف را شناسایی کرده و در فرصت پیش آمده به رفع آنها پرداختیم. میخواهیم این سامانه بستری باشد تا هوشمندانه فعالیتهای اجتماعی را جهت کنترل ویروس، رصد کنیم.»
مدیر مترو: هنوز پروتکلی ابلاغ نشدهاست
وسایل نقلیه عمومی به خصوص اتوبوس و مترو از جمله اماکنی هستند که درصد انتقال ویروس در آنها بسیار بالاست. حالا هم با بازگشاییها شاهد تراکم بالای مسافران در این وسایل هستیم به گونهای که اغلب در بین آنها هیچ فاصلهای وجود ندارد و به یکدیگر چسبیدهاند. در چنین شرایطی چگونگی اجرای طرح محدودیت هوشمند کرونایی سؤالی جدی است که مهدی شایسته اصل، مدیر عامل شرکت بهرهبرداری مترو در پاسخ به آن میگوید: «باید هماهنگی در این خصوص با ستاد ملی کرونا صورت گیرد و زیرساختهای لازم برای اجرای این طرح در ایستگاههای مترو فراهم شود. نمیتوان بدون فراهم آوردن زمینههای لازم طرحی را اجرا کرد که رضایتمندی مردم را از خدمات مترو کاهش دهد و هنوز این پروتکلها ابلاغ نشدهاست.»
معاون بهداشت وزیر بهداشت، اما در پاسخ به سؤالی درباره شرایط حمل و نقل عمومی به ویژه مترو و گزارشهای منتشر شده مبنی بر رعایت ناچیز دستورالعملهای بهداشتی تصریح میکند: «در مورد مترو اگر بتوانند در ابتدای ورود افراد با کد ملی بلیت بخرند، اهداف سامانه عملی میشود که البته این موضوع بر عهده شهرداری است تا این ساز و کار را فراهم کنند.» به گفته حیدری تخلف در همه قسمتها وجود دارد، مهم این است که ما سهم و مسئولیت اجتماعی خود را دنبال کنیم. در مورد نحوه و میزان جرائم متخلفان، اطلاعات تکمیلی باید از سوی وزارت کشور اعلام شود.
معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت هم در تشریح جزئیات طرح مدیریت هوشمند با تأکید بر اینکه پاشنه آشیل طرح مدیریت هوشمند، نظارت بر روند اجرای طرح است، میگوید: «به زودی پنج الزام اساسی در طرح مدیریت هوشمند اعمال خواهد شد. ارائه خدمات توسط کارکنان دولتی، واحدهای صنفی و کارگاهی، خدمات آموزشی و ترددها، در این طرح مورد توجه قرار گرفتهاند.»
فرهادی با تأکید بر اینکه افراد برای تردد و سفر باید حتماً واکسن زده باشند و بیمار هم نباشند، میافزاید: «سفرها از طریق سامانه «سکوی امید» که وزارت کشور ناظر آن است، صورت میگیرد. البته این سامانه با سامانههای وزارت بهداشت در ارتباط است.» معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اعلام اینکه از امروز ناوگان هوایی به دلیل داشتن سیستم تهویه مناسب با صددرصد ظرفیت و ناوگان ریلی و زمینی نیز با حداکثر ۸۰ درصد ظرفیت، بلیت میفروشند، میگوید: «مسافران برای تهیه بلیت باید دو استعلام از سامانه وزارت بهداشت بگیرند که نخست، واکسن زده باشند و دوم، بیمار نباشند.»
شاید برای قضاوت درباره طرح محدودیتهای هوشمند و میزان موفقیت آن زود باشد، اما آنطور که میتوان مشاهده کرد هنوز زیرساختهای اجراییشدن این طرح فراهم نیست.